Badania: geny a sukces i polityka

Czy geny są odpowiedzialne za dobre oceny w szkole, czy może zależą one raczej od środowiska, w którym dany uczeń dorasta? A jak jest w przypadku zawodu? Czy geny mają wpływ na zachowanie wyborców? W odpowiedzi na te i inne pytania naukowcom z Bielefeld i Saarbruecken mają pomóc badania na ok. 4 tys. bliźniąt i ich rodzinach. Wprawdzie badania, które rozpoczęły się w 2014 roku, planowane są na osiem lat, ale naukowcy zaprezentowali już pierwsze wyniki. Doszli do przekonania, że predyspozycje genetyczne i środowisko mają w takim samym stopniu wpływ na rozwój młodych ludzi. W dorosłym życiu jest już inaczej i wtedy geny zaczynają odgrywać coraz większą rolę.

Geny i środowisko

Sukces edukacyjny nie zależy jedynie od rodziców. – Odkryliśmy znaczne efekty genetyczne – mówi kierujący badaniami prof. Rainer Riemann z Uniwersytetu Bielefeld. Z kolei socjolog prof. Martin Diewald tłumaczy, że związek nie jest taki prosty. – Są pewne ograniczenia – mówi Diewald. – Wprawdzie geny są ważne w rozwoju inteligencji, ale istotna jest - szczególnie w Niemczech - wstępna klasyfikacja w karierze szkolnej. Ta z kolei jest mocno związana z wykształceniem i statusem społecznym rodziców – tłumaczy.

Z kolei oceny w poszczególnych rodzajach szkół są już silniej uzależnione od genów, ale i pochodzenia rodziców, szczególnie od ich dochodów. – To skomplikowane wzajemne oddziaływanie między czynnikami genetycznymi a społecznymi, od którego zależy nasz sukces edukacyjny i późniejszy sukces życiowy – podkreśla Diewald. Jak przekonują badania naukowców z Bielefeld i Saarbruecken, odpowiedzialne za to są zarówno geny, jak i otoczenie społeczne. – Dzieci o tych samych genach rozwijają się różnie w odmiennych środowiskach – zdradza Riemann. 

W dorosłym życiu: prym genów

Naukowców zaskoczyło porównanie nastolatków z młodymi dorosłymi. Okazało się, że o ile w życiu 17-latka jego życie społeczne (hobby, kluby sportowe itp.) są silnie uzależnione od preferencji rodziny i otoczenia, o tyle w przypadku 23-latka rodzina i otoczenie nie odgrywają prawie żadnej roli, a prym wiodą geny. – Kiedy młodzi dorośli znajdą własne środowisko, ich zachowanie uzależnione jest bardziej od czynników genetycznych – podkreśla Riemann. W przypadku bliźniąt jednojajowych ich zachowanie jest bardzo podobne, w przypadku dwujajowych już nie.

Geny a polityka

Naukowcy mają także pierwsze wyniki odnośnie udziału w życiu politycznym. Okazuje się, że i tutaj sprawdza się kombinacja genów i środowiska społecznego. – Osoby, których rodzice mają niższe wykształcenie, są mniej zaangażowane w życie polityczne – informują badacze. Kombinacja genów i otoczenia ma wpływ również na bezpośrednią politykę. Jedno z pytań dotyczyło orientacji politycznej. Efekt: dzieci z rodzin o wyższym wykształceniu preferują raczej partie lewicowe. I tutaj wpływ rodziny i otoczenia maleje w wieku 17-23 lat, a wzrasta rola genów.

dpa / Katarzyna Domagała