گزارش دویچهوله از رفتار سرکوب‌گرانه دولت چین علیه اویغورها
۱۳۹۸ بهمن ۲۹, سه‌شنبه
اخیرا دویچه وله به سندی دسترسی پیدا کرده که از رفتار هولناک چین با مسلمانان اویغور پرده بر می‌دارد. خبرنگار دویچه وله هم با کسی که این سند را در اختیار رسانه‌ها، از جمله دویچهوله قرار داده دیدار کرده و هم با گروهی از اویغورهای چینی در ترکیه، در زیرزمین مسجدی در استانبول. آنها ده مرد هستند که موفق شده‌اند از چین فرار کنند و به ترکیه پناه برند. جایی که می‌توانند با خیال راحت به مناسک دینی‌شان عمل کنند بدون آنکه خطری آنها را تهدید کند. هر کدام از آنها در تلفن‌های همراه‌شان عکس افراد خانواده، دوستان و آشنایانی را نشان می‌دهند که ناپدید شده‌اند.
در استان سین کیانگ بیش از ده میلیون مسلمان اویغور زندگی می‌کنند. آنها ترک‌تبارند. رهبری کمونیست چین اویغورها را از بسیاری حقوق محروم کرده است. آنها تحت نظرند و به آنها توهین می‌شود.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
چین می‌گوید علت این رفتار با اویغورها "خطری" است که از سوی این اقلیت امنیت این کشور را تهدید می‌کند. مقام‌های پکن برای این "تهدید" امنیتی درگیری خشونت‌بار سال ۲۰۰۹ میان اویغورهای مسلمان و چینی‌های "هان" در شهر اورومچی را مثال می‌زنند. در این درگیری‌ها ۱۴۰ نفر کشته شدند. نمونه دیگر عملیات انتحاری یک اویغور در سال ۲۰۱۴ در یک بازار بود که عده زیادی را به کام مرگ فرستاد.
اردوگاه‌های "آموزشی"
دولت چین از پایان سال ۲۰۱۶ بر شدت سختگیری‌ها نسبت به مسلمانان اویغور افزود و برای تحت فشار قرار دادن اویغورها زندان و شبکه‌ای از "اردوگاه‌های کار" ساخت. تخمین زده می‌شود که حداقل یک میلیون اویغور در این مکان‌ها نگهداری می‌شوند و از بسیاری از آنها پس از ورود به این اردوگاه‌ها رد پایی دیگر نمی‌توان یافت. بر اساس سندی که در اختیار دویچهوله قرار گرفته است بسیاری از آنها به کارخانه‌هایی برای کار اجباری فرستاده می‌شوند. اگر هم کسی از آنها از اردوگاه آزاد شود، در هر قدم زیر نظر دستگاه‌های امنیتی چین قرار می‌گیرد.
دولت می‌گوید این اردوگاه‌ها مکان‌هایی هستند که اویغورها داوطلبانه و برای "کارآموزی" به آنها مراجعه می‌کنند. به گفته دولت چین، آنها با پای خود به اردوگاه‌های "آموزشی" می‌روند تا "تفکرات افراطی" را از خود دور کنند و "مهارت‌های ارزشمندی" را بیاموزند. آنچه در واقعیت در این اردوگاه‌ها رخ می‌دهد آن است که اویغورها را وادار به کنار گذاشتن عقاید مذهبی‌شان می‌کنند. فعالان حقوق بشر این رفتار دولت چین را مصداق شستشوی مغزی می‌دانند.
سند یاد شده حاوی نام ۳۰۰ نفر از اویغورهایی است که در فاصله سا‌ل‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ به زندانی در منطقه کاراکاکس در استان سین کیانگ افتاده‌اند. فهرست شامل نام ۱۸۰۰ نفر از افراد خانواده، همسایه‌ها و دوستان آنها و نیز تمامی مشخصات آنان نیز هست. سند در حقیقت نشان می‌دهد که پکن ذخیره‌ای عظیم از تمامی مشخصات مربوط به اویغورها را جمع‌آوری کرده و هر عمل آنها را زیر نظر دارد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
بنابر سندی که به دست رسانه‌ها رسیده حتی ساده‌ترین کار مثلا گذاشتن ریش یا استفاده از روسری یا عبادت از جمله اعمال "مشکوک" از نظر حکومت چین به شمار می‌رود. این سند را فردی که ساکن نروژ است در اختیار رسانه‌ها قرار داده است. عبدالولی ایوب که سند را به رسانه‌ها داده، در آمریکا درس خوانده است. او ۱۵ ماه در چین در زندان بوده زیرا می‌خواسته مدرسه‌ای برای آموزش زبان اویغوری در سین کیانگ دایر کند. او می‌داند که این کار می‌تواند جان اعضای خانواده او را در چین به خطر بیاندازد. خود او نیز از سوی افراد گمنام تهدید شده ولی می‌گوید: «می‌دانم کاری که می‌کنم واقعا خطرناک است اما یک نفر بالاخره باید این کار را بکند.»
او مدت‌ها به دنبال افراد خانواده اویغورهایی گشته است که در کاراکاکس زندانی شده‌اند و توانسته در مجموع با ۲۹ نفر تماس برقرار کند. بیشتر آنها در ترکیه هستند. عبدالولی با همه آنها تلفنی صحبت کرده است. این افراد مدت‌ها هیچ خبری از خانواده خود نداشتند چون از هر گونه تماس از خارج با آنها در چین می‌ترسیدند.
یکی از آنها یک زن خانه‌دار در استانبول به نام روزینیسا محمد توحتی است. او۳۰ سال دارد. مادر سه کودک است. به محض این که خبردار شد نام خواهرش در فهرست زندانیان زندان کارکاکس است، چنان قلبش شکست که از خواب وخوراک افتاد.
دلیل بازداشت خواهرش بنابر سندی که به دست دویچهوله رسیده این است که او یک فرزند بیشتر از آنچه دولت چین تعیین کرده به دنیا آورده است. بنابر مقررات چین روستاییان حق به دنیا آوردن حداکثر سه فرزند و ساکنان شهرها حداکثر دو فرزند را دارند.
خواهر روزینیسا چون زن سربراهی است احتمالا به زودی آزاد می‌شود. اما در بیرون از زندان مثل سایه تعقیب و کنترل خواهد شد. فرزندان او به پرورشگاهی فرستاده شده‌اند که در آن تربیت ایدئولوژیک شدیدی برقرار است. سند حاوی گزارش‌های هولناک دیگری هم هست. از جمله این که اعضای بدن زندانیان در چین به فروش می‌رسد. تحقیقات در این زمینه هنوز صحت این ادعا را تایید نکرده‌اند.
اویغورهایی که به گروه‌های افراطی پیوسته‌اند
یکی دیگر از افرادی که خبرنگار دویچهوله در استانبول با او ملاقات می‌کند، مردی شیک‌پوش است. او سال ۲۰۱۵ به سوریه رفته تا جنگ و کار با اسلحه را بیاموزد. او با ۵۰ نفر دیگر از مسلمانان اویغور برای ارتش آزاد سوریه جنگیده است. هدف آنها این بوده که به چین بازگردند و در آنجا به مراکز نظامی چین حمله کنند. این نقشه هرگز اجرا نشد. بیشتر افراد گروه دستگیر شدند. برخی در ترکیه و برخی در اروپا.
یک منبع سوری به دویچهوله گفته است که در میان افرادی که به داعش پیوسته‌اند، مسلمانان اویغور کم نیستند. این منبع هم‌چنین تایید کرده که اویغورها برای آموزش‌های نظامی به سوریه رفته‌اند. مقام‌های امنیتی آلمان دریافته‌اند که میان گروه‌هایی از اویغورها و طالبان افغانستان و القاعده ارتباطاتی وجود دارد. این گزارش را منابع معتبری از وزارت خارجه آلمان در اختیار دویچهوله قرار داده‌اند.
اما آنچه مسلم است اکثریت اویغورها تنها به خاطر عقاید مذهبی و سنت‌های فرهنگی خود در چین این چنین تحت فشار و تبعیض قرار می‌گیرند.
گزارشگر: نائومی کنراد