Iran wycofuje się częściowo z porozumienia nuklearnego

Iran nie będzie dłużej dotrzymywał niektórych uzgodnień porozumienia nuklearnego zawartego w 2015 r., poinformował Teheran w środę rano (8.05.2019) rządy stron porozumienia: Chin, Francji, Niemiec, USA i Wielkiej Brytanii. Odpowiednie pismo zostało dostarczone ambasadorom tych krajów. Pierwsza faza wycofywania się z umowy ma się rozpocząć jeszcze w tym tygodniu.

Ultimatum postawione partnerom

W tej pierwszej fazie, jak poinformował prezydent Iranu Hassan Rouhani, Teheran przestanie dotrzymywać warunków umowy, zgodnie z którą może zatrzymać w kraju do 300 kg wzbogaconego uranu, a nadwyżkę sprzedać lub przekazać do innego kraju. Nie zamierza też przestrzegać dłużej ograniczenia produkcji plutonu w reaktorze w Arak.

Teheran będzie natomiast nadal przestrzegał wszystkich warunków umowy nuklearnej, jeżeli jej sygnatariusze zniosą w ciągu 60 dni sankcje wobec Iranu dotyczące sektora finansowego i energetycznego, powiedział Rohani. O ile się to nie stanie, w następnej fazie Iran zrewiduje umowę o ograniczeniu wzbogacenia uranu do poziomu 3,5 procent i przystąpi do nieograniczonego wzbogacania uranu.

Wysoko wzbogacony uran U-235 może zostać wykorzystany do budowy broni jądrowej. Tymczasem porozumienie nuklearne przewiduje, że wzbogacenie uranu przez Iran nie przekroczy zawartości rozszczepialnego izotopu U-235. Był to podstawowy punkt umowy.

Szczegóły obecnej decyzji prezydent Rohani chce wyjaśnić w wywiadzie udzielonym państwowej telewizji IRIB. Ma to nastąpić wieczorem, po przerwaniu postu. W krajach muzułmańskich trwa obecnie ramadan.

Rok po wycofaniu się USA z umowy

Międzynarodowe porozumienie nuklearne zostało zawarte w lipcu 2015. Miało zapobiec kontynuowaniu przez Iran jego programu atomowego. W zamian partnerzy porozumienia, przede wszystkim USA, zobowiązali się do stopniowego ograniczania sankcji nałożonych na Iran i do normalizacji stosunków gospodarczych.

Według Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) od stycznia 2016 Iran dotrzymywał warunków porozumienia. Nie stwierdzono żadnych przypadków jego naruszenia. Mimo to przed rokiem, w maju 2018, prezydent USA Donald Trump jednostronnie wycofał się z umowy. Państwa UE, w tym Niemcy oraz Chiny i Rosja opowiedziały się natomiast za respektowaniem porozumienia. Powołany do życia unijny mechanizm INSTEX miał pozwolić Europejczykom obejść sankcje i umożliwić legalny handel z Iranem. Do tej pory jednak inicjatywa ta nie szczyci się szczególnymi sukcesami, bowiem zwłaszcza banki z obawy przed karami ze strony USA nie chcą finansować żadnych projektów handlowych z Iranem.

Pompeo w Iraku

We wtorek wieczorem (7.05.2019) do Iraku przyleciał niespodziewanie szef amerykańskiej dyplomacji Mike Pompeo. Przedtem odwołał w ostatniej chwili swoją oficjalną wizytę Niemczech tłumacząc to „pilnymi sprawami”. W Bagdadzie rozmawiał z premierem Iraku Adelem Abdulem Mahdim i prezydentem Barhamem Salihem o zaostrzającej się konfrontacji z Iranem. 

Obydwaj iraccy politycy zapewnili, że chronią interesy Waszyngtonu w Iraku, mówił o spotkaniu Pompeo. Zarazem ostrzegł przed „będącym w zasięgu ręki” atakiem na Iran. Według Pentagonu w drodze na Bliski Wschód jest obecnie amerykańska grupa uderzeniowa z szeregiem bombowców strategicznych dalekiego zasięgu B-52 i lotniskowcem „USS Abraham Lincoln”.

(dpa, afp, rtr / stas)