گاردین: ایران مخفیانه درافغانستان برای سوریه نیرو جذب می‌کند
۱۳۹۵ تیر ۱۰, پنجشنبه
زهرا نادر، گزارشگر روزنامه بریتانیایی "گاردین" در کابل، با مردی که به گفته خود "ارائه دهنده خدمات مسافرتی" است و معرف جوانان افغان به سفارت ایران بوده و همچنین تعدادی از جوانان شیعه افغان که در سوریه جنگید‌ه‌اند، گفتگو کرده است.
او در گزارش خود که روز پنجشنبه (۳۰ ژوئن / ۱۰ تیر) منتشر شده، شرح داده که چگونه گروهی از جوانان افغان که در کشور خود چشم‌انداز روشنی برای آیند‌ه‌شان نمی‌بینند جذب امتیازهایی می‌شوند که دولت ایران برای نبرد در سوریه در اختیارشان قرار می‌دهد. تعدادی از این جوانان نیز با انگیزه مذهبی و با هدف دفاع از زیارتگاههای شیعیان در خاک سوریه راهی این کشور می‌شوند.
مردی به نام جواد که خود را "ارائه دهنده خدمات مسافرتی" خوانده به گاردین گفته است که جوانان شیعه افغان را به سفارت ایران در کابل معرفی می‌کرده است. به گفته او سفارت ایران برای این جوانان ویزا صادر و مقدمات سفر آنها به سوریه را فراهم می‌کند.
جواد برای معرفی هر کدام از این جوانان کمیسیون گرفته است. او شرح داده که یک سال با سپاه پاسداران ایران و "لشکر فاطمیون" همکاری داشته است. به گفته جواد، انگیزه بیشتر کسانی که حاضر به نبرد در سوریه می‌شوند پول است و برخی هم برای دفاع از زیارتگاههای شیعیان دست به این کار می‌زنند.
در حالیکه افغانستان به طور رسمی در جنگ داخلی سوریه نقشی ندارد، لشکری از "داوطلبان" افغان در خاک سوریه حضور دارند و از بشار اسد، رئیس‌جمهور مورد مناقشه این کشور، حمایت می‌کنند. لشکر فاطمیون واحد وابسته به "سپاه قدس" ایران است که از شیعیان افغانستان تشکیل شده است.
خبرگزاری "دفاع مقدس" وابسته به ستاد کل نیروهای مسلح ایران اردیبهشت سال ۱۳۹۴ خبر داده بود که لشکر فاطمیون "واحد متشکل از افراد نظامی شهروندان افغانستانی است که هم اکنون در سوریه برای دفاع از حرم حضرت زینب واقع در جنوب دمشق، فعالیت می‌کنند".
سازمان دیده‌بان حقوق بشر سال گذشته گزارش داده بود که ایران با تشویق یا تهدید مهاجران افغان را به سوریه اعزام می‌کند.
بیشتر بخوانید: "ایران هزاران آواره و مهاجر افغان به جنگ سوریه اعزام می‌کند"
البته جمهوری اسلامی ایران هر گونه "تطمیع یا اجبار" افغانها برای اعزام به نبرد در سوریه را تکذیب می‌کند. یک سخنگوی سفارت ایران در کابل نیز نقش ایران در اعزام جوانان شیعه از افغانستان به سوریه را رد کرده است.
اما گزارش گاردین نشان می‌دهد که ایران چگونه در جذب و اعزام نیروهای افغان به سفری طولانی که شاید برگشتی نداشته باشد نقش دارد. ایران به شیعیانی که حاضر به جنگ در سوریه هستند ماهانه ۵۰۰ دلار پرداخت می‌کند و به آنها اجازه اقامت در ایران را می‌دهد.
جواد که چند بار با گزارشگر گاردین در کابل دیدار داشته پیش از آخرین دیدار راهی سفری به سوریه بوده است تا برای آزادی ۱۲ افغان تلاش کند که در نبردی در نزدیکی دمشق ربوده شده بودند. او واسط اعزام این مردان به سوریه بوده و خانواده آنها از او خواسته بودند برای تأمین امنیت آنها و بازگشت‌شان تلاش کند.
او یک ماه پس از بازگشت از سوریه با نشان دادن تصاویری از مذاکره برای آزادی افغان‌های ربوده شده به گزارشگر گاردین گفته است که ایران از افغانها به عنوان سپر انسانی استفاده می‌کند و او شرمنده است که در اعزام آنها به سوریه نقش داشته است. البته جواد ۴۸ ساعت هم در بازداشت سازمان اطلاعات افغانستان بوده و آنها به او گفته‌اند از فروختن برادران خود به کشوری دیگر دست بردارد.
گزارشگر گاردین می‌نویسد که بی‌تردید جواد تنها واسط اعزام افغانها به سوریه نیست. شمار افغان‌هایی که در سوریه می‌‌جنگند نیز روشن نیست. برخی از رسانه‌های ایران با اشاره به لشکر فاطمیون شمار این افراد را حدود ۲۰ هزار نفر عنوان می‌کنند.
جوانی به نام محسن در گفتگو با گاردین خود را "رزمنده حق علیه باطل" دانسته است. او در نزدیکی حلب در یک نبرد شرکت داشته و گفته خدا همراه او بوده است. این جوان تأکید کرده است: «هدف من دفاع از شیعیان بی‌گناه است. داعشی‌ها به هیچ‌کس رحم نمی‌کنند و همه را، اعم از بچه و پیرمرد و پیرزن می‌کشند.»
او که از تهران راهی سوریه شده تصاویری از حضورش در نبرد حلب را به گزارشگر گاردین نشان داده و گفته است که سه بار مجروح شده است. محسن تأکید کرده است: «من کار اشتباهی نمی‌کنم. زیارتگاههای مقدس متعلق به ماست. ما برای دفاع از آنها به سوریه می‌رویم.»
از سپتامبر سال ۲۰۱۳ تا کنون ۳۳۴ افغان در سوریه کشته شده‌اند. مجلس ایران حتی چندی پیش قانون جدیدی تصویب کرده است که به دولت ایران اجازه می‌دهد به خانواده افغان‌هایی که در سوریه کشته شده‌اند تابعیت اعطا کند.
تصویب قانون مزبور با اعتراض شماری از نمایندگان افغانستان همراه شد که ایران را به سوء استفاده از وضعیت نابسامان افغانستان متهم کردند.
بیشتر بخوانید: اعطای تابعیت ایران به مهاجران افغان به بهای "شهید شدن"
با این حال به نظر می‌رسد دولت افغانستان مایل به ایجاد تنش با ایران نیست و از سوی دیگر نیز توان جلوگیری از اعزام شهروندان این کشور به سوریه را ندارد.
جوانی به نام یونس که فارغ‌التحصیل دانشگاه کابل و بیکار است به گزارشگر گاردین گفته است ۲۰ نفر را می‌شناسد که از ایران به سوریه رفته‌اند؛ از جمله دو عموزاده و یک عموی او در سوریه کشته شده‌اند.
او گفته است که همه آنها یا معتاد بودند یا مشکلات خانوادگی داشتند. یونس گفته است :«آنها یا کشته و به این ترتیب شهید شناخته می‌شوند یا با حقوق و اجازه اقامت در ایران زندگی بهتری پیدا می‌کنند.»