Krzyżowa - 20 lat Fundacji dla Europejskiego Porozumienia
4 czerwca 2009
-"Spotkanie odbyło się 4 czerwca, czyli wtedy, kiedy się odbyły pierwsze pół-wolne wybory w Polsce. Spotkali się we Wrocławiu, żeby omówić co byśmy chcieli przekazać młodym ludziom w takim miejscu, jak Krzyżowa. Pojechali zatem do Krzyżowej, dawnego majątku rodziny von Moltke, zobaczyli zabudowania, gdzie mieścił się wtedy PGR. Wszystko było w opłakanym stanie. A jednak mieli odwagę, żeby sobie wyobrazić, że to może być znowu żywe miejsce, gdzie spotykają się ludzie i rozmawiają o przyszłości Europy” - opowiada Anne-Marie Franke, dyrektor zarządzający Fundacji Krzyżowa.
W latach 40. 20. wieku na terenie majątku rodziny von Moltke odbyły się najważniejsze spotkania tzw. Kręgu z Krzyżowej, grupy Niemców, którzy zastanawiali się, jak powinien wyglądać nowy ład europejski po klęsce reżimu Hitlera; co zrobić, żeby się nie powtórzyła wojna, żeby nie doszedł do głosu nacjonalizm. Nawiązując do tradycji spotkań Krzyżowian, chciano z młodymi ludźmi z państw powojennej Europy wpływać na jej kształt.
Po upadku żelaznej kurtyny
Po spotkaniu we Wrocławiu całkiem niespodziewanie upadła żelazna kurtyna i to, o czym marzyli uczestnicy wrocławskiego spotkania, a byli wśród nich też krewni Helmutha Jamesa von Moltke, stało się możliwe: "Nagle już nie było komunistycznego rządu w Polsce, było z kim negocjować o przejęciu majątku, czyli byłego PGR, na cele statutowe fundacji, która miała służyć porozumieniu europejskiemu”- wyjaśnia Anne-Marie Franke.
Wśród założycieli fundacji, która rozpoczęła działalność w 1990 roku, byli też założyciele inicjatywy Kreisauer Initiative Berlin e.V. To stowarzyszenie zajmowało się propagowaniem idei miejsca spotkań w Krzyżowej.
W Niemczech oczywiście historia Helmutha Jamesa von Moltke i Kręgu z Krzyżowej jest o wiele bardziej znana, niż w Polsce, zaznacza Anne-Marie Franke: "Stąd Niemcy mają motywację historyczną i polityczną, żeby przyjeżdżać z młodzieżą w takie miejsce i tu właśnie się spotkać z Polakami.” Fundacja zabiega o większe zainteresowanie niemieckiej młodzieży przyjazdami do Krzyżowej, projektami dotyczącymi dzisiejszej codzienności w Polsce, w Niemczech i w Unii Europejskiej. Pomaga w tym wsparcie ze strony Jugendwerku, Polsko-Niemieckiej Wymiany Młodzieży.
Szansa, rozwój i przyszłość
Przyszłością takiego miejsca spotkań jest ciągły rozwój, ciągła zmiana wynikająca z doświadczenia i z tego, że młodzież potrzebuje coraz to nowszych rzeczy – tego świadome jest polsko-niemieckie kierownictwo fundacji. Krzyżowa chce być także czymś więcej, niż tylko miejscem spotkań polsko-niemieckich – podkreśla Rafał Borkowski, dyrektor Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży:"Ten polsko-niemiecki profil zawsze był i pewnie przez wiele, wiele lat będzie ważny w naszej działalności, ale nie bez powodu od samego początku nazwaliśmy tę fundację: Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego. I widzimy to już teraz w naszej codziennej działalności. Coraz więcej spotkań to są spotkania trójstronne lub wielostronne i w tym kierunku na pewno będzie ten rozwój szedł.”
Dzisiaj spotyka się w Krzyżowej nie tylko młodzież z elitarnych szkół średnich, ale też młodzież ucząca się zawodu, albo młodzież pochodząca z trudniejszych środowisk, z tzw. grup defaworyzowanych, która ma mniejsze szanse na samodzielne poznanie swoich europejskich rówieśników - informuje Monika Kreczmar, kierownik pedagogiczny Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży: "Podczas takich programów oni poznają siebie, ale i też wartości, jak uczciwość na co dzień , czyli współdziałanie w społeczeństwie. Oczywiście te programy szkolne odbywają się głównie w czasie roku szkolnego, czyli na czas letni są organizowane innego typu imprezy, przede wszystkim artystyczne."
Zderzenie teraźniejszości z historią
W Krzyżowej gości co roku około 200 grup. 30 procent z nich to tzw. grupy studyjne z Niemiec. Roland Hartung był członkiem delegacji przedstawicieli niemieckiego biznesu, która towarzyszyła w pżodróży do Polski kanclerzowi Helmutowi Kohlowi. 12. września 1989 był w Krzyżowej na mszy pojednania. Dlatego z Krzyżową łączą go więzy emocjonalne.
W 2005 roku emerytowany dziś niemiecki biznesmen założył z nauczycielem religii, Guenterem Saltinem, Towarzystwo im. Alfreda Delpa, w Mannheimie. Jezuita, Alfred Delp, uczestniczył w spotkaniach Kręgu z Krzyżowej. Za to w lutym 1945 roku został powieszony przez hitlerowców.
-"Chętnie tutaj przyjeżdżam. To miejsce zostało tak wspaniale odrestaurowane. Tu zderza się historia ze współczesnością. Tu jest po prostu pięknie”- mówi Guenter Saltin. Po raz drugi przywiózł do Krzyżowej grupę pedagogów i duchownych, którzy pracują z młodzieżą. W ciągu kilku dni pobytu zajmują się historią Krzyżowej, odwiedzają Wrocław, skąd pochodzi Edith Stein i obóz koncentracyjny Gross Rosen, a także poznają współczesną Polskę.
Dziedzictwo europejskiej historii
Te okolice są ważne dla znajomości najnowszej historii Niemiec, a także niemieckiego ruchu antyhitlerowskiego - podkreśla Roland Hartung.
-"W tym miejscu manifestuje się europejska historia, a przede wszystkim historia Polski i Niemiec. My, Niemcy, nie przyjeżdżamy tutaj z zamysłami rewanżystowskimi. Tu jest teraz Polska, ale tu rozegrał się pewien ważny epizod historii Niemiec, który się tragicznie skończył. Dzięki tym wydarzeniom postrzegani jesteśmy znów jako kraj cywilizowany, kraj z bogatym dziedzictwem kulturalnym. Takich miejsc niemieckiego oporu antyhitlerowskiego jest niewiele.”
O licznych imprezach, które w tym roku odbywają się w Krzyżowej mogą się Państwo poinformować na stronie www.krzyzowa.pl
Barbara Cöllen EuRaNet
Red:Roma Stacherska-Jung