Niemcy. Emeryci chcą pracować

Coraz więcej osób w Niemczech pracuje nadal w wieku od 63 do 67 lat. Jak wynika z odpowiedzi rządu na zapytanie klubu poselskiego partii Lewica w Bundestagu, którą udostępniono Niemieckiej Agencji Prasowej (dpa), liczba osób w tym wieku płacących składki na ubezpieczenie społeczne oraz osób zatrudnionych na marginalnym poziomie stale rosła od 1,31 mln w 2020 roku, do 1,67 mln w roku ubiegłym. W roku 2022 w tej grupie wiekowej, w której możliwa jest już emerytura, pracowało nadal 1,52 mln osób.

Ekspert partii Lewica ds. emerytur Matthias W. Birkwald, który zadał to pytanie, jest przeciwny zniesieniu „emerytury w wieku 63 lat” ze względu na wzrost wskaźnika zatrudnienia osób w wieku od 63 do 67 lat. Tak początkowo nazywano emeryturę bez potrąceń po 45 latach ubezpieczenia, ponieważ wcześniej osoby urodzone przed rokiem 1953 mogły przejść w wieku 63 lat na pełną emeryturę. Obecna granica wieku dla takiej emerytury wynosi 64 lata i 4 miesiące dla osób urodzonych w roku 1960. W przypadku osób urodzonych później wiek przejścia na emeryturę wzrośnie do 65 lat do roku 2029.

Spór o „emeryturę w wieku 63 lat”

Za odejściem od modelu „emerytury w wieku 63 lat” opowiedzieli się niemieccy pracodawcy, unia CDU/CSU, ale także politycy partii Zielonych i FDP. Premier Badenii-Wirtembergii Winfried Kretschmann powiedział we wrześniu ubiegłego roku: „Nie możemy sobie pozwolić, aby na emeryturę przechodzili głównie zdrowi i dobrze zarabiający ludzie w wieku 63 lat”.

Przewodniczący FDP i obecny minister finansów Christian Lindner stwierdził w jednym z wywiadów dla prasy: „Dlaczego nie stworzymy zachęt, aby ludzie chcieli pracować dłużej, zamiast finansować swoją emeryturę w wieku 63 lat? Jest to premia likwidacyjna dla wykwalifikowanych pracowników.”

Matthias W. Birkwald przeciwstawił się takim żądaniom. Jego zdaniem zamiast znosić pełną emeryturę dla osób, które są ubezpieczone szczególnie długo, „powinniśmy bliżej przyjrzeć się sytuacji”. Statystyki pokazują, że zatrudnienie osób starszych znacząco wzrosło. Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 63–67 lat w Niemczech wzrósł w ciągu ostatnich trzech lat o 26,2 procent.

Przepisy czy drenaż mózgów?

Ówczesna koalicja złożona z unii CDU/CSU i SPD wprowadziła w 2014 roku wcześniejsze emerytury bez potrąceń dla osób płacących przez 45 lat składki na ubezpieczenie emerytalne. W chwili wprowadzenia tego rozwiązania rząd prognozował, że skorzysta z niego około 200 tys. osób rocznie. Okazało się jednak, że ta liczba była z roku na rok znacznie wyższa.

W sumie z tego rodzaju emerytury korzystało ostatnio dużo ponad dwa miliony osób. Widać na tym przykładzie, że coraz więcej pracowników z pokolenia wyżu demograficznego osiąga wiek emerytalny. Prezes Federalnego Zrzeszenia Pracodawców (BDA) Rainer Dulger skarżył się. że „emerytura od 63. roku życia doprowadziła do drenażu mózgów”.

Mimo niedoboru wykwalifikowanych pracowników minister pracy Hubertus Heil z SPD odrzucił wezwania do zniesienia „emerytury w wieku 63 lat”. Jak powiedział: „Każdy, kto przepracował 45 lat, ma prawo przejść na wcześniejszą emeryturę bez potrąceń”. W jednym z wywiadów stwierdził, że nie będzie emerytury w wieku 70 lat, jak chciało wielu konserwatystów. W nadchodzących tygodniach Hubertus Heil chce przedstawić od dawna zapowiadaną reformę emerytalną w Niemczech, która ma na celu ustabilizowanie emerytur na dłuższy czas.

Wzrosło zatrudnienie wśród starszych

Jego rzecznik powiedział dziś (19.02.2024), że wzrost zatrudnienia osób starszych jest zjawiskiem „dobrym i słusznym”. Deklarowanym celem Hubertusa Heila jako ministra pracy jest opracowanie systemu zachęt, aby ludzie, którzy tego chcą, mogli dobrowolnie pracować dłużej.

Przewodnicząca Niemieckiego Stowarzyszenia Społecznego, Michaela Engelmeier, powiedziała agencji dpa: „Decydujące znaczenie ma to, żeby ludzie mogli pracować w zdrowiu aż do osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego”. Dlatego bardzo ważne jest, aby w końcu pojawił się drugi pakiet emerytalny ze stabilizacją poziomu emerytur, „ponieważ potrzebujemy, aby emerytury nadal rosły podobnie jak płace” – podkreśliła.

Prawdą jest, że wskaźnik zatrudnienia w starszych grupach wiekowych wzrósł w ciągu ostatnich 20 lat bardziej niż ogólny wskaźnik zatrudnienia i to „znacznie”, jak stwierdza w badaniu Instytut Badań nad Rynkiem Pracy i Zawodu (IAB) w Norymberdze. Według Federalnego Urzędu Statystycznego aktywność zawodowa osób w wieku od 60 do 64 lat wzrosła w ostatnich latach bardziej niż w jakiejkolwiek innej grupie wiekowej – z 47 procent w 2012 roku do 63 procent w roku 2022. Po przekroczeniu standardowego wieku emerytalnego odsetek osób nadal zatrudnionych wzrósł z 11 procent w roku 2012 do 19 procent w roku 2022; chodzi tu o osoby, które nadal pracowały w wieku od 65 do 69 lat.

Ze względu na niską emeryturę?

Matthias W. Birkwald stwierdził: „Ciągle słyszy się apele o podniesienie standardowego wieku emerytalnego, zniesienie ‘emerytury od 63. roku życia’ (...) i wprowadzenie tzw. ‘elastycznej emerytury’. Pracodawcy mają jednak obowiązek zapewnić swoim pracownikom dobrą pracę, aby chcieli skorzystać z możliwości dłuższej dobrowolnej pracy.

Osoby starsze nie powinny być za to zmuszane do kontynuowania pracy ze względu na niską emeryturę, jak postulował ekspert partii Lewica ds. emerytur. Prawie co drugi senior w wieku powyżej 65 lat w Niemczech ma dochód netto wynoszący mniej niż 1250 euro miesięcznie. Obliczenia Federalnego Urzędu Statystycznego na zlecenie partii Lewica wykazały na początku roku, że dochód netto do tej granicy musi wystarczyć 42,3 procentom niemieckich emerytów. Spośród prawie 7,5 miliona osób w tej grupie ponad 5,2 miliona stanowią kobiety.

Dodatkowy dochód emeryta

Według Federalnego Urzędu Statystycznego jedną z przyczyn wzrostu liczby osób w wieku 65 lat i więcej nadal wykonujących pracę, obok podwyższenia wieku emerytalnego, jest wzrost ich poziomu wykształcenia: „Wyższe kwalifikacje często wiążą się z dłuższym uczestnictwem w życiu zawodowym”. Szczególnie wysoki jest udział osób dobrze wykształconych i wysoko wykwalifikowanych wśród wciąż pracujących osób starszych.

„Praca w wieku emerytalnym może oznaczać z jednej strony możliwość dłuższego aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, a z drugiej przeciwdziałanie zagrożeniu ubóstwem w starszym wieku” – wyjaśnia Federalny Urząd Statystyczny.

Dla około 40 procent pracujących w wieku 65 lat i więcej wykonywana przez nie działalność była głównym źródłem utrzymania. Dla większości zarabiane w ten sposób pieniądze stanowiły dodatkowy dochód obok emerytur lub zgromadzonego majątku.

(DPA/jak)

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!