Symbol Berlina: Brama Brandenburska

Aż do XVII w Berlin otaczał mur miejski-akcyzowy. Brama Brandenburska to jedna z 18 ocalałych bram, która przetrwała do czasów współczesnych. Dziś jest jednym z najczęściej fotografowanych zabytków w Berlinie i stanowi symbol nie tylko dla stolicy, ale dla całego kraju.

W 1734 r. powstała poprzedniczka obecnej Bramy Brandenburskiej. W 1788 r. Friedrich Wilhelm zlecił budowę nowej bramy. Architekt Carl Gotthard Langhans zaprojektował ją w klasycystycznym stylu inspirowanym Akropolem w Atenach. Przydomek Ateny nad Szprewą Berlin otrzymał nie z tego powodu, ale dlatego, że w XVIII w. stał się centrum kultury w Europie.

W 1793 roku umieszczono na górze bramy rzeźbę czterokonnej kwadrygi prowadzoną nie jak dzisiaj przez rzymską boginię zwycięstwa, lecz przez rzymską boginię pokoju Ejrene. Zaprojektował ją Johann Gottfried Schadow. Tak więc pierwotnie Brama Brandenburska nazywała się Bramą Pokoju.

Brama Brandenburska jako Brama Pokoju stała się dość szybko miejscem działań wojennych. W 1806 r. Napoleon pokonał Prusy i francuskie wojska przemaszerowały przez bramę. Kwadryga zachwyciła Napoleona, który po bitwie pod Jeną zabrał ją do Paryża. Miała być wystawiona, ale zniknęła w ciemnych zakamarkach. Po klęsce Napoleona kwadryga powróciła do Berlina.

Po wygranej wojsk pruskich nad Napoleonem generał Ernst von Pfuel zabrał kwadrygę z Paryża. Tylko jego rodzinie wolno było przechodzić przez bramę. Był to przywilej. Karl Friedrich Schinkel przebudował Bramę Brandenburską. Uskrzydlona bogini Nike kieruje kwadrygą, a w drugiej ręce trzyma ukoronowanego orła pruskiego siedzącego na wieńcu dębowym - nowy symbol pruskiej władzy.

Naziści wykorzystywali Bramę Brandenburską dla swoich celów propagandowych. Świętowali pod bramą przejęcie władzy w 1933 roku pochodem z pochodniami. Hitler chciał ogłosić Berlin stolicą Germanii” z nowym Łukiem Triumfalnym. W tym celu planowano wielką rozbiórkę. Tylko nie tknięto Bramy Brandenburskiej.

Brama Brandenburska ocalała w wojennej pożodze, chociaż została poważnie uszkodzona. W podzielonym mieście stała w sowieckim sektorze. W latach 1945-1957 nad kwadrygą trzepotała flaga ZSRR, potem NRD. Po zniszczonej kwadrydze pozostała głowa jednego z czterech koni. Znajduje się ona w Muzeum Brandenburskim (Märkisches Museum).

Pomimo podziałów Wschód-Zachód obie części Berlina współpracowały przy odbudowie Bramy Brandenburskiej. Na szczęście istniał gipsowa makieta kwadrygi z 1942 roku. DzIęki temu została zrekonstruowana i uroczyście wróciła w 1957 r. na swoje miejsce. Ale pół roku później został z niej usunięty na zlecenie Berlina Wschodniego pruski orzeł i żelazny krzyż.

13 sierpnia 1961 r., kiedy budowano Mur, zamknięto dostęp do Bramy Brandenburskiej od zachodniej strony. Mur przebiegał bowiem łukiem od strony zachodniej wokół bramy. Poza pogranicznikami nikt z Berlina Wschodniego nie miał dostępu do Bramy Brandenburskiej. Znajdowała się ona na terenie zamkniętym i w ten sposób stała się symbolem podzielonych Niemiec.

12 czerwca 1987 r. amerykański prezydent Ronald Reagan wygłosił przed Bramą Brandenburską historyczne przemówienie. Zwrócił się w nim bezpośrednio do przywódcy ZSRR Michaiła Gorbaczowa. "Zburz pan ten mur, panie Gorbaczow!", „Niech Pan otworzy tę bramę!”. Słowa prezydenta nadawane przez głośniki docierały do Berlina Wschodniego. Nikt jeszcze wtedy nie przewidział, co stało się dwa lata później.

Kiedy 9. Listopada 1989 r. tysiące ludzi pospieszyło w kierunku Muru Berlińskiego, Brama Brandenburska stała się z symbolu podziałów symbolem zjednoczenia Niemiec. W czasie Nocy Sylwestrowej została uszkodzona kwadryga. Podczas jej remontu powróciły na swoje dawne miejsce pruski orzeł i żelazny krzyż.

Turyści z całego świata zatrzymują się przy Bramie Brandenburskiej. Stanowi ona kulisy do zdjęć i jest miejscem zabawa sylwestrowej, koncertów, wystąpień i protestów. Podczas MŚ 2006 w piłce nożnej była tu strefa kibica. Ale odbywają się tu też wydarzenia i zabawy z innych okazji.

Co roku jesienią odbywa się w Berlinie Festiwal Światła. Także Brama Brandenburska rozświetlana jest w czasie dwutygodniowego festiwalu. Brama Brandenburska stała się w stołecznym Berlinie także symbolem solidarności. Na zdjęciu projekcja tęczowej flagi w geście solidarności po zamachu na klub gejów w Orlando (USA).

Ta iluminacja świetlna przypomina o ćwierćwieczu upadku Muru. Frieden = pokój ma nam przypomnieć, że życie w pokoju nie jest dane. Od ponad 225 lat Brama Brandenburska symbolizuje przemiany w Europie. Przetrwała wojny, była świadkiem pokoju. Z żadną budowlą w Niemczech mieszkańcy Niemiec nie wiążą tyle nadziei na pokojową przyszłość.

Ta instalacja monument przed Bramą Brandenburską miała przypominać o zdjęciu, które w 2015 r. obiegło świat. Nawiązuje do wojny w Syrii. Sporządzono ją z trzech wraków pionowo ustawionych autobusów z Aleppo. Jest to monument sprzeciwu wobec wojny autorstwa niemiecko-syryjskiego artysty Manafa Halbouni, który ustawił ten monument naprzeciwko Bramy Brandenburskiej w 2017 r.