W „Die Welt” o pomniku polskich ofiar wojny: Pilny projekt
28 października 2022
O projekcie stworzenia w Berlinie miejsca upamiętniającego ofiary II wojny światowej i niemieckiej okupacji w Polsce piszą we wspólnym artykule prezeska Krajowego Związku Towarzystw Polsko-Niemieckich Aleksandra Burdziej oraz członek zarządu Federalnego Związku Towarzystw Niemiecko-Polskich Wolfram Meyer zu Uptrup. Artykuł opublikowano na stronie internetowej dziennika „Die Welt”.
Autorzy podkreślają, że rosyjska napaść na Ukrainę stwarza także wyzwanie dla polityki pamięci w Europie. W obliczu odmienionej rzeczywistości należy „przemyśleć formy i formuły” używane w polityce pamięci przez wiele lat. Centralne znaczenie ma tu „porozumienie co do wspólnych wartości” oraz „otwarte i szczere wspólne podejście do historii”. W tym kontekście poparty przez niemiecki Bundestag projekt stworzenia w Berlinie „miejsca pamięci i spotkań z Polską” staje się teraz jeszcze bardziej pilny, oceniają autorzy.
Podstawa do budowy zaufania
Ich zdaniem oparte na dialogu upamiętnienie powinno doprowadzić do „konsensualnego spojrzenia na historię, aby stworzyć zaufanie, niezbędne dla wspólnego działania”.
„Naszym celem powinno być rozwinięcie świadomości kulturalnych więzi między Polakami i Niemcami oraz ich sąsiadami w Unii Europejskiej, na podstawie której będziemy mogli wspólnie przezwyciężać kryzysy” – apelują Burdziej i Meyer zu Uptrup.
Aby spełnić te cele, „projekt musi spotkać się z szeroką aprobatą zarówno w Niemczech, jak i w Polsce”, a „wydarzenia historyczne i zbrodnie nie powinny być ani niwelowane ani relatywizowane”. Niezmiernie ważne jest to, by przyszła placówka przyciągała wszystkie pokolenia Polaków i Niemców, twierdzą autorzy. Ich zdaniem wymaga to „atrakcyjnej i innowacyjnej przestrzeni”, która budzi ciekawość i zachęca do aktywności, a przede wszystkim oferuje głęboką wiedzę o Polsce i długiej historii stosunków polsko-niemieckich oraz staje się miejscem spotkań i otwartego dialogu Polaków i Niemców.
Nie zawężać spojrzenia na wspólną historię
„Miejsce pamięci i spotkań z Polską powinno więc stać się przestrzenią, która skupia się także na wielowiekowym transferze kulturowym i społecznym między Polską a Niemcami. Chodzi bowiem także o to, by nie zawężać wspólnej historii Polski i Niemiec tylko do okresu III Rzeszy, czy nawet do okresu między rozbiorami Polski a zakończeniem wojny w 1945 roku” – oceniają Aleksandra Bardziej i Wolfram Meyer zu Uptrup.
„Celem jest pokazanie tego, co łączyło sąsiednie państwa na przestrzeni dziejów, bo tylko w ten sposób możemy pracować na rzecz wspólnej przyszłości w zjednoczonej Europie. Zamiast mówić przede wszystkim o pojednaniu polsko-niemieckim, które to pojęcie niewiele znaczy dla młodszych pokoleń, sensowne wydaje się przedstawienie stosunków polsko-niemieckich w całej ich różnorodności i złożoności historycznej także jako historii regionu europejskiego” – dodają.
Zastrzegają jednocześnie, że nie można pomijać tematów, które dzielą. I apelują o włączenie w realizację projektu przedstawicieli i instytucji społeczeństwa obywatelskiego.