Znowu z publicznością. Ruszyły Targi Książki we Frankfurcie

Na Międzynarodowe Targi Książki we Frankfurcie przybyło 2000 wydawców z 70 krajów. Z publicznością spotka się 300 pisarzy. Z powodu pandemii liczba wejściówek jest ograniczona do 25 000 dziennie. Nie będzie też raczej rautów na stoiskach i tłocznych spotkań, ale cieszy, że Targi udało się zorganizować. Rok temu odbyły się tylko wirtualnie.

Niemiecka branża wydawnicza wychodzi z pandemii na prostą. Już teraz tutejsze księgarnie  przekraczają poziom sprzedaży z roku 2019 r. Badania wykazują, że pandemia przysporzyła rynkowi w Niemczech aż 25 procent czytelników. Jedna trzecia młodzieży sięgała w czasie lockdownu częściej po książkę.

W trakcie Targów tradycyjnie zostanie w najbliższą niedzielę wręczona Pokojowa Nagroda Księgarzy Niemieckich. Tegoroczną laureatką jest Tsitse Dangrenge z Zimbabwe, angażująca się w swych powieściach i filmach na rzecz dorobku i tradycji Afryki, także na rzecz praw kobiet.

Wśród licznych nagród branży wydawniczej znalazł się akcent polski. Przyznawana od 1994 roku Nagroda Icom Związku Niezależnych Twórców Komiksu w Niemczech wędruje w tym roku do Kaliny Kupczyńskiej i Renaty Makarskiej za „Słownik polskiego komiksu po 1989 roku”, wydany przez Bachmann Verlag.

Powrót polskich wydawców

Na Międzynarodowe Targi Książki we Frankfurcie powracają polscy wydawcy, aczkolwiek w skromniejszym składzie niż przed pandemią. Na tradycyjnym polskim stoisku wystawia swe książki 18 wydawców. Najliczniej obecni są wydawcy polskich książek dziecięcych oraz drukarze, ale jest także debiutant - spółka zajmująca się wykorzystaniem sztucznej inteligencji na rynku książki Literacka Technologie. Agnieszka Urbanowska z Instytutu Książki, czuwającego nad stoiskiem polskim, podkreśla w rozmowie z Deutsche Welle branżowy charakter frankfurckich targów. – Stoisko ma  zapewnić wydawcom wygodne miejsce do spotkań handlowych. Na odwiedzających czeka ponadto wybór najlepszych polskich książek fantasy i science-fiction, a także piękne, nagradzane książki dziecięce, Przypominamy również o imponującym dorobku programu translatorskiego Copyright Poland. Dzięki temu wsparciu na całym świecie ukazało się ponad 2500 książek polskich autorów – podkreśla.

Na odwiedzających czeka także katalog „New Books from Poland”, rekomendujący m.in. książki Hanny Krall, Pawla Huelle, Zyty Rudzkiej, Wita Szostaka, Artura Daniela Liskowackiego, poezję Krzysztofa Karaska czy ks. Jerzego Szymika. Uwagę w katalogu przyciągają trzytomowe „Dzieła zebrane” odkrywanego na nowo w Polsce Stanisława Rembeka, czy książka młodej polskiej filozofki Justyny Melonowskiej „Pisma machabejskie. Religia i walka”. Katalog eksponuje  aktualny dorobek polskiej eseistyki, m.in. książkę Michała Gierycza „Mała pochwała katolicyzmu. Kościół i polityka w późnej nowożytności”.

Historia i judaica

W tuzinie poloników, ukazujących się w Niemczech tej jesieni, zwraca uwagę tematyka II wojny światowej. Dzięki wydawnictwu Schöffling & Co. z Frankfurtu nad Menem niemiecki czytelnik otrzymuje po raz pierwszy „Medaliony” Zofii Nałkowskiej w przekładzie i z posłowiem Marty Kijowskiej. Ta sama oficyna wydała właśnie 700-stronicowy „Pamiętnik 1939-1942” Reni Spiegel, polskiej Żydówki, która w wieku 18 lat zginęła w 1942 r. w getcie w Przemyślu.

Pośmiertny debiut Reni Spiegel to zarówno proza, jak i próby poetyckie. Tłumaczka Joanna Manc zebrała już uznanie krytyki za przekład. – Te 155 rymowanych wierszy świadczy o talencie Reni. Przypuszczam, że gdyby przeżyła, zostałaby pisarką albo poetką. Niemniej te wiersze są jeszcze nie do końca dojrzałe – podkreślała  w rozmowie z Deutsche Welle. – Trudność polegała na tym, aby moje tłumaczenie było podobnie niedoskonałe, a jednocześnie ukazywało jej talent pisarski – dodała Manc.

Sporym zainteresowaniem cieszy się niemiecki przekład powieści „Lato” Adolfa Rudnickiego, wydanej przez Hentrich & Hentrich z Lipska. To opowieść o ostatnim przed wojną polsko-żydowskim spotkaniu letników w 1938 r. w Kazimierzu Dolnym.

Pośmiertnym niemieckojęzycznym debiutem jest powieść Janusza Garlickiego „Spóźniał się pan generale Patton”, ukazująca się właśnie w serii „Profile polskie” Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich w Harrassowitz Verlag pod zmienionym tytułem „O prawdopodobieństwie przeżycia”. To poruszająca opowieść o powstaniu warszawskim, nakreślona z perspektywy cywila, o późniejszym pobycie w obozie koncentracyjnym Buchenwald oraz KZ Katzbach w Zakładach Adlera we Frankfurcie. Jej tłumaczka Andrea Rudorff to jednocześnie historyczka, autorka wydanej teraz w Wallstein Verlag w Getyndze monografii o opisywanym przez Garlickiego obozie koncentracyjnym we Frankfurcie.

Warto ponadto wśród poloników zwrócić uwagę na książkę z 2020 r. Elisabeth Melzer-Geissler dotyczącą twórczości artysty Igora Mitoraja. To opowieść o osobistym odkrywaniu Mitoraja przez autorkę, o podróżach do miejsc jego życia i twórczości, czy spotkaniach z jego imponującymi rzeźbami.

Spotkania

Do Frankfurtu dotrze w trakcie Targów Noblistka Olga Tokarczuk. Z czytelnikami pisarka spotka się w Muzeum Żydowskim. Dzień wcześniej Olga Tokarczuk odbędzie spotkanie z publicznością w Kolonii. Szwajcarskie wydawnictwo Kampa Verlag przekazuje w tych dniach czytelnikom eseje Noblistki z tomu „Czuły narrator”, w znakomitym przekładzie Bernharda Hartmanna, Lisy Palmes i Lothara Quinkensteina.

Wśród targowych wydarzeń we Frankfurcie zwraca uwagę również inne, nieoczywiste spotkanie, zainicjowane przez niemieckiego wydawcę. Zaangażowany Wagenbach Verlag zaprasza na dyskusję z cenionym profesorem politologii z uniwersytetu w Lipsku Ireneuszem Pawłem Karolewskim. Razem z prof. Clausem Leggewie wydał on u Wagenbacha książkę pt. „Grupa Wyszehradzka. Wyzwanie dla Europy”.

Niemniej tegoroczną recepcję literatury polskiej w Niemczech z całą pewnościa dominuje jubileusz 100-lecia Stanisława Lema. Nie do przecenienia jest tu znakomita biografia Stanisława Lema pióra Alfreda Galla, wydana ostatnio przez Wissenschaftliche Buchgesellschaft w Darmstadt.