Тензии и насилство- секојдневие во Ерусалим

Во Ерусалим и тоа утро се’ е како и секогаш: птиците пеат во кафезите, сонцето ги огрева уличките во стариот дел на градот. Но, Јехескел тоа утро го извади од фиока својот пиштол; вели, првпат по 30 години. Сега пензионираниот директор на училиште го носи малиот пиштол во џебот од панталоните: „Порано постоеше страв да се пука, за да не се дојде во конфликт со законот. Но сега владата вели дека и при напад со нож смее да се пука врз нааѓачот, без за тоа да мора да се одговара, па го зедов оружјето“.

Јехескел е пријателски настроен човек, со долга брада. Додека раскажува, повторно на мобилниот телефон се емитува итна вест: напади со нож, како и претходниот ден - мртви и ранети има и во Ерусалим, но не во стариот дел.

Во меѓувреме минуваат двајца мажи со еврејски молитвени шалови во насока кон Ѕидот на плачот; одат на молење. Едниот носи израелско знаме префрлено преку раменици, како фудбалски навивач на пат кон стадион.

Во Ерусалим деновиве не е нормално, уште помалку отколку што е вообичаено. Неколку чекори понатаму, Ахмед, потпрен на ѕид, прави пауза. Тој е Арапин, Палестинец, муслиман и занаетчија. Токму реновира една цела куќа. Со минувачите пријателски си отпоздравува. „И надвор од стариов дел имам многу работа, ама ја откажав; сега не одам таму. Овде, во еврејското маало, сите ме познаваат, им ги реновирав куќите. Поради тоа со поголемо задоволство работам овде“, вели Ахмед.

На него се чита тага. Зборува за 13-годишно палестинско момче, кое претходниот ден прободело минувачи во Источен Ерусалим - двајца се тешко ранети. Потоа го прегазил автомобил, било тешко повредено. Многумина од атентаторите беа помлади од 20 години и беа застрелани од полицијата. Ахмед сега се плаши за својот најстар син: вели, тој има 15 години, во тоа време почнуваат. Тогаш почнуваат нивните проблеми со израелската полиција, тоа ги разлутува. Неговиот син веќе го претепале, иако ништо не сторил, кажува Ахмед - сепак без лутина, туку повеќе со страв.

Низ муслиманскиот кварт минува Виа Долороза. Католички аџии од Полска одат од една до друга станица на патот на крстот (на кој подоцна бил распнат Исус - н.з.) кажувајќи молитви притоа. Тоа би можела да биде слика од вообичаеното секојдневие на Ерусалим. Но, нешто недостасува - луѓе, ги има само малкумина. Многу продавници се затворени, а трговците кои сепак отвориле, седа неми пред дуќаните, гледаат во смартфоните. Ниеден не им се обраќа на туристите, што инаку секогаш го прават. Како насилството и дополнително да дејствува како отров.

Една од насилните сцени пред десетина дена се одигра на малиот плоштад пред австриското прифатилиште за аџии. Со него раководи сестра Бернадете Шварц. На небото повторно кружи полициски хеликоптер. „Лошо се чувствувам само кога гледам како минуваат преплашени и очајни луѓе. Инаку, немам страв, јас лично не се плашам“, вели сестра Бернадете.

Неколку групи аџии веќе го откажале доаѓањето, но не сите. „Вчера сите соби беа пополнети“, како потврда кажува сестра Бернадете. Противречности во Ерусалим има секогаш - и за туристите: „Имаме добар водич кој ги знае местата и ги одбегнува опасните пунктови - значи се чувствуваме сосем сигурни. Ни се допаѓа атмосферата, и покрај присуството на полицајци или војници. Водичот ни кажа дека досега не бил нападнат ниеден турист. Ги следиме вестите и знаеме дека во градот има повеќе од пет илјади полицајци. Истовремено Ерусалим е како речиси изумрен. Сега е едноставно да се пријде кон знаменитостите. Немаме проблем да се движиме низ Ерусалим“.

Страв насекаде

Лјоба Радке седи зад пултот во Бирото за христијански аџии. Ни вели: „До туристите не допира толку многу. Се плашат само арапските христијани. Вчера разговарав со една брачна двојка, имаа страв. Не дека сега Евреите во овде во стариов град ги напаѓаат Арапите, ама сепак едноставно се чувствуваат несигурни. Се обидуваат да не го откриваат својот идентитет, Гледам и Евреи кои проаѓаат овде. И тиа се вртат кога ќе слушнат чекори зад себе, оти напросто стравот е сеприсутен“.

Страв од атентат или од акти на одмазда, вели Лјоба. А таа самата, се плаши ли? „Не, би рекла ни во сон. Знам каде живеам, ја познаваме ситуацијата овде - и политичката, како и религиозната. напросто ја знаеш напнатоста која постојано избива на површината“.

Од пред неколку дена амбиентот на стариот дел на Ерусалим го нарушуват неколку детектори за метал. Еден е во близина на бирото на Лјоба Радке. Млад маж, очигледно Арапин, мора да помине пет-шест пати низ нив, да го симне ременот од панталоните, да ги собуе чевлите. Опкружен е од четворица војници, раката им е на орозот од оружјето. Повеќето луѓе ја гледаат сцената, некои вртат поглед.

Погоре, во ерменскиот кварт, директно до градските ѕидини, Харут Сандруни повеќе 30 години држи продавница за порцелан. Кога нема туристи, како сега, речиси нема ни промет. Но, вели, така било отсекогаш. Друга е маката: „ Сите сега го поставуваат истото прашање: каде допрва ќе не води ова? Всушност, тоа е застрашувачкото: што ќе биде следното?“