Brexit i niemiecki strach przed samotnością

Niemcy właściwie nie wtrącają się w brytyjską debatę. Obawiają się, że wzmocniliby tym zwolenników wystąpienia Wlk. Brytanii z Unii Europejskiej. Lecz wyniki ostatnich sondaży wskazują na taką opcję, dlatego w Berlinie szerzy się panika. Rząd Federalny pragnie, aby Brytyjczycy pozostali w grupie państw unijnych.

Wicekanclerz i minister gospodarki Sigmar Gabriel (SPD) ostrzegał pod koniec maja przed „dramatycznymi ekonomicznymi i politycznymi konsekwencjami” dla obu stron, gdyby Brytyjczycy zechcieli wyjść z UE.

Kanclerz Angela Merkel preferuje pozytywne przesłania pod adresem Brytyjczyków: „Osobiście życzę sobie, aby Wlk. Brytania pozostała w UE”.

Niemiecki eurodeputowany z brytyjskim paszportem David McAllister (CDU) powiedział w rozmowie z Deutsche Welle: „Unia Europejska bez Wlk. Brytanii na pewno nie byłaby lepszą Unią. Brytyjczycy są siłą napędową unijnego jednolitego rynku w obszarze wolnego handlu. Ponadto mają znakomitą służbę dyplomatyczną i bardzo dużą siłę militarną. To są dobre argumenty przemawiające za pozostaniem Wlk. Brytanii w UE”.

Brytyjczyków poza nie chce też widzieć większość niemieckiego społeczeństwa – aż 78 procent. To najwyższy wynik, jaki uzyskano w sondażu przeprowadzonym w kwietniu 2016 przez instytut infratest-dimap na zlecenie Deutsche Welle w pięciu państwach UE łącznie z Wlk. Brytanią.

Wspólne wartości

Rządzący w Wlk. Brytanii konserwatyści są podzieleni w opiniach na temat pozostania Brytyjczyków w Unii. Wielu z nich dużą sympatią darzy rząd pod przywództwem Angeli Merkel i Niemcy.

Martin Callanan, dawny przewodniczący frakcji Europejskich Konserwatystów i Reformatorów w PE, obecnie członek brytyjskiej Izby Lordów, powiedział w wywiadzie dla Deutsche Welle: "Merkel i Cameron mają podobne poglądy w wielu kluczowych sprawach. W kwestiach gospodarczych, jeśli chodzi o otwarte rynki i zdyscyplinowaną politykę budżetową, konserwatyści mają z Berlinem wiele punktów stycznych”.

Callanan dostrzega w tym „wręcz rodzaj naturalnego sojuszu”. Zjednoczone Królestwo i Niemcy „coraz bardziej przejmują przewodnią rolę na północy Europy, podczas gdy Francja jest duchowym przywódcą Europy południowej” – zauważa niemiecki chadek.

Francja ze swoim państwowym interwencjonizmem i Niemcy nastawione na konkurencyjność są wprawdzie sąsiadami, jeśli chodzi o położenie geopolityczne, ale „nie są już sobie tak bliscy, jeśli chodzi o kwestie ideologiczne” – zauważa Callanan.

Widocznym znakiem bliskich, osobistych kontaktów kontaktów między niemieckimi i brytyjskimi politykami była wizyta Angeli Merkel z małżonkiem w rezydencji premiera Camerona w Chequers. Niemiecka kanclerz zrewanżowała się zaproszeniem całej rodziny Cameronów na weekend na zamek Meseberg w Brandenburgii.

Takiego zaszczytu nie dostąpił francuski prezydent François Hollande ani we Francji ani w Niemczech, pomimo, że Francja jest bliskim partnerem Niemiec.

Przełom w kryzysie migracyjnym

Jednak relacje brytyjsko-niemieckie nadwyrężył kryzys migracyjna, w którym Merkel i Cameron zajęli zupełnie różne postawy. Podczas, gdy Merkel uprawiała politykę otwartych drzwi i robiła sobie selfie z uchodźcami, Cameron nie pozwolił na przyjazd na wyspy brytyjskie migrantom, którzy koczując we francuskim Calais podejmowali desperackie próby dotarcia do Wlk. Brytanii.

Także w debacie o pozostaniu Brytyjczyków w UE wątek niechcianej migracji odgrywa kluczową rolę. Zwolennicy Bexitu jak zdarta płyta powtarzają odstraszający przykład polityki Angeli Merkel.

Brytyjski historyk Anthony Glees powiedział jesienią w okresie przesilenia niekontrolowanej migracji w wywiadzie dla niemieckiej rozgłośni Deutschlandfunk: „Wielu Brytyjczyków uważa, że Niemcy stracili rozum”. Jeśli brytyjskie społeczeństwo większością głosów wypowie się za wystąpieniem z UE, wtedy kryzys migracyjny i stosunek Merkel do niego będą odgrywać niepoślednią rolę.

Co by było, gdyby …

Jeśli rzeczywiście tak się stanie, analitycy po obu stronach Kanału spodziewają się konsekwencji ekonomicznych dla Wlk. Brytanii.

A jakie konsekwencje będzie miał Brexit dla UE, a szczególnie dla Niemiec?

Michael Kunert, szef instytutu infratest-dimap, który przeprowadził sondaż na zlecenie DW, sądzi, że wie, dlaczego wielu Niemców chciałoby zachować Brytyjczyków w UE. W jego opinii, Niemcy uważają, że „ wyjście z UE byłoby sygnałem do kontynuowania procesu dezintegracji Unii Europejskiej”, że Wlk. Brytania popchnie kolejną kostkę domina i nastąpi ogólny rozkład Wspólnoty.

W każdym razie Niemcy straciliby partnera w walce o zwiększenie ekonomicznej i finansowej stabilności. Sytuacja w całej Europie nabierze „południowych cech”, twierdzi Guntram Wolff. Dyrektor brukselskiego Thing Tanku Bruegel wyraził swoje obawy na spotkaniu w Berlinie: „Zostaniemy sami z tymi wszystkim rozrzutnymi ludźmi z regionu Morza Śródziemnego z upodobaniem rozdającymi pieniądze, a my będziemy musieli za nich płacić. Tego się boimy”.

Christoph Hasselbach /Barbara Cöllen