Praca w Niemczech: kogo brakuje i w jakich branżach? Dane
5 czerwca 2023
Federalna Agencja Pracy w Norymberdze opublikowała wyniki analizy nt. niedoboru wykwalifikowanych pracowników w ubiegłym roku, a te są przerażające. Liczba zawodów dotkniętych niedoborem wzrosła w roku 2022 o jedną czwartą. Poważne braki są w 200 z około 1200 analizowanych zawodów
Brakowało pielęgniarzy i pielęgniarek, kierowców, asystentów medycznych, pracowników w zawodach budowlanych, a także w zawodach związanych z opieką nad dziećmi, inżynierią samochodową oraz informatyką. W porównaniu do poprzedniego roku w 2022 roku do branż, które ciepią na braki pracowników, dodano usługi hotelarskie i gastronomiczne, budownictwo konstrukcji metalowych oraz komunikację, gdzie brakuje kierowców autobusów.
W ramach tzw. analizy zatrudnienia wykwalifikowanych pracowników Federalna Agencja Pracy wzięła pod uwagę około 1200 branż zawodowych i oceniła je na podstawie 14 wskaźników. Niedobór pracowników stwierdzono, gdy 6 wskaźników wskazuje na istniejące wąskie gardło. Chodzi m.in. o długość okresu obsadzania wakatów, stopę bezrobocia w danej branży oraz zmiany wynagrodzeń.
Praca w Niemczech: oferty dla kilku kandydatów
Według Agencji początek 2022 roku był dla firm obiecujący. Wydawało się, że wąskie gardła w dostawach znikają, a skutki pandemii zostały w wielu obszarach przezwyciężone. Atak Rosji na Ukrainę był jednak drastyczną zmianą, gdy wiele osób uciekło i znalazło schronienie m.in. w Niemczech.
Zmiana ta była widoczna również na rynku pracy. Wraz z rejestracją w Niemczech obywateli Ukrainy zwiększyło się bezrobocie w drugiej połowie 2022 roku. Mimo wszystko zapotrzebowanie firm na nowych pracowników wciąż rosło, a liczba wakatów osiągnęła rekordowy poziom prawie 2 milionów.
Popyt na wykwalifikowanych pracowników
Liczba zawodów, w których brakuje pracowników, wzrosła do 200. Połowa z nich potrzebuje pracowników wykwalifikowanych, jedna czwarta – specjalistów, a jedna piąta – ekspertów. Braków nie ma w 153 kategoriach zawodowych. W badaniu rozróżnia się pracowników wykwalifikowanych, wysoko wykwalifikowanych i specjalnie przeszkolonych specjalistów oraz ekspertów z wykształceniem akademickim.
Te wnioski jednak nie są całkiem nowe. Już w kwietniu Centrum Kompetencyjne ds. Pozyskiwania Pracowników (Kofa), związane z Instytutem Niemieckiej Gospodarki (IW), alarmowało o brakach. Jak podało, ponad 630 tys. wakatów dla wykwalifikowanych pracowników nie zostało w ubiegłym roku obsadzonych, ponieważ nie było odpowiednich kandydatów. Zdaniem ekspertów IW, na rynku pracy obowiązuje obecnie zasada: im wyższe wymagane kwalifikacje, tym trudniej obsadzić wakaty.
Federalna Agencja Pracy podkreśla, że dowodów na ogólny niedobór pracowników nie ma, a w wielu branżach podaż pracy nawet znacznie przewyższa popyt. Jednak w porównaniu z poprzednimi latami niedobór pracowników wykwalifikowanych jest w części branż coraz większy.
Digitalizacja pogłębia problem
Niedobór wykwalifikowanych pracowników dotyczył w 2022 roku łącznie 105 kategorii zawodowych, jak ocenia Agencja. Były to przede wszystkim zawody pielęgniarskie i medyczne oraz rzemieślnicze. Braki występowały również w sprzedaży – zwłaszcza w branży spożywczej – a także w gastronomii i wśród zawodowych kierowców.
Specjalistów brakowało w 56 kategoriach zawodowych. Dotyczy to przede wszystkim pedagogów, zawodów fizjoterapii i terapii zajęciowej, zawodów pielęgniarskich, branży IT oraz elektrycznej i komunikacyjnej.
Niedobór ekspertów stwierdzono w 39 kategoriach, m.in. medycynie, farmacji, pracy socjalnej, szkolnictwie zawodowym i budownictwie (architekci i inżynierowie budownictwa). Ponadto rosnąca cyfryzacja pogarsza sytuację w branży IT, chodzi o programistów.
Różnice lokalne? Niewielkie
W 2022 roku w żadnym landzie nie brakowało wykwalifikowanych pracowników w inżynierii mechanicznej i przemysłowej. Oznaki niedoborów w tych obszarach już się jednak pojawiają, a w nadchodzących latach mogą się nasilić.
We wszystkich landach brakuje natomiast specjalistów z branży motoryzacyjnej, lotniczej i stoczniowej. Niepokoi też sytuacja w energetyce, której pracownicy odgrywają ważną rolę w nadchodzącej transformacji energetycznej w Niemczech. W 2022 roku we wszystkich krajach związkowych brakowało wykwalifikowanych techników energetyków.
W zawodach pielęgniarskich od lat występują ogólnokrajowe niedobory pracowników. Z uwagi na rozwój demograficzny Niemiec nie widać, by sytuacja miała się wkrótce poprawić. W medycynie i terapii niemedycznej braki występują głównie w fizjoterapii, ergoterapii i logopedii. W 2022 roku nie było ani jednego kraju związkowego, gdzie byłaby wystarczająca liczba pracowników w tych obszarach.
Brak widoków na poprawę
W 2022 roku występowało również ogólnokrajowe wąskie gardło w zawodach związanych z budownictwem i inżynierią lądową. Sytuacja lekko różni się w poszczególnych landach, jednak obecnie we wszystkich brakuje architektów oraz inżynierów budownictwa.
W branży IT wakaty są od lat w całym kraju i nic nie zapowiada zmiany w najbliższym czasie. Transformacja prawdopodobnie jeszcze bardziej zwiększy zapotrzebowanie na ekspertów IT, zwłaszcza tych od tworzenia oprogramowania.