Niemcy 33 lata później. „Zjednoczenie nieidealne"
3 października 2023
Ponad trzy dekady po upadku muru berlińskiego Niemcy są politycznie zjednoczone, ale linie podziału pozostają, powiedział DW pełnomocnik rządu ds. wschodnich Niemiec. – Zjednoczenie jest zakończone, nawet jeśli nie jest idealne – twierdzi sekretarz stanu Carsten Schneider, dodając, że zjednoczenie musi zostać w pełni zrealizowane w umysłach ludzi.
Pełnomocnik rządu ds. wschodnich Niemiec rozmawiał z DW w dniu publikacji rocznego raportu na temat stanu jedności Niemiec, tuż przed obchodami 33. Dnia Zjednoczenia Niemiec 3 października.
Przepaść między wschodem a zachodem
Schneider podkreślił, że poziomy emerytur zostały dostosowane tak, aby były równe w całych Niemczech w 2023 r., co jest jego zdaniem jednym z głównych sukcesów ostatniego roku.
Nierówności emerytalne były od dawna bolączką wielu ludzi w byłej komunistycznej Niemieckiej Republice Demokratycznej (NRD).
Podczas gdy podniesienie płacy minimalnej w całych Niemczech przyniosło również korzyści pracownikom w tych landach, które kiedyś tworzyły NRD we wschodniej części kraju, „nadal istnieją różnice w wynagrodzeniach i zamożności" – przyznał Schneider.
W 2022 r. średnie roczne wynagrodzenie w zachodnich Niemczech było o ponad 12 tys. euro wyższe niż we wschodnich Niemczech. Dane dotyczące oszczędności netto ujawniają jeszcze większe nierówności – według Niemieckiego Banku Federalnego w 2021 r. mediana oszczędności w zachodnich krajach związkowych była prawie trzykrotnie wyższa (127 900 euro) niż we wschodnich.
Transformacja gospodarcza wschodnich landów
Schneider powiedział, że spodziewa się znacznego wzrostu gospodarczego we wschodnich Niemczech, które postrzega jako centrum inwestycji w branży półprzewodników.
Amerykańska firma technologiczna Intel planuje budowę fabryki chipów o wartości 30 miliardów euro w Magdeburgu, stolicy Saksonii-Anhalt. To jedna z największych bezpośrednich inwestycji zagranicznych w historii Niemiec.
– Wschodnie Niemcy to region, który nadrabia i będzie w nadchodzących dekadach nadrabiał zaległości pod względem przemysłu i miejsc pracy – stwierdził Schneider. – Transformacja energetyczna może działać tylko wraz z rozwojem wschodnich Niemiec, ponieważ jesteśmy głównym miejscem produkcji energii odnawialnej – dodał.
Oczekuje się jednak, że liczba osób w wieku produkcyjnym we wschodnich Niemczech znacznie spadnie w nadchodzących dziesięcioleciach, zgodnie z danymi opublikowanymi przez Federalny Urząd Statystyczny Destatis.
Pod koniec 2022 r. urząd podał, że w Niemczech było około 51,4 miliona osób w wieku od 18 do 64 lat, z czego 7,2 miliona mieszkało we wschodnich krajach związkowych, nie licząc Berlina.
W ciągu następnych dwóch dekad liczba osób w tej grupie wiekowej we wschodniej części Niemiec spadnie o 560 tys. do 1,2 miliona, podczas gdy do 2070 roku spadnie aż o 2,1 miliona. Oczekuje się, że liczba ta spadnie również w zachodnich krajach związkowych, choć ze względu na wyższą imigrację spadek ten będzie mniejszy.
Różnorodność i prawicowy populizm na wschodzie
Zapytany przez DW o rosnące poparcie dla skrajnie prawicowej Alternatywy dla Niemiec (AfD) wśród mieszkańców wschodnich Niemiec Schneider podkreślił, że „we wschodnich Niemczech partie demokratyczne zawsze mają większość we wszystkich wyborach".
Choć przyznał, że problem istnieje, powiedział, że ważne jest, aby nie ograniczać ludzi we wschodnich Niemczech do ich poparcia dla AfD.
Niedawne badanie przeprowadzone przez Uniwersytet w Lipsku wykazało, że około jedna trzecia mieszkańców wschodnich Niemiec uważa, że istnieje potrzeba „silnego przywódcy" do rządzenia krajem, a około 60 proc. uważa, że liczba obcokrajowców w kraju jest zbyt wysoka.
Jednak poziom integracji oraz różnorodność we wschodnich Niemczech wzrosły, zaznaczył Schneider. Wskazał na fakt, że odsetek osób urodzonych za granicą mieszkających w jego rodzinnym mieście Erfurt (Turyngia) wzrósł z 2 proc. populacji 10 lat temu do 18 proc. obecnie. – Jeśli poznasz kogoś z innej kultury... i zwiększysz swoją świadomość kulturową, uprzedzenia znikną bardzo szybko – powiedział.
Jak bardzo zjednoczone są wschód i zachód?
Według raportu, w landach, które tworzyły Wschodnie Niemcy, AfD jest szczególnie silna w regionach wiejskich, które częściej borykają się z kurczącą się populacją i niższym poziomem usług publicznych.
Schneider powiedział, że różnice między obszarami miejskimi i wiejskimi w całych Niemczech są często bardziej wyraźne niż różnice między regionami wschodnimi i zachodnimi.
Niemniej jednak niedawna ankieta wykazała, że 57 proc. Niemców uważa, że dawne wschód i zachód „się nie zrosły".
Schneider powiedział jednak DW, że same środki polityczne nie rozwiążą wszystkich różnic.
– To musi wynikać z samego społeczeństwa, wzajemnego zainteresowania i wzajemnych relacji i myślę, że wielu wschodnich Niemców często czuje się nieco oszukanych i traktowanych protekcjonalnie, a nie ma ku temu powodu – powiedział Schneider.
– Chciałbym zobaczyć więcej wymiany, więcej zainteresowania sobą nawzajem – dodał.