Przeszczepy: Lepiej dostać nerkę od żywej osoby

Ponieważ człowiek posiada w przeciwieństwie do innych narządów dwie nerki, żywi dawcy mogliby - bez większych problemów - ofiarować jedną z nerek pacjentowi, cierpiącemu na niewydolność nerek - twierdzą specjaliści. Przy blisko 2.500 transplantacji nerek w niemczech rocznie, tylko 20 procent przeszczepianych narządwó pochodzi od żywych, zdrowych dawców - to mało w porównaniu np. z Wielką Brytanią, 25 procent czy USA 35 procent (spośród 25.000 przypadków rocznie), a w Skandynawii ponad 50 procent. Hiszpania natomiast robi dziś najwięcej przeszczepów w Europie - około 47 na 1 milion mieszkańców. W 2009 roku dokonano tam ponad 4 tys. transplantacji, więcej niż połowa, to przeszczepy nerki.

Dłużej bez powikłań z nerką od żywego dawcy

Szanse uwieńczonego powodzeniem przeszczepu są przy nerce pobranej od żywego dawcy wyższe niż w przypadku przeszczepu od zmarłego. Biorcy żyją z takim narządem przeciętnie o blisko połowę dłużej niż ci, po przeszczepie "post mortem": (zanim pojawią się powikłania mają jeszcze po 14 do 15 lat czynny przeszczep nerki, w porównaniu z 9 latami biorców z drugiej grupy).

Najlepszym rozwiązaniem jest dla pacjenta przeszczep rodzinny, z tym, że dawca i biorca nie muszą być ze sobą spokrewnieni. Poza rodzeństwem, rodzicami, czy krewnymi, dawcami mogą być też mąż (jak w przypadku polityka SPD Franka Waltera Steinmeiera) lub żona. W tak sprzajającej sytuacji pacjent może ominąć kolejkę, w której na narząd czeka się przeciętnie od 6-8 lat.

Z jedną nerką też można żyć

Człowiek posiada dwie nerki i, jak twierdzą specjaliści, może z reguły nieźle żyć z jedną. Przy czym sama chęć ofiarowania narządu nie wystarczy. Podstawowym warunkiem wykonania zabiegu jest zgodność głównych grup krwi dawcy i biorcy oraz ujemny wynik próby krzyżowej pomiędzy limfocytami dawcy i surowicą biorcy. Przeszczep nerki otrzymuje biorca najbardziej zgodny tkankowo z dawcą. Ważne również, by określone wartości do siebie pasowały jak choćby waga ciała dawcy i biorcy.

Zabieg pobrania narządu poprzedzają szczegółowe rozmowy zarówno z pacjentem jak i dawcą. Lekarze prowadzący oraz komisja etyki badają okoliczności jakie doprowadziły do decyzji ofiarowania narządu. Tym samym pragnie się wykluczyć na przykład handel organami.

Życie po zabiegu

Po transplantacji nerki pacjent musi codziennie przyjmować leki immunosupresyjne, które zapobiegają procesowi odrzucania. Leczenie to jest konieczne przez cały okres funkcjonowania przeszczepu. Nie jest ono obojętne dla organizmu i może być przyczyną infekcji, zwiększonej zapadalności na choroby układu krążenia i nowotwory. Z kolei dawca nie musi po pobraniu zmieniać stylu życia - twierdzą transplantolodzy. Może sobie pozwolić na kieliszek wina i na tłustszy posiłek. Nie musi też zażywać leków. Wszystkie funkcje przejmie u niego pozostała nerka.

Ryzyko dla dawcy?

Jeśli chodzi o utratę życia przez dawcę, literatura medyczna podaje różne liczby. Na przykład z jednych źródeł wynika, że jeden na 3-5 tysięcy dawców w następstwie zabiegu umiera, natomiast prawdopodobieństwo zapadnięcia po pobraniu nerki na ciężką chorobę, wynosi około 1 procent.

Kim są dawcy?

Według informacji kliniki Grosshadern w Monachium, w przypadku dawców w większości chodzi o rodziców (35 proc.), którzy chcą ratować własne, chore dzieci, o małżeństwa (33 procent), rodzeństwo (18 procent), bliskich przyjaciół (9 proc.), jak również dalekich krewnych (5 procent).

Pierwszym pacjentem był pies

Ogólnie rzecz biorąc transplantacja nerek jest powszechnie uznawaną, skuteczną i bezpieczną metodą leczenia. Lekarze mają w dziedzinie przeszczepu nerek największe doświadczenie. Pierwszy przeszczep nerki (u psa) powiódł się wiedeńskiemu lekarzowi już w 1902 roku. Pierwszego przeszczepu u człowieka dokonano na początku lat 50-tych we Francji i USA. Amerykański lekarz Joseph Murray otrzymał za to w 1990 roku Nagrodę Nobla.

W Niemczech pierwszej transplantacji nerki dokonano w 1966 roku we wschodnioniemieckim mieście Halle.

Do nieodwracalnej niewydolności nerek i konieczności terapii zastępczej jak dializa lub transplantacja, prowadzi uszkodzenie tych narządów w wyniku wielu chorób, głównie cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, czy zwyrodnienia torbielowatego nerek.

Prominencja z nową nerką

Niki Lauda (61 lat), legenda Formuły I, od pięciu lat żyje z nerką swojej 31-letniej żony Birgit.

Daniel, książę Szwecji (37 lat), mąż Viktorii, otrzymał w 2009 roku nerkę od ojca, Olle Westlinga. Zawodowy piłkarz, Ivan Klasnic (30 lat), w styczniu 2007 roku otrzymał nerkę od matki Simy. Ponieważ narząd został w marcu odrzucony, ojciec poddał się dla syna zabiegowi pobrania nerki. Były kanclerz Austrii Franz Vranitzky (72 lata) ofiarował w 2005 roku nerkę żonie Christine (69 lat) a teraz ukochanej żonie Elke Büdenbender nerkę ofiaruje były niemiecki minister spraw zagranicznych Frank-Walter Steinmeier.

Die Welt, Kölner Stadt-Anzeiger, D&D Communication, BILD-Zeitung, Der Tagesspiegel / Iwona Metzner

Red. odp.: Barbara Coellen