کرونا؛ دوز سوم لازم است یا خیر؟
۱۴۰۰ آبان ۱۱, سه‌شنبه
در آلمان کمیسیون دائمی واکسن این کشور موسوم به "اشتیکو" به تمامی شهروندان بالای ۷۰ سال و گروه‌های در معرض خطر توصیه کرده است که چنانچه ۶ ماه از واکسیناسیون کامل آنها در برابر کووید-۱۹ گذشته است، دوز بوستر (دوز سوم در مورد واکسن بیون‌تک-فایزر) را هم تزریق کنند.
وزارت بهداشت و درمان آلمان هم با وجود اینکه توصیه کمیسیون واکسن در حال حاضر همه گروه‌ها را شامل نمی‌شود اما تأکید کرده است که همه افراد حق دسترسی به دوز بوستر را دارند.
اما اثربخشی دوز سوم چگونه است؟ گروهی از پژوهشگران در اسرائیل با کمک داده‌هایی که از واکسیناسیون شهروندان این کشور به دست آمده، موضوع ایمنی بیشتر با تزریق دوز سوم بیون‌تک-فایزر را بررسی کرده‌اند.
اسرائیل دوز بوستر این واکسن را برای تمامی شهروندان از ۱۲ سال به بالا که دومین دوز واکسن را ۵ ماه پیش دریافت کرده‌اند، تزریق می‌کند.
مقایسه دودوزه‌ها و سه دوزه‌ها
برای این منظور گروه تحقیقاتی، ۷۲۸ هزار نفر را که دوز بوستر را دریافت کرده بودند با همین تعداد شهروندانی که تنها دو دوز تزریق کرده بودند، مقایسه کرد. میانگین سن افراد: ۵۲ سال. این افراد با درنظر گرفتن معیارهایی چون سن، سابقه بیماری و جنسیت که می‌تواند بر روند بیماری در صورت ابتلا به کووید-۱۹ تأثیرگذار باشد، انتخاب شدند.
به دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
آن گونه که هفته‌نامه تخصصی "لنست" با استناد به داده‌های محققان اسرائیلی گزارش می‌دهد، در این تحقیقات مسئله اصلی بر سر شمار مبتلایان با روند شدید بیماری، شمار بستری‌شدگان در بخش مراقبت‌های ویژه و بالاخره شمار مرگ و میر در اثر ابتلا به کروناست.
شرکت‌کنندگان در این تحقیق ۷ روز پس از دوز سوم، تقریبا به مدت دو هفته زیر نظر گرفته شدند و نتایج زیر به دست آمد:
- شمار افرادی که بر اثر ابتلا به کووید-۱۹ باید راهی بیمارستان می‌شدند در میان دو دوزه‌ها تقریبا ۸ برابر سه دوزه‌ها بود. یعنی اثربخشی ۹۳ درصدی واکسیناسیون سه دوزه در مقایسه با دو نوبت تزریق.
- در میان افرادی که دوز سوم را دریافت کردند و به کووید -۱۹ مبتلا شدند، تنها در ۱۷ نفر روند بیماری شدید بود در حالی که در میان افرادی که تنها دو دوز تزریق کرده بودند، شدت بیماری در ۱۵۷ تن وخیم گزارش شد؛ به عبارتی معادل اثربخشی ۹۲ درصدی.
- در میان سه‌دوزه‌ها میزان مرگ و میر در پیوند با کووید-۱۹ سه تن و در میان دودوزه‌ها ۴۴ تن بود؛ یعنی اثربخشی ۸۱ درصدی.
اثربخشی دوز سوم در رابطه با جلوگیری از روند شدید بیماری و بستری شدن در بیمارستان، در میان مردان و زنان مشابه بود. در گروه سنی ۴۰ به بالا، تغییری در اثربخشی واکسن با بالارفتن سن گزارش نشد. در گروه سنی زیر ۴۰، شمار بیماران با وخامت اوضاع چنان کم بود که محققان در مورد این گروه سنی نمی‌توانند نظری درباره اثربخشی دوز سوم بدهند.
دوز بوستر: بی‌عدالتی در مقوله توزیع واکسن در سطح جهانی؟
سرینات ردی، یکی از مسئولان بنیاد بهداشت عمومی هند در تفسیری ضمیمه در مجله "لنست" در واکنش به این نتایج می‌نویسد، محققان اسرائیلی در این تحقیق تنها به واکسن فایزر-بیون‌تک اکتفا کرده‌اند و هیچ اشاره‌ای به میزان اثربخشی دوز تکمیلی دیگر واکسن‌ها ندارد. عدم اشاره به اثرات جانبی دوز سوم واکسن‌های "ام‌آر‌ان‌اِی" از دیگر مواردی است که این پژوهشگر هندی جای آن را در گزارش خالی می‌داند.
دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید
یکی دیگر از مواردی که گزارش محققان اسرائیلی پاسخی برای آن ندارد، مسئله معقولانه یا عادلانه بودن تزریق دوز سوم است آن هم در حالی که در بسیاری از کشورها، شمار زیادی هنوز واکسن اول را دریافت نکرده‌اند.
ردی می‌نویسد، پیاده‌سازی برنامه تزریق دوز بوستر برای گروه سنی ۱۲ سال به بالا در کشورهایی که به واکسن زیاد دسترسی دارند، می‌تواند منجر به تشدید کمبود واکسن در دیگر کشورها شود. به گفته این محقق، «در این سناریو وجود گروه‌های با واکسیناسیون ناکافی می‌تواند شرایط را برای ظهور سویه‌های جدید ویروس مهیا کند؛ گونه‌هایی که نه تنها عفونی‌تر هستند که مقاومت بیشتری هم در برابر واکسن از خود نشان می‌دهند. این سویه‌ها می‌توانند به نوبه خود به کشورهای با ایمنی واکسیناسیون بالا حمله کرده و موج‌های جدید ابتلا را ایجاد کنند.»
این مسئول و محقق از هند معتقد است، کشورهایی که از شهروندان خود در برابر بیماری حفاظت می‌کنند باید از تأمین واکسن در دیگر کشورها اطمینان حاصل کنند.
اهدافی که بسیاری کشورها به آن نرسیدند
در هدف تعیین‌شده از سوی سازمان بهداشت جهانی آمده بود که تا پایان ماه سپتامبر باید در هر کشور دست کم ۱۰ درصد از شهروندان در برابر کووید-۱۹ واکسینه شده باشند. به گزارش این سازمان جهانی، ۵۶ کشور که "به طور مؤثر از تجارت جهانی واکسن حذف شدند"، نمی‌توانستند به این هدف دست یابند. این کشورها بیشتر در قاره آفریقا واقع شده‌اند. سازمان بهداشت جهانی پیش‌بینی می‌کند که شمار کشورهایی که به هدف بعدی یعنی واکسیناسیون ۴۰ درصد از شهروندان هر کشور تا پایان سال نرسند، بیش از این خواهد بود.