Teltschik: Polska ma kluczową rolę w relacjach z Rosją

„Polska jest obok Francji tym krajem, który może odegrać kluczową rolę – zarówno w pozytywnym, jak i w negatywnym sensie – w relacjach Zachodu z Rosją. Warszawa może wspierać proces zbliżenia i współpracy z Rosją, ale może go też poważnie zakłócić” – pisze Horst Teltschik, w latach 1972-1990 główny doradca Helmuta Kohla do spraw międzynarodowych.

Teltschik zwraca uwagę na pozytywną rolę utworzonego w 1991 roku Trójkąta Weimarskiego – nieformalnej platformy współpracy niemiecko-francusko-polskiej.

Były doradca Kohla przypomina, że w 2005 roku szefowie tych trzech państw opowiedzieli się za poprawą stosunków z Rosją. Wspomina też misję mediacyjną ministrów spraw zagranicznych Trójkąta w Kijowie w 2014 roku.

Reaktywacja Trójkąta Weimarskiego?

Jak zaznacza, szef niemieckiej dyplomacji Heiko Maas podczas pierwszej wizyty w Warszawie zadeklarował gotowość do reaktywacji współpracy w ramach Trójkąta Weimarskiego. „Polski minister spraw zagranicznych Jacek Czaputowicz popiera tę propozycję” – dodaje. Jego zdaniem stroną zwlekającą z ożywieniem trójstronnej współpracy jest Francja.   

Teltschik przypomina, że pod koniec ubiegłej dekady doszło do „napawających optymizmem” gestów, które mogły pchnąć relacje polsko-rosyjskie w pozytywnym kierunku.

„Przed uroczystościami na Westerplatte 1 września 2009 roku prezydent Rosji Władimir Putin w artykule opublikowanym w „Gazecie Wyborczej” potępił Pakt Hitlera ze Stalinem (Pakt Ribbentrop-Mołotow) jako 'niemoralny'” – podkreśla niemiecki polityk.

Gesty Putina

„Krokiem we właściwym kierunku” było też zdaniem Teltschika spotkanie Putina z ówczesnym premierem Donaldem Tuskiem w Katyniu 7 kwietnia 2010 roku, chociaż przemówienie premiera Rosji wywołało „mieszane uczucia”.

„Do katastrofy doszło wtedy, gdy kilka dni później samolot z prezydentem Lechem Kaczyńskim i jego delegacją spadł podczas lądowania w Smoleńsku” – pisze Teltschik.

Autor podkreśla, że brat Lecha Kaczyńskiego, Jarosław do dziś obarcza Rosję odpowiedzialnością za katastrofę.

„Jako szef narodowo-konserwatywnej partii PiS Kaczyński dyryguje urzędującym prezydentem oraz rządem, ogranicza niezależność mediów oraz wymiaru sprawiedliwości i nie tylko prowadzi politykę sceptyczną wobec UE, lecz także zajmuje postawę bezkompromisowo-krytyczną wobec Rosji” – ocenia Teltschik.

Szansa po wyborach w Polsce?

Polska będzie mogła ponownie zmienić swoją politykę wobec Rosji, jeżeli w wyniku wyborów parlamentarnych i prezydenckich dojdzie do zmiany układu sił.

Niemcy, Francja i Polska mogłyby stać się decydującą siłą w procesie tworzenia konstruktywnych relacji z Rosją – uważa Teltschik. Koszmarne wydarzenia II wojny światowej i gorzkie doświadczenia zimnej wojny powinny skłaniać do poszukiwania dialogu, porozumienia i współpracy.

Jego zdaniem, obejmująca Rosję wspólna europejska architektura bezpieczeństwa i strefa wolnego handlu jest w interesie wszystkich, także Polski.  

Nowe pokolenie Rosjan

Nowe pokolenie Rosjan urodzonych po roku 1990 nie zna ani Związku Sowieckiego, ani komunizmu i zimnej wojny. Pragnie pokojowej i materialnie zabezpieczonej przyszłości – jak wszyscy mieszkańcy Europy. „Powinniśmy współpracować, pielęgnować istniejące mosty i budować nowe” – kończy swoją książkę Teltschik.  

We wcześniejszym wywiadzie dla „Spiegla” Teltschik mówił, że w początkowym okresie Putin opowiadał się za ścisłą współpracą z Europą, włącznie z kwestiami bezpieczeństwa. Obecnie prezydent Rosji czuje się „odtrącony” przez Europę i poszukuje politycznej alternatywy dla swojego kraju.

Były doradca Kohla uważa, że strach Polski i krajów bałtyckich przed rosyjską agresją są przesadzone. „Rosjanie nie są tacy głupi, żeby zaatakować NATO” – powiedział. Jak podkreślił, Moskwa prowadzi politykę defensywną. To Zachód napadał na Rosję: Karol XII, Napoleon, Adolf Hitler.

Po odejściu z Urzędu Kanclerskiego Teltschik w latach 1999-2008 był szefem Konferencji Bezpieczeństwa w Monachium.   

Książka „Rosyjska ruletka. Od zimnej wojny do zimnego pokoju” miała premierę w marcu br. na Międzynarodowych Targach Książki w Lipsku.