Бемерман го победи Ердоган

Да, „навредливата песна“ на Јан Бемерман, која сатиричарот ја рецитираше на вториот канал на германската телевизија (ЗДФ) во март годинава, е невкусна. Формулациите се толку под секакво ниво, што не би сакала да ги повторувам (меѓу другото стануваше збор и за секс со животни). Освен тоа, текстот траснпортира апсурдни и неосновани клишеа за Турците.

Бемерман е невкусен, а не мора пред суд - и добро е што е така

Обвинителството Мајнц половина година водеше истрага против авторот на текстот Јан Бемерман поради сомневање за навреда на турскиот претседател. Сега е донесена одлука: Бемерман не мора пред суд. Истрагата ќе биде запрена. И добро е што е така.

Но, како е тоа можно кога песната е преполна со неубави и навредливи формулации, кои делумно ги сметам за одвратни? Можно е. Или многу повеќе - мора да биде така и никако поинаку. Затоа што песната која беше дел од еден скеч во сатиричната емисија на ЗДФ „Нео Ројал“ нема за цел навреда според членот 185 или членот 103, кој неконвенционално се нарекува „навреда на неговото височество“ од Кривичниот закон, а кој предвидува казна за навреда на „органи и претставници на странски држави“ (и кој во Германија и онака би требало да се укине).

Паметен сатиричен потег: она што сега следува е забрането

Обвинителството не можеше кај сатиричарот да докаже „со неопходна сигурност“ дека направил кривично дело со намерна навреда, затоа што уште во најавата на песната Бемерман рече дека ќе ги премине границите на сатирата. Она што сега следува, рече тој, не смее да се прави. Ваква навредлива критика може да биде казнива, а содржината да биде исфрлена од програмата. Тоа и се случи: ЗДФ го исфрли тој дел од емисијата од својата медијатека. Планирана провокација, која веројатно била испланирана од авторите на емисијата. И рафинирана збунувачка игра, која им е својствена на сатирични емисии кои работат со претерувања и пречекорувања на границите, при што некому може да му замрзне насмевката. Така е и во случајот, зашто скечот има предисторија. Тој се однесува на една друга песна, емитувана во друг сатиричен формат на телевизијата АРД, која се занимаваше со големата цензура и задушувањето на слободата на мислење во Турција (и тоа половина година пред обидот за пуч во Турција. Иако тоа без сомнение беше дозволена сатира во Германија, турскиот претседател го повика на разговор германскиот амбасадор и побара бришење на видеото - без успех. Со новиот скеч Бемерман отиде уште подалеку. Целта на сатирата: не да се навреди личноста Ердоган, туку критиката на неговата политика.

„Навредливата песна“ е сатира, а што друго?

И обвинителството на работите гледаше така и со својата одлука јасно се стави на страната на слободата на мислење и уметничко изразување во Германија.

И, добро е што е така. Зашто, и невкусната сатира е сатира, а тоа во Германија не е казниво. За разлика од Турција, каде претседателот Ердоган постапува остро кон новинарите, уметниците и противниците на режимот од секаков вид и каде за слобода на мислење веќе не може да стане збор, што неодамна на своја кожа го искуси и Дојче веле.

Иако во случајот Бемерман сѐ уште не е падната конечната одлука (во ноември судот во Хамбург одлучува по една преостаната цивилна тужба), одлуката на Обвинителството Мајнц е важен сигнал кон деспотите во светот. Во Германија има широк спектар мислења и уметничка слобода дури и ако тоа нам лично баш и не ни се допаѓа (како што мене не ми се допаѓаат формулациите од „навредливата песна“). Или кажано со зборовите на Роза Луксембург: „Слободата е секогаш слобода на оние кои мислат поинаку.“ Тоа е она од што е сочинета нашата демократија.