۱۰۰۰ نویسنده در نمایشگاه جهانی کتاب فرانکفورت
۱۳۹۱ مهر ۱۷, دوشنبه
برگزارکنندگان نمایشگاه جهانی کتاب فرانکفورت پیش‌بینی میکنند که در روزهای برپایی آن بین۱۰ تا ۱۴ اکتبر، دست کم ۳۰۰ هزار علاقه‌مند از غرفه‌های ناشران شرکت‌کننده دیدن کنند.
با وجود بحرانی که در حال حاضر سراپای صنعت کتاب را فرا گرفته، نمایشگاه جهانی کتاب فرانکفورت هنوز هم از مهم‌ترین مراکز داد و ستد اقتصادی ـ فرهنگی و آشنایی با تازه‌های جهان کتاب بشمار می‌رود. برخی از کارشناسان، این نمایشگاه را به عنوان بازاری برای عرضه‌ی دستاوردهای جدید جهان دیجیتالی نیز ارزیابی میکنند. با این‌حال کتاب، آن‌هم به شکل چاپ‌شده و کاغذی آن، در مرکز این رویداد بزرگ فرهنگی قرار دارد. امسال بررسی و ارائه‌ی ادبیات کودکان و نوجوانان، جایگاه ویژه‌ای در این نمایشگاه دارد.
بازار کتاب درگیر بحران
صنعت نشر در آلمان هم‌چنان با بحرانی فزاینده روبروست: میزان فروش کتاب در سال گذشته در این کشور، بیش از ۱۰ میلیارد یورو نبوده است که از کاهشی محسوس در ۷ سال گذشته حکایت می‌کند. با این که فروش کتاب در کتاب‌فروشی‌ها هم‌چنان رکوردشکن است، ولی اغلب کتاب‌خوانان آثار مورد نیاز خود را از طریق اینترنت سفارش می‌دهند. بسیاری از ناشران آلمانی در آستانه‌ی ورشکستگی قرار دارند. رقابت بین ناشران کتاب الکترونیکی و کتاب کاغذی شدیدتر شده است. شماری از نویسندگان، برای چاپ کتاب خود، دیگر از امکانات بنگاه‌های نشر سنتی استفاده نمی‌کنند، بلکه آن را خود در اینترنت منتشر می‌سازند.
۳۰۰۰ جلسه‌ی بحث و بررسی
این مسائل و موضوع‌هایی از این دست، در ۳۰۰۰ نشستی که امسال در نمایشگاه کتاب فرانکفورت برپا می‌شود، مورد بحث قرار می‌گیرند. برگزاری چند جلسه با موضوع "نشر آثار چند جلدی پر فروش (مانند هری پاتر) در اینترنت"، و بررسی مسائل حقوقی در رابطه با نشر اینترنتی (مثل حق مولف)، نیز از جمله برنامه‌‌های اصلی این نمایشگاه است.
برپایی جلسات روخوانی آثار تازه منتشرشده‌ی نویسندگان جهان، یکی از مراسم سنتی این رویداد مهم ادبی ـ اقتصادی ست. امسال بیش از ۱۰۰۰ نویسنده برای شرکت در این جلسات و روخوانی کتاب‌های خود به فرانکفورت دعوت شده‌اند: هرتا مولر، برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبی و مارتین والزر، نویسنده‌ی ۸۵ ساله‌ی آلمانی از جمله‌ی این نویسندگان‌اند.
وضعیت آتی بازار کتاب در آلمان
با وجود بحران در بازار کتاب آلمان، هر سال بر شمار عنوان‌های تازه در این کشور افزوده می‌شود. به عنوان مثال، در سال گذشته بیش از ۸۲ هزار عنوان جدید روانه‌ی بازار شدند. برخی از کارشناسان، با این‌حال نسبت به آینده‌ی جهان کتاب در این کشور خوشبین نیستند و پیش‌بینی میکنند که در سال ۲۰۱۳ از شمار کتاب‌فروشی‌ها کاسته می‌شود، خرید کتاب از آمازون و دیگر شرکت‌های فروش اینترنتی افزایش می‌یابد، کتاب جیبی، به‌کلی از دور خارج می‌شود و بازار کتاب الکترونیکی، گسترش می‌یابد. فروش کتاب الکترونیکی در حال حاضر در آلمان، برخلاف آمریکا، تنها ۲ درصد فروش کل کتاب این کشور را شامل می‌شود.
حضور ایران در نمایشگاه فرانکفورت
بنا بر گزارش خبرگزاری‌ها، جمهوری اسلامی ایران نیز قرار است در این نمایشگاه شرکت کند. محمد عظیمی، رییس موسسه‌ی نمایشگاه‌های فرهنگی ایران در این رابطه گفته است: «پس از مذاکره با مسئولان برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت، فضایی در حدود ۹۶ مترمربع، نزدیک محل کشورهای اروپایی در اختیار جمهوری اسلامی قرار گرفته است.»
غرفه‌ی ایران در سال گذشته، ۸۰ متر مربع بود که در طول برپایی نمایشگاه خالی ماند. محمود آموزگار، دبیر اتحادیه‌ی ناشران و کتابفروشان تهران، دلیل چشم‌پوشی اتحادیه از شرکت در نمایشگاه فرانکفورت ۲۰۱۱ را "مشکلات مختلفی ازجمله بحث هزینه‌ها و مقررات مالی حاکم بر اتحادیه و هم‌چنین استقبال محدود ناشران ایرانی" عنوان کرد.
محمد عظیمی در رابطه با شرکت ایران در نمایشگاه فرانکفورت اعلام کرده است که "موسسه‌ی نمایشگاه‌های فرهنگی ایران با تمرکز بر کتاب‌های کودک" در این نمایشگاه شرکت می‌کند. محمدتقی حق‌بین، مدیر انتشارات "کتاب یک" در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفته است: «پیگیری‌های من نشان می‌دهد، موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران هیچ تماسی با انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک، به عنوان تنها نهاد تخصصی این حوزه نداشته و با ناشران کودک هم مذاکره نکرده است.»
به گفته‌ی علی اسماعیلی، از اعضای شورای مدیران معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد، بخشی از غرفه‌ی ایران در این نمایشگاه به پیامبر اسلام اختصاص داده شده است. در این بخش قرار است: «آثار مکتوب به زبان فارسی و زبان‌های مختلف دنیا درباره‌ی شخصیت و زندگی پیامبر اسلام در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گیرد.»
نیوزیلند، "کشور مهمان" فرانکفورت
نیوزیلند که در قرن بیستم به "کشور کتاب‌خوانان" مشهور شده بود، امسال "کشور مهمان" نمایشگاه فرانکفورت است. بیش از ۷۰ نویسنده از این کشور به نمایشگاه دعوت شده‌اند. تیراژ عنوان‌های تازه در نیوزیلند به‌طور متوسط، از ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ نسخه تجاوز نمی‌‌‌کند. هر سال حدود ۲۰۰۰ عنوان جدید در این کشور منتشر می‌شود. بر اساس آمار رسمی اتحادیه‌ی کتابداران نیوزیلند: «حدود ۲۰ درصد از انتشاراتی‌های داخلی و خارجی، ۸۰ درصد تولید کتاب این کشور را در اختیار دارند.»
دگراندیش چینی، برنده‌ی جایزه‌ی صلح ناشران
جایزه‌ی صلح ناشران آلمان در سال ۲۰۱۲ به لیائو ییوو، شاعر، نویسنده و دگراندیش چینی تعلق می‌گیرد. این منتقد مبارز، بیش از چهار سال از عمر خود را در زندان‌های چین بسربرده است. کتاب جدید ییوو با عنوان "برای یک ترانه و صد ترانه"، زندگی اسف‌بار او در زندان را دستمایه قرار داده است. آثار لیائو ییوو در چین ممنوع‌اند.