Фукушима: Во зоната на смртта

Полицајци патролираат на патот. Носат заштитни маски на устата, ракавици и дозиметар со кој се мери интензитетот на озрачување на којшто се изложени. Го контролираат странскиот телевизиски тим, постојано телефонираат за да се уверат дека дозволите за снимање не се фалсификувани. Не знаат, како што може да се види од 45-минутниот документарен филм, дека со само неколку чекори што ги прават се менува и интензитетот на зрачење. На полињата и во шумите тој е многу повисок отколку на улица. Фаталното притоа е што радиоактивноста е невидлива. Полицајците не доаѓаат од околината. Тие се службено задолжени да патролираат во озрачената зона.

Ранга Јогешвар и неговите колеги доброволно се во Фукушима.

„Наша новинарска задача е да погледнеме одблизу“, го образлага Јогешвар своето патување во Фукушима, поврзано со ризик да се биде изложен на радиоактивно зрачење.

Нуклеарната централа во Фукушима беше во најголем дел уништена во 2011 година. Дојде до топење на јадрото, беше испуштена голема радиоактивност, околината беше загадена, 100.000 луѓе останаа без дом и сето тоа предизвика чекор во насока на енергетски пресврт во Германија. А канцеларката Ангела Меркел само шест месеци претходно ја потврди својата доверба во атомската енергија и најави продолжување на рокот на работа на атомските централи.

Голема активност во руините од реакторот

Денес во централата во Фукушима работат уште 6000 луѓе. Тие, кога тоа го дозволуваат условите, се занимаваат со расчистување и деконтаминација. Една работна смена трае само два часа, затоа што работењето во заштитна облека е напорно. Одговорната фирма Тепко за новинарите од Германија изработи детален план. Секој гостин е опремен со мерач на радиоактивноста, чии вредности се менуваат драстично.

Претходно ТВ-екипата беше опремена со облека која штити од озрачување - три пара ракавици, елек со пакетчиња за ладење кои треба да ја намалат жештината, бела заштитна облека, маска за дишење. Се‘ е залепено за да се спречи радиоактивни честички да стигнат до кожата и да навлезат во телото. И камерите се обвиткани во фолија. Комуникацијата е можна само преку мегафон.

Движење низ просторот на централата е можно само со автобус. Меѓу уништените фасади, урнатините и градежниот отпад се крева гигинтска новоградба. Тука степенот на радијација е толку голем, што не може да се расчистува, дознава Јогешвар. Зелените објекти каде се наоѓаа реакторите се набрзина исфарбани за радиоактивната прашина да се залепи на фасадата. Дебелите челични плочи на подот би требало да спречат ширење на озрачувањето нагоре. Посетителите од Германија мерат вредност од 87 микросиверти на час. Само за споредба: еден граѓанин на Германија е годишно изложен на озрачување од четири милисиверти.

Јапонците како пионери во справување со ваков вид катастрофа

Во Блокот 1 се наоѓа контролната просторија „опремена со техника од 1970-тите“, забележува Јогешвар. Тука работниците кои беа на смена ја доживеаја катастрофата пред четири години. Прво се тресеше земјата. Потоа бранови високи 15 метри со голем притисок преку заштитните појаси се пробија до реакторот - директно на море. Водата се втурна во централата, го парализираше системот за ладење, системот за снабдување со струја и батериите. Експлозија уништи делови од централата. Работниците седеа во темница, не можеа да видат дека високорадиоактивните прачки веќе не се ладат. Тоа беше најголемата катастрофа.

Фирмата управител со централата до денес со огромни количества вода мора да ги лади делумно истопените нуклеарни прачки. За да се спречи излевање на контаминираната вода надвор или во почвата, таа се испумпува. Секојдневно по 700 кубици високо контаминирана вода се складира во големи цистерни надвор од блокот. Секоја цистерна може да се наполни со милион литри вода. 350 цистерни се веќе полни. На просторот на централата се конструира постројка за деконтаминација на водата. Ваква постројка за филтрирање досега во светот немало. Додека постројката се направи, постојано се потребни нови резервоари и цитерни.

Сизифовска работа која ќе трае со децении

Според новинарот Јогешвар, ќе минат децении додека јапонските нуклеарни инженери успеат да ги оладат уништените и стопени нуклеарни прачки, кои се‘ уште се наоѓаат во реакторот. Зрачењето околу садовите со прачките е се‘ уште толку високо што дури и роботите откажуваат.

„И во регионот околу реакторот се‘ уште владее вонредна состојба“, вели Рангар Јогешвар. Од оваа зона се евакуирани 146.000 луѓе. Тука со децении нема да може да живее никој.

Во нешто пооддалечената зона од централата зрачењето е помало. Тука луѓето барем преку ден смеат да излегуваат надвор. Мажите гребат радиоактивна прашина од покривите, ѕидовите... Во градот Фукушима, оддалечен 62 километри од местото на несреќата, живеат 300.000 луѓе. Со оглед на тоа што дождот дотука донесе радикавен јод и цезиум, секој од објектите се деконтаминира. Дел по дел. Јапонците си зацртаа за цел да си го повратат регионот. И, размислуваат за повторно пуштање во работа на исклучените нуклеарни централи.