Udar mózgu jest często poprzedzony migotaniem przedsionków
1 października 2021
Serce bije nieregularnie i szybko, tętno wzrasta do 160 uderzeń na minutę. Częstym następstwem tych objawów są ataki paniki. Nie należy się temu dziwić, w końcu serce jest naszym najważniejszym organem.
Migotanie przedsionków to zaburzenie właściwego rytmu pracy serca. Związane z tym niebezpieczeństwo polega na tym, że migotanie przedsionków może przebiegać bezobjawowo i często szybko samo ustępuje, ale może także stanowić poważne zagrożenie dla życia.
– Pacjenci na początku odczuwają nierównomierne, często także przyspieszone bicie serca. Serce wypada z właściwego rytmu, bije nieregularnie, zaczyna przyspieszać i wyraźnie odczuwamy jego pracę. Może to być związane ze wzmożonym poceniem się, dusznością, bólem w klatce piersiowej i zawrotami głowy – wyjaśnia prof. Andreas Goette, kardiolog i dyrektor kliniki św. Wincentego w Padeborn. Jest on także członkiem rady ekspertów przy Niemieckiej Fundacji Serca.
Pacjenci zaczynają dostrzegać, że z ich zdrowiem coś jest nie tak. Niestety migotania przedsionków często nie zostaje wystarczająco wcześnie rozpoznane. Uważa się, że w Niemczech migotania przedsionków doznaje rocznie około 1,8 miliona osób, które nie zdają sobie z tego sprawy.
Czym jest migotanie przedsionków
Zaburzenie to mogą wywołać mnogie małe fale pobudzenia krążące po przedsionkach, co w efekcie daje ich ciągłą aktywność elektryczną. Biorą się najczęściej z żył płucnych, które kończą się w tylnej, wolnej ścianie lewego przedsionka. Gdy serce bije nieregularnie, jego komory i przedsionki nie są w stanie pewnie się kurczyć w skoordynowany sposób.
– Nieregularna aktywność przedsionków rozszerza się na fale migoczące, co prowadzi do ich drgań i migotania – mówi prof. Goette.
Gdy rytm serca przebiega nieregularnie przez dłuższy czas, a tętno przekracza 110 uderzeń na minutę, prowadzi to często do osłabienia mięśnia sercowego, który przez całą dobę musi pracować z maksymalną wydolnością.
Wskutek tego w wyrostkach przedsionkowych może dojść do zakrzepów. Te mogą zostać z nich wypłukane i trafić za pośrednictwem arterii do głowy, co z kolei może spowodować udar mózgu albo zator.
Sygnały ostrzegawcze
Sygnałami świadczącymi o nieprawidłowej pracy przedsionków nie musi być tylko nieregularne bicie serca, które czasem sprawia wrażenie, że nagle „stanęło”. U osób dotkniętych tą przypadłością często występują także inne objawy. Ich sprawność fizyczna wyraźnie spada, nagle zaczynają mieć trudności z wejściem po schodach.
W takim wypadku należy niezwłocznie udać się do lekarza, który stwierdzi, czy mamy do czynienia tylko z przejściowym i niegroźnym zaburzeniem pracy serca, czy też migotaniem przedsionków, które wymaga szybkiego podjęcia leczenia. Postawienie właściwej diagnozy zaczyna się od zmierzenia ciśnienia albo skierowania pacjenta na badanie EKG. Bardzo przydatne są tu także echokardiografia, rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa.
Na podstawie wyników takich badań zwykle da się ustalić, co jest przyczyną nieregularnej pracy serca i jakie kroki należy dalej podjąć.
Uważajmy na wysokie ciśnienie
Takie powszechnie występujące choroby, jak nadciśnienie tętnicze, może mieć wpływ na rytm pracy serca. Około 60 procent pacjentów z chorobą nadciśnieniową cierpi także na migotanie przedsionków. Groźne są także cukrzyca i choroby płuc. – Migotanie przedsionków mogą wywołać także choroby tarczycy albo nadmierne spożycie alkoholu, które może niekorzystnie wpłynąć na prawidłową budowę przedsionków – tłumaczy prof. Goette.
Są także liczne inne czynniki, które należy uwzględnić, gdy mamy do czynienia z migotaniem przedsionków. Cierpiący na nie ludzie częściej niż inni tracą inteligencję kognitywną, czyli w praktyce przede wszystkim zdolność do podejmowania właściwych decyzji w trudnych sytuacjach życiowych. Może to mieć związek z nieregularnym dopływem krwi do mózgu. Poza tym, na co zwraca dalej uwagę prof. Goette, częściej występuje u nich choroba Alzheimera, jak również szybciej postępująca niewydolność nerek.
Jak leczyć migotanie przedsionków
Aby migotanie przedsionków nie doprowadziło do udaru mózgu, lekarze najczęściej przepisują cierpiącym na tę dolegliwość pacjentom lekarstwa na rozrzedzenie krwi, które zapobiegają powstawaniu u nich zakrzepów. Ryzyko ich stosowania polega na tym, że mogą mieć one szkodliwe skutki uboczne.
Na pierwszym miejscu należy wymienić wśród nich zwężenie naczyń krwionośnych, co prowadzi do częstszego krwawienia dziąseł i krwotoków z nosa. Poza tym dłużej goją się u nich skaleczenia. Dlatego lekarze przed każdą większą operacją pytają pacjentów, czy biorą jakieś środki na rozrzedzenie krwi.
Warto zwrócić uwagę, że podobne, choć znacznie słabsze działanie, ma zwykła aspiryna, którą każdy może nabyć bez recepty. Lekarze często próbują przywrócić prawidłowe działanie przedsionków za pomocą leków beta-adrenolitycznych, aby obniżyć rytm pracy serca i zapobiec osłabieniu mięśnia sercowego. Gdy okazuje się to nieskuteczne, wielu kardiologów stosuje kardiowersję, polegająca na krótkotrwałym oddziaływaniu na serce prądem elektrycznym. Praktyczny egzamin ponadto zdały leki przeciwarytmiczne. Stosuje się także zabiegi operacyjne, takie jak ablacja.
Kontroluj tętno!
Ponieważ migotanie przedsionków trudno jest zdiagnozować od razu, zwłaszcza wtedy, gdy pacjenci nie zdają sobie sprawy, że mają z nimi do czynienia, prof. Goette radzi wszystkim regularnie kontrolować tętno, co można łatwo przeprowadzić samemu przy użyciu powszechnie dostępnych urządzeń do mierzenia ciśnienia. Na rynku dostępne są także inne aparaty, jeszcze prostsze w obsłudze.
Bardzo ważnym czynnikiem jest codzienna aktywność fizyczna, na przykład dłuższe spacery, dzięki którym możemy zachować prawidłową wagę ciała. Liczy się również zdrowe odżywianie, unikanie palenia papierosów i picia alkoholu, jak również nadmiernego picia kawy i unikanie stresu. Każdy z nas może zatem przeciwdziałać skutecznie na własną rękę udarowi mózgu.