Ukraińcy w Niemczech. Jak obchodzą Wielkanoc
8 kwietnia 2023
Pojemnik z jajkami i słoiki z farbami stoją w pogotowiu, obok woskowych kredek i świec. W dniach poprzedzających Wielkanoc salon Zoriany Terleckiej przypomina pracownię artystyczną. Ta 52-letnia Ukrainka, która od 20 lat mieszka w Hamburgu, od tygodni przygotowuje się do świąt.
„Wspólne cierpienie łączy”
Zmartwychwstanie Jezusa jest największym świętem chrześcijańskim i dla wielu Ukraińców wiąże się z licznymi zwyczajami. Jednym z nich jest artystyczne zdobienie jaj. Zoriana Terlecka szczególnie upodobała sobie tę tradycję i w tym roku proponuje warsztaty robienia pisanek w ukraińskiej parafii greckokatolickiej w Hamburgu, które skierowane są przede wszystkim do uchodźców.
W Niemczech mieszka obecnie ponad milion Ukraińców, z których większość przybyła tu po ataku Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 roku. Nie wszyscy z nich znają ukraińskie tradycje wielkanocne. – Tradycje te są rozpowszechnione głównie na zachodzie kraju – wyjaśnia Zoriana, która pochodzi z Lwowa. Jednak od początku rosyjskiej napaści również wschodni Ukraińcy coraz bardziej interesują się narodowymi zwyczajami. – Wspólne cierpienie nas łączy – mówi kobieta.
Tradycja i współczesność
Zoriana Terlecka w ciągu ostatnich dni wraz z przyjaciółmi i członkami rodziny wykonała już ponad 40 pisanek i zainwestowała w to dużo czasu. – Takie ozdabianie jajka zajmuje kilka godzin – wyjaśnia. Wykorzystywane motywy różnią się w zależności od regionu. Niektóre z nich sięgają symboliki przedchrześcijańskiej, a każdy z nich ma określone znaczenie.
Jedno jajko Zoriana ozdobiła małymi, kolorowymi kropkami. Mają symbolizować łzy, które Maryja uroniła przy śmierci Jezusa.
Dziewczynka z jej rodziny zaprojektowała jajko, na którym dwa jelenie stykają się szyjami. – Oznacza to, że ona chce wkrótce wyjść za mąż.
Pewien chłopiec namalował podobiznę piosenkarza Udo Lindenberga. – Nie ma żadnych ograniczeń dla kreatywności. Tradycja jest żywa – zaznacza Zoriana Terlecka. Gotowe jajka zdobią domy podczas świąt lub są dawane jako prezenty.
Wielkanocne zajączki i czekoladowe jajka nie odgrywają w ukraińskiej tradycji żadnej roli. Za to tradycyjne potrawy podawane są w plecionych koszyczkach. Zoriana Terlecka sama piecze najważniejszy składnik, czyli wielkanocny chleb z puszystego ciasta. – To coś w rodzaju włoskiej babki panettone – opisuje. Do koszyka ponadto wkłada kremowy ser, mięso, chrzan, jajka na twardo i pisanki jako dekorację.
Pokarm święci się w kościołach w Wielką Sobotę i Niedzielę Wielkanocną. Rano w Wielką Niedzielę, zwykle po nabożeństwie, spożywa się je na świątecznej uczcie. Wszak właśnie zakończył się 40-dniowy okres postu i można znów cieszyć się produktami zwierzęcymi.
Zmiana daty na zachodnią
– Wielkanoc ma na Ukrainie duże znaczenie – wyjaśnia w rozmowie z agencją dpa Zoriana Terlecka. – Obchodzi się ją jak Boże Narodzenie w rodzinnym gronie. Niestety, jak mówi dalej, wojna będzie obecna również w tym roku na uroczystościach i nabożeństwach kościelnych. – Modlimy się, aby Bóg chronił nasz kraj – dodaje.
Szczególnie istotna dla wielu Ukraińców w Niemczech jest w tym roku data Wielkanocy. Podobnie jak kilka Kościołów prawosławnych, na przykład również w Rosji, większość ukraińskich wspólnot wyznaniowych dotychczas obchodziła swoje święta według kalendarza juliańskiego. Według tego kalendarza Wielkanoc wypada w tym roku 16 kwietnia, czyli o tydzień później niż w Niemczech.
Parafia Zoriany Terleckiej i wiele innych parafii za granicą po raz pierwszy jednak świętuje Wielkanoc według rozpowszechnionego na Zachodzie kalendarza gregoriańskiego, czyli 9 kwietnia. – Cieszymy się, że możemy świętować razem z Kościołem rzymskokatolickim i resztą świata – mówi mieszkający w Niemczech Ukrainka.
(DPA/jak)