گالری عکس: پرونده‌های باز در جمهوری اسلامی

سید محمود طالقانی روحانی میانه‌رویی بود که به اعتقاد بسیاری مرگ وی آسیب جدی به جناح میانه‌روی درون انقلابیون وارد کرد. طالقانی در ۱۹ شهریور ۱۳۵۸ به شکل مشکوکی درگذشت. وی از فعالان نهضت ملی شدن نفت و نهضت مقاومت ملی، از بنیادگذاران جبهه ملی دوم و نهضت آزادی ایران، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی و نخستین امام جمعه تهران پس از انقلاب ۵۷ بود. (علی اکبر معین‌فر -راست- و صادق طباطبایی در عکس دیده می‌شوند)

روزنامه اطلاعات روز پس از درگذشت طالقانی نوشت: «یکی از نزدیکان آیت‌الله طالقانی که در این لحظات در کنار مجاهد بزرگ قرار داشت به خبرنگار ما گفت شاید یک تعدادی نارسایی در تلفن و تهیه‌ی آمبولانس درصد شانس نجات را کاهش داد. بر اساس گزارش‌های رسیده تلاش برای نجات مجاهد بزرگ نتیجه‌ای نداشت.» (طالقانی در مجلس خبرگان قانون اساسی)

چمران را بنیانگذار ستاد جنگ‌های نامنظم می‌نامند. او از نزدیکان به امام موسی صدر و محمود طالقانی و از بنیانگذاران نهضت آزادی در خارج کشور بود. او همچنین در مجلس اول در لیست نهضت آزادی قرار داشت و به این مجلس راه یافت. چمران خرداد ۶۰ با اصابت ترکش خمپاره به پشت سرش در خوزستان کشته شد. اصابت قرار گرفتن از پشت سر، شایعاتی را در مورد کشته‌شدن او مطرح کرده است. (از چپ: چمران، احسان شریعتی، ابراهیم یزدی)

آیت عضو شورای مرکزی حزب جمهوری بود و نقش محوری در تدوین قانون اساسی و اضافه کردن اصل ولایت فقیه به آن داشت. او در مرداد ۶۰ در تهران ترور شد. اما همچنان در مورد عملکردش اختلاف نظر وجود دارد. منتقدان می‌گویند آیت در جریان "بحران آفرینی‌های ابتدای انقلاب" به مشی آیت‌الله خمینی پایبند نبود و مشی بقایی را دنبال می‌کرد. همچنین پس از ترور او هیچ پیام یا جمله‌ای از آیت‌الله خمینی درباره آیت منتشر نشد.

صادق قطب‌زاده ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ به ایران بازگشت. او در پی پیروزی انقلاب به ریاست سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران منصوب شد. در دولت شورای انقلاب وزیر خارجه و جانشین بنی صدر و دکتر یزدی شد. وی دو سال بعد و در ۲۱ مرداد ۶۱ در ماجرایی که ابعاد آن هنوز روشن نیست به اتهام مشارکت در کودتا و توطئه قتل آیت‌الله خمینی در دادگاه ارتش به ریاست محمد محمدی ری‌شهری محاکمه و در ۲۵ شهریور ۶۱ اعدام شد.

لاهوتی از زندانیان پیش از انقلاب ۵۷ و نماینده رشت در مجلس اول بود. در آبان ۱۳۶۰ به دستور لاجوردی بازداشت و به زندان اوین منتقل شد. علت دستگیری آیت‌الله لاهوتی ترک مجلس در جریان رأی عدم صلاحیت بنی‌صدر عنوان شده است. چند روز بعد خبر درگذشت وی بر اثر سکته اعلام شد. به استناد گزارش پزشکی قانونی در معده او اثر سم استریکنین پیدا شد. دو پسر لاهوتی با دختران هاشمی رفسنجانی ازدواج کرده‌اند. (نفر سمت چپ)

سید مهدی هاشمی از اعضای اولیه و موسسان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و از نزدیکان آیت‌الله منتظری در ایران، در ششم مهر ۶۶ اعدام شد. در ماجرای مک فارلین، او بود که برای اولین بار این ماجرا را در روزنامه لبنانی "الشراع" فاش کرد.او مدتی بعد دستگیر شد و به اتهام قتل آیت‌الله شمس‌آبادی (که پیش از انقلاب ۵۷ به قتل رسیده بود) و چند نفر دیگر محاکمه و اعدام شد. (عکس: مهدی هاشمی در دادگاه)

آیت‌الله شریعتمداری از مراجع تقلید شیعه، پس از صدور بیانیه انتقادی علیه اختیارات ولایت فقیه در آستانه همه‌پرسی قانون‌اساسی در آذر ۱۳۵۸ ، از فضای عمومی کشور حذف و به دنبال اتهام "اطلاع از کودتای نوژه" از فروردین ۱۳۶۱ تا آخر عمر در خانۀ خود محصور شد. گفته می‌شود به او مدت‌ها اجازه درمان داده نشد تا بیماری‌اش پیشرفت کرد. شریعتمداری فروردین ۱۳۶۵ بر اثر نارسایی کلیه درگذشت.

احمد خمینی، دومین فرزند روح‌الله خمینی بود. او ۲۵ اسفند ۷۳ پس از ۵ روز بستری بودن در بیمارستان درگذشت. بعد از ماجرای قتل‌های زنجیره‌ای پاییز ۷۷ موضوع مرگ احمد خمینی بار دیگر مطرح شد. گفته می‌شود که سعید امامی، معاون امنیتی وزیر اطلاعات وقت و متهم قتل‌های زنجیره‌ای، گفته بوده است که دستور حذف احمد خمینی را به علت انتقادات شدید از آیت‌الله خامنه‌ای، از علی فلاحیان وزیر وقت اطلاعات دریافت کرده است.

احمد آذری قمی از بنیان‌گذاران جامعه مدرسین و روزنامه رسالت بود. او از مخالفان جدی نخست‌وزیری میرحسین موسوی بود. آذری در انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای برای رهبری نقش داشت، با این حال چندی بعد انتقادات تندی را علیه h, مطرح کرد که منجر به حصر خانگی‌اش شد. گفته می‌شود که مخالفت خامنه‌ای با رفع حصر او شرایط بیماری‌اش را حاد کرد و در بهمن ۷۷ به علت سرطان خون درگذشت. (از چپ: قمی، مشکینی و منتظری)

محمد صادق صادقی گیوی معروف به خلخالی متولد ۱۳۰۵، حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ بود. وی ۲۴ بهمن ۱۳۵۷ با حکم روح‌الله خمینی به عنوان حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب منصوب شد. در این دوره صدها نفر با حکم وی اعدام شدند که بسیاری از آنان وابستگان به حکومت پهلوی بودند. خلخالی در روز ۵ آذر سال ۱۳۸۲ بر اثر بیماری قلبی و به دنبال یک انزوای ده ساله درگذشت.

لاجوردی رئیس زندان اوین و دادستان انقلاب در دههٔ ۶۰ بود. نام او در کنار خلخالی در شکنجه و اعدام زندانیان برده می‌شود. لاجوردی در دی ۶۳ توسط شورای عالی قضایی از تمامی مناصب برکنار شد و تا زمان مرگ آیت‌الله خمینی هیچ مسئولیتی نداشت. اما سال ۶۸ تا اسفند ۱۳۷۶ که از او خواسته شد استعفا بدهد، مدیریت زندان‌ها را بر عهده داشت. او سال ۷۷ توسط سازمان مجاهدین خلق ترور شد. (از راست: لاجوردی، محمد گیلانی)

سعید امامی، از مقامات عالی‌رتبه امنیتی، بهمن ۷۷ در جریان بررسی پرونده قتل‌های زنجیره‌ای بازداشت شد، اما تا خرداد ۷۸ نامی از وی در رسانه‌ها منتشر نشد. دادستان مجتمع قضایی نیروهای مسلح خرداد ۷۸ طی اطلاعیه‌ای مدعی شد که سعید امامی در زندان اوین هنگام استحمام با خوردن داروی نظافت خودکشی کرده‌ است. بسیاری بر این نظرند که او برای جلوگیری از افشای مسائل مربوط به کشتار مخالفان، در زندان به قتل رسید.

دادستان تهران، قاضی دادگاه مطبوعات‌، ریاست ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و ریاست سازمان تامین اجتماعی مسئولیت‌های مهمی است که سعید مرتضوی، معروف به «قاضی مرتضوی» در این سال‌ها بر عهده داشته است. سعید مرتضوی به عنوان متهم اصلی حوادث کهریزک شناخته می‌شود. او در دادگاه بدوی به ۵ سال انفصال از خدمات دولتی و پرداخت ۲۰۰ هزار تومان جریمه نقدی محکوم شد، اما پرونده اتهاماتش همچنان باز است.

علی مراد خانی ارنگه، معروف به شیخ علی تهرانی، شاگرد آیت‌الله خمینی و آیت‌الله میلانی بود. او در جریان جنگ به همراه همسرش بدری خامنه‌ای، خواهر رهبر فعلی جمهوری اسلامی، به عراق رفت و به مجاهدین خلق پیوست. تهرانی سال ۱۳۷۴ به ایران بازگشت و مدتی را در زندان گذراند. در آن زمان اعلام شد که او تحت کنترل امنیتی زندگی می‌کند. در سال‌های اخیر محدودیت‌های تهرانی کمتر شده است. (نفر دوم از سمت چپ)