Wojna o wodę: plantacje truskawek zabijają słynny rezerwat

To może być katastrofa: światowej sławy hiszpańskiemu Parkowi Narodowemu Doñana, jednemu z największych mokradeł w Europie, grozi wyschnięcie. Plantacje truskawek wysysają wodę z tego naturalnego raju w południowej Hiszpanii, wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Ale zamiast chronić Doñana Park i zwalczać działalność plantatorów, którzy nielegalnie pompują wody gruntowe na pola truskawek, konserwatywne władze Andaluzji planują zalegalizować nielegalne uprawy. Komisja Europejska, międzynarodowe organizacje ekologiczne i rząd Hiszpanii mówią o skandalu.

Doñana wysycha. „Sytuacja jest krytyczna”

– Sytuacja jest krytyczna – mówi Eloy Revilla. 51-latek jest kierownikiem biologicznej stacji badawczej w parku narodowym i najlepszym znawcą tego zagrożonego królestwa przyrody. Siedlisko o powierzchni 1200 km kwadratowych jest domem dla dzikich koni, orłów cesarskich, rysi, żółwi i milionów ptaków wędrownych.

Revilla z wyciągniętą ręką wskazuje na żółto-brązowy step otoczony sosnami. To była laguna, mówi. Jezioro, w którym tysiące flamingów łowiło kraby, ślimaki i larwy owadów w płytkiej wodzie.

Dziś ta laguna jest tylko wyschniętą pustynią błotną z powodu opadającego poziomu wód gruntowych. Stała się symbolem śmierci Doñana Park. 60 proc. wszystkich lagun, które są sercem życia w parku, już wyschło – mówi Revilla. Wraz z lagunami z parku znika wiele zagrożonych gatunków, które miały tu jedno ze swoich ostatnich schronień.

Gigauprawy dla supermarketów z UE

Z kolei plantacje rozciągają się na ponad 100 km kwadratowych na północy i zachodzie parku. Większość truskawek, które wiosną zalewają supermarkety w Niemczech, Austrii, Szwajcarii i Luksemburgu, rośnie właśnie tam, pod plastikowymi dachami. Uprawa owoców miękkich - głównie truskawek, ale także malin - to obok turystyki najważniejszy sektor gospodarki w hiszpańskiej prowincji Huelva.

Uprawy truskawek w dorzeczu Parku Doñana są od dekad poszerzane, by dostarczać tych owoców na rynki UE. Hiszpańskie owoce są zwykle tańsze niż te uprawiane w krajach północnej i środkowej Europy. Hiszpańscy politycy ze wszystkich partii byli zadowoleni z tego boomu i wielkodusznie ignorowali masową kradzież wody przez rolników.

Cicha walka z rabunkiem wody

Jednak presja na Hiszpanię wzrosła, zwłaszcza gdy Trybunał Sprawiedliwości UE skazał Hiszpanię w 2021 r. za nadmierną eksploatację i niewystarczające środki ochronne dla Doñany. Krajowy organ ds. ochrony wód rozpoczął wtedy kontrole, by zlokalizować źródła poboru wód. Policja zablokowała setki nielegalnych studni. Nie zawsze z sukcesem: niektórzy rolnicy natychmiast podłączyli podziemne zbiorniki w innych miejscach.

Ponad 20 europejskich sieci handlowych, w tym wielu dużych operatorów supermarketów w krajach niemieckojęzycznych, przyłączyło się do apelu organizacji WWF. Wzywają hiszpańskich polityków i rolników do zrównoważonego rozwoju upraw. Wojna o wodę toczy się również w rolnictwie. Toczy się między rolnikami, którzy mają legalne prawa do wody, a tymi, którzy nielegalnie nawadniają swoje pola wodami gruntowymi. W branży pojawiają się doniesienia o groźbach wobec tych rolników, którzy są zaangażowani w zrównoważoną uprawę truskawek i chcą podjąć działania przeciw rabującym zasoby.

Zmiana klimatu zaostrza problem

Brak wody, który pogłębia globalna zmiana klimatu, powoduje obecnie nie tylko wysychanie parku narodowego, ale także i pól truskawek. Według regionalnego związku rolników Freshuelva, tegoroczne zbiory będą prawdopodobnie o 30 proc. niższe niż te w ubiegłym roku. Niedobór wody oznacza, że ​​nawet uczciwi hodowcy truskawek muszą zamykać coraz więcej plantacji z powodu braku nawadniania.

Ale nic z tego nie wydaje się martwić konserwatywnego prezydenta prowincji Andaluzji Juana Moreno. Podsyca on wojnę o wodę swoim planem zalegalizowania prawie 600 nielegalnych hodowców.

Wg Moreno, winę za brak wody ponosi socjaldemokratyczny premier Hiszpanii Pedro Sánchez, bo jego rząd nie inwestuje wystarczająco w regionie i nie dostarcza Doñanie, podobnie jak hodowcom truskawek, wystarczającej ilości wody. Sánchez odpowiedział jasno: rząd Hiszpanii powstrzyma truskawkowy plan Moreno wszelkimi środkami.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>