Hitler, Stalin? Dwa bratanki!

Laureatem jest młody historyk, pozbawiony dziecięcej choroby lewicowości, wykładowca na renomowanym uniwersytecie Yale, a także w Wiedniu. Timothy David Snyder jest między innymi autorem książki Skrwawione ziemie, stanowiącej kontynuację jego poprzednich dzieł, jak Tajna wojna (genialna biografia Henryka Józewskiego) czy Rekonstrukcja narodów. Ale dopiero Skrwawione ziemie wywołały szok, zwłaszcza niemieckich krytyków, nie przyzwyczajonych do śmiałego podejmowania tematyki, stanowiącej przez lata tabu. Europa między Hitlerem a Stalinem, jak brzmi podtytuł tej książki, stanowią rewizję postrzegania historii Europy, zakłamanej na Zachodzie przez lewicowe dziejopisarstwo.

Pożoga – zbrodnia na Polakach

Snyder przypomina, że do ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej Polacy byli najbardziej prześladowanym narodem w Europie. Opisuje on zbrodnie ludobójstwa, dokonywane w Rosji Sowieckiej i w ZSSR na polskiej mniejszości, zamieszkującej sowiecką Ukrainę i Białoruś na wschód od granicy ryskiej, która przecięła obszar kulturowy, dzieląc go na strefę cywilizacji i barbarzyństwa. Zwrócenie uwagi na zbrodnie komunizmu, co we współczesnej historiografii zachodniej często uchodzi za tabu, Snyder wyrównuje obraz historii, skrzywiony przez zwierciadło politycznej poprawności. Teraz czytelnik zachodni dowiaduje się o tym, co wie każdy Polak: mianowicie, że zbrodnie na Polakach trwały dłużej, niż na jakimkolwiek innym narodzie europejskim.

Dwie okupacja, jedna ofiara

Snyder wskazuje na zjawisko nadreprezentacji osób pochodzenia żydowskiego w sowieckiej machinie śmierci. Jego opowieść jest beznamiętna. Przytacza fakty, dane i źródła. Oceny pozostawia czytelnikowi, mimo, że nasuwają się same z niespotykaną siłą. Snyderowi udało się przekonująco wykazać pokrewieństwo dusz największych zbrodniarzy XX wieku - Stalina i Hitlera i wyczulić opinię publiczną na losy narodu (i narodów) jakie padły ofiarą totalitaryzmu. Po spuszczeniu żelaznej kurtyny, także wskutek nieczystego sumienia byłych sojuszników Polski, narodu podwójnie zdradzonego, cierpienia milionów Polaków popadły w zapomnienie. Dla redaktorów tygodnika Der Spiegel, którzy przeprowadzili wywiad z pisarzem (11.07.2011) , wymowa książki jest niepojęta. Teraz, jak chcą, mogą poznać prawdę o Pożodze.

Nagroda Targów Lipskich na rzecz europejskiego porozumienia wręczana jest tradycyjnie w dniu otwarcia w Gewandhaus zu Leipzig, słynnej sali koncertowej

Andrzej Paprzyca

red. odp.:Alexandra Jarecka / me