Рестораните за брза храна во криза

Брзата храна во САД беше и останува бизнис во кој се вртат милијарди. Американците годишно на хамбургери, помфрит и слично трошат и повеќе од 100 милијарди долари. Кон брзата храна луѓето не се привлечени само од познатите, големи ланци на ресторани. Доколку се распрашате по улиците на Њујорк, ќе слушнете исти имиња. „Мене ми е најдраг Чипотле“, вели 19-годишната Таниша. „Имам впечаток дека таму храната е поздрава“. И 18-годишните Џада и Нули се одушевени со храната во тој мексикански ресторан за брза храна. Нивната пријателка, Тија, пак најмногу го сака новакот меѓу понудувачите на хамбургери. „Јас сум за Шејк Шак! Нивниот помфрит е навистина многу вкусен“. Сите четири девојки во едно сепак се согласуваат: не го сакаат Мекдоналдс.

Пад на прометот

Се чини дека сѐ повеќе Американци го губат апетитот кога станува збор за Биг Мек, Чикен мекнагетс и слично. Во јануари годинава Мекдоналдс објави дека петта година по ред има намален промет. Навистина, во последниот квартал од 2014 година фирмата оствари промет од околу 6,6 милијарди долари, но во споредба со минатата година, тоа беше седум проценти помалку. Во целата година прометот се намали за два проценти и изнесуваше 27,4 милијарди долари. Неговите конкуренти Вендис и Бургер Кинг се држат релативно добро. Тие во 2014 година имаа раст на прометот од околу два проценти. Но, и тие мораа да се борат против намалувањето на продажбата делејќи бонови за попуст, ставајќи во понуда нови производи и продавајќи некои филијали.

Успешната приказна на американските ланци на брза исхрана со децении не запираше. Браќата Ричард „Дик“ и Морис „Мек“ Мекдоналд кон крајот на 1920-те години се преселија од провинцискиот Њу Хемпшир во Калифорнија за да си ја пробаат среќата. Во 1948 година браќата поседуваа успешен ресторан за брза храна за возачи. Храната се порачуваше и се преземаше без излегување од автомобилот. Тој концепт толку му се допадна на Реј Кроц па од браќата ги откупи правата и тој револуционерен „фаст фуд“ концепт го прошири низ цела Америка. Пред точно 60 години, на 15 април 1955 година, Кроц во Дес Плејн, предградие на Чикаго, ја отвори првата филијала на корпорацијата Мекдоналдс.
Во текот на следните децении се појавија и „Кентаки фрајд чикен“, „Бургер Кинг“, „Тако бел“ и „Вендис“. Американскиот писател Ерил Шлосер во 2001. во книгата „Нација на брза храна“ наведе истражување според кое 96 отсто од американските ученици знаат за маскотата на Мекдоналдс, кловнот Роналд Мекдоналд. Попознат е само Дедо Мраз.

Денес, некогашните револуционери на брзата храна тапкаат во место. Мекдоналдс, навистина, со околу 36 илјади филијали во светот и натаму е неспорен број 1, но популарноста му бледнее. Муштериите си заминуваат и тоа кај помалите понудувачи за кои се смета дека нудат подобар квалитет на храната. Па така, Шејк Шак се рекламира со месо без хормони и состојки од органско производство. Оваа компанија стартуваше во 2000. година во Њујорк а денес има филијали низ целиот свет.
„Нема сомнение дека постои тренд на здрава храна“, вели Мерион Нестл, експертка за здрава храна на Њујоршкиот универзитет. Младите генерации сакаат да знаат што има во храната и од каде доаѓа.

Мекдоналдс во криза на идентитетот

Мекдоналдс и не котира така лошо кога ќе се спореди калоричноста и количеството на маст во храната. Неговиот Биг Мек има вкупно околу 870 калории, а кај Шејк Шак за истото ќе добиете 960 калории. Особено е калорична храната во Чипотле, на пример, но купувачите истата ја сметаат за далеку поздрава.
„Да Чипотле е висококалоричен“, потврдува Џо Бастијани, сопственик на неколку американски ресторани со ѕвездички. „Меѓутоа, се работи пред сѐ за квалитетот на храната, отколку за калориите“. Не смее да се заборави, вели Бастијани, дека секој вид на храна има свои купувачи. Не им е и на сите важна само органската храна и одржливоста.
Мекдоналдс е критикуван и од друга страна, на пример, дека неговите работници се слабо платени. Кога се говори за слаби плати, тогаш се мисли на трговскиот ланец Волмарт и рестораните за брза храна. Мекдоналдс неодамна попушти под притисокот и најави дека ќе ги зголеми платите и ќе им исплати бонус на работниците во 1.500 американски филијали.
Дали Мекдоналдс се обидува да го поправи својот имиџ? Експертите сметаат дека и кон тоа мора да се пристапи долгорочно и со одлучен концепт за да се зацврсти уверувањето во главите на купувачите. Ванеса Вонг за новинската агенција Блумберг често известува за прехранбената индустрија. „Мекдоналдс е сеприсутен. Тоа е една од најголемите предноста на ова претпријатие“, вели таа. Но токму таа сеприсутност е она што ги прави тешки промените.