"گامی تاریخی" به سوی حل بحران هسته‌ای جمهوری اسلامی
۱۳۹۲ دی ۲۹, یکشنبه
گامی تاریخی؛ این عنوانی است که رسانه‌های غربی به آغاز اجرای توافق‌نامه موقت ژنو داده‌اند. گام نخست این توافق از روز دوشنبه (۲۰ ژانویه/ ۳۰ دی) برداشته می‌شود. قرار است این نخستین گام در راه رسیدن به توافقی نهایی بر سر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران باشد.
از روز دوشنبه به استثنای دو مورد، همه تعهدات دو طرف اجرا می‌شوند. بر این اساس، آزادسازی ۲/ ۴ میلیارد دلار دارایی ایران و تبدیل ذخیره اورانیوم ۲۰درصدی ایران تنها مواردی هستند که به صورت گام به گام انجام می‌شوند. بنا بر برآوردها، ایران در حال حاضر به حدود ۱۰۰ میلیارد دلار از دارایی‌های خود دسترسی ندارد.
ایران در چارچوب طرح موسوم به "برنامه اقدام مشترک" از جمله متعهد شده اورانیوم را بیش از ۵ درصد تغلیظ نکند و نیمی از ذخیره اورانیوم تا ۲۰ درصد تغلیظ‌شده خود را اکسید و نیمی دیگر را رقیق کند. بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در روزهای جمعه و شنبه وارد ایران شده‌اند، روز دوشنبه در تأسیسات نظنز و فردو آغاز این فرایندها را تأیید می‌کنند.
همزمان وزیران خارجه ۲۸ کشور اروپایی لغو آن دسته از تحریم‌ها علیه ایران را رسما اعلام می‌کنند که در توافق‌نامه ژنو آمده است. این موضوع بلافاصله در نسخه‌ای ویژه از روزنامه رسمی اتحادیه اروپا درج می‌شود و جنبه اجرایی پیدا می‌کند.
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزیر امور خارجه شامگاه یکشنبه (۱۹ ژانویه/ ۲۹ دی) در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) این موضوع را تأیید کرد. ایرنا به نقل از عباس عراقچی نوشت: «طرف آمریکایی نیز طبق توافق ژنو فردا [دوشنبه] دستور العمل های لازم را به بانک ها، شرکت ها و موسسات اقتصادی ابلاغ می کند.»
بنا بر اعلام واشنگتن، در مهلت شش‌ماهه اجرای توافق‌نامه ژنو در مجموع تسهیلاتی در حدود ۶ تا ۷ میلیارد دلار برای ایران در نظر گرفته می‌شود.
امیدواری ظریف به نتیجه‌بخشی گام نخست
افزون بر این در مهلت شش ماهه تحریم تازه‌ای علیه برنامه هسته‌ای ایران وضع نخواهد شد؛ محدودیت صادرات محصولات پتروشیمی ایران به اروپا برداشته می‌شود و کشتی‌های کشورهای اتحادیه اروپا می‌توانند محصولات پتروشیمی ایران را به کشورهای دیگر حمل کنند.
درعین حال تحریم خرید نفت خام ایران پا برجا می‌ماند، اما تلاشی برای کاهش سقف کنونی فروش نفت ایران صورت نمی‌گیرد. همزمان کشتی‌های اروپایی اجازه خواهند یافت نفت ایران را به شش مشتری تا کنونی تحویل دهند. ۲/ ۴ میلیارد دلار درآمد نفتی بلوکه‌شده ایران که در قالب توافق‌نامه ژنو آزاد می‌شود هم از همین شش کشور – چین، هند، ژاپن، کره جنوبی، ترکیه و تایوان – می‌آید. این مبلغ در ۸ قسط پرداخت می‌شود؛ قسط آخر ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۴. محدودیت تجارت ایران با طلا یا فلزات گرانبها نیز لغو می‌شود.
ایران در این مدت باید از نصب سانتریفوژهای جدید برای غنی‌سازی اورانیوم خودداری کند و کار بر روی رآکتور آب سنگین اراک را متوقف کند.
جمهوری اسلامی و گروه موسوم به ۱+۵ (آمریکا، روسیه، فرانسه، بریتانیا، چین، روسیه و آلمان) روز سوم آذرماه سال جاری (۱۳۹۲) پس از ده سال کشمکش بر سر پرونده هسته‌ای ایران با یکدیگر به توافق رسیدند. در مهلت شش ماهه اجرای این توافق مذاکرات برای رسیدن به توافق نهایی ادامه می‌یابد.
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، روز یکشنبه در پیامی فیسبوکی ابراز امیدواری کرد که «اجرای مرحله اول نتایج مثبتی برای کشور و صلح و ثبات در منطقه و جهان داشته باشد و زمینه را برای مذاکره اساسی برای راه حل نهایی آماده کند».