Основните права не се привилегии

Во истиот момент кога започна дискусијата за ограничувањата на целосно вакцинираните лица, започна и контрадебатата: Дали државата може да ги дискриминира невакцинираните лица? Спорот е во сржта на демонстрациите и протестите на противниците за вакцинацијата. И станува сѐ пожесток.

Притоа одговорот е јасен: државата не смее и натаму да ги ограничува основните права на целосно вакцинираните, повеќе од неопходно. Станува збор за основни права, а не за привилегии.

И од одреден момент, кога секој би имал пристап до вакцинација, таа може да им наметне мерки на оние кои одбиваат да се вакцинираат во смисла на одредби за заштита од вирусот на целокупното општество. Притоа државата, се разбира, мора да им овозможи начини за учество во процесот на малолетниците кои (сè уште) не можат да бидат вакцинирани и на тој начин да бидат заштитени (и така да ја исполни својата обврска за заштита од вирусот, на пример, со брзо инсталирање на филтри за воздух во училишните згради, нешто во што германските сојузни покраини досега потфрлаат како надлежни органи). Истото важи и за возрасните за кои заштитата преку вакцинација не е возможна од медицински причини.

Меѓународната споредба

Тоа е тема што станува предизвик насекаде во светот. Франција и Италија работат на упатства за вакцинирани и за невакцинирани лица, во САД имунологот Ентони Фаучи веќе зборува за заканувачкиот нов бран коронавирусот со до 4.000 смртни случаи на ден и предупредува на „пандемија на невакцинираните“ - затоа што премалку луѓе во земјата се вакцинирани.

Значи, станува збор за слободи во смисла на основните права - и станува збор за нужни обѕири. Ова е особено видливо во растечкиот број на земји кои дискутираат или веќе имаат утврдено задолжително вакцинирање на медицинскиот персонал, како на пример Италија и Франција, Англија, Унгарија и Грција. Фактот дека бројот на медицински сестри и негувателки во Германија кои сè уште не се вакцинирани е голем, односно преголем, токму онаму каде десничарските популисти и теоретичарите на заговор се особено силни, сугерира нешто за мотивите на многу критичари.

Повеќе:

-Привилегии за вакцинираните во Германија?

-Фотографија на денот: Задолжително вакцинирање за милиони Французи во здравството

-За и против: Задолжителна вакцинација во ЕУ?

Мерките за медицинскиот персонал ја покажуваат нераскинливата взаемност. Станува збор за неопходната блискост до луѓето, особено до загрозените луѓе. Токму затоа, вакцинирањето со право уште рано започна за вработените во клиниките и во домовите за стари лица.

Правна дилема

Веќе има предлози за тоа како би можело да изгледа разликувањето меѓу вакцинирани и невакцинирани лица во високото образование. Вакцинираните лица би можеле да ги следат таканаречените хибридни настани на лице место, невакцинирани лица преку интернет. Двете групи така би учествувале на предавањето. И еднаков третман тука не е императив. Зошто да не?

Во сето ова, една работа е јасна: државата не може да забрани никому да учествува во општествениот живот. Сепак, во пандемијата, во рамките на непоходноста,  таа можеше да ги наметне сите обврски: носење маски при купување или во локалниот јавен превоз. Таквите одредби потоа можат да важат за секого.

Сепак, до државна задолжителна вакцинација, правно гледано тоа би бил долг и, како и секогаш при правни спорови, непрегледен пат. Меѓутоа, приватниот сектор може да дејствува поконсеквентно: Секој организатор на концерт, секој ресторан, секој хотел, секој забавен парк може најнапред - сè додека не настапува со монополски намери - да се потпре на вакцинациите и на сертификатот за вакцинација. Во случај на сомневање, судовите веројатно ќе треба да го разјаснат ова. Но, никој не може да го обврзе сопственикот на ресторан да ги служи невакцинираните луѓе во затворена просторија.

Етичко прашање?

Секој што ја преместува вакцинацијата во областа на самоволието, го игнорира сеќавањето на многу сериозните фази на пандемијата: од преоптоварувањето на здравствените системи во многу земји па сѐ  до колапсот на структурите, очекуваните ефекти врз помладата генерација, која некои веќе ја нарекоа „изгубена генерација“, како и растечките социјални и економски аномалии.

Едно е јасно - сето ова зборува во прилог на етичка задолжителна вакцинација. Политичарите понекогаш зборуваат премногу и пребрзо за да направат разлика помеѓу оваа етичка и законската задолжителна вакцинација или да им овозможат на другите да направат разлика. Засега ќе може да се оправда и етички доколку вакцинираните лица се третираат послободно во делови од општествениот живот.