کدام ماهرترند؟<br> پزشک زن یا مرد

بیماران به‌طور کلى نیازمند توجه و مراقبت هستند. اما بنا به تجربه مشاهده مى‌شود که تنها معدودى از پزشکان، شنوندگان خوبى هستند. تاکنون در حوزه درمان، تفاوت جنسى تنها براى بیماران داراى اهمیت بوده و به جنسیت پزشکان توجه چندانى نمى‌شده است. اما مشاهدات تازه نشان مى دهد که افراد مبتلا به بیمارى قند (دیابت) از سوى پزشکان زن بهتر معاینه و درمان مى‌شوند.

بیماران به‌طور معمول براى انتخاب پزشک معالج خود بیشتر به شهرت، مهارت و حتا مهربانى پزشک معالج توجه مى‌کنند. براى بسیارى از بیماران تنها احساس این مسئله که تحت نظر دکترى زبردست هستند، کفایت مى کند که به‌طور مرتب به پزشکى معین رجوع کنند. پژوهش‌ها و مشاهدات تازه در آلمان نشان مى دهند که ظاهراً جنسیت پزشکان در زمینه درمان بیمارى نیز نقش بازى مى کند. این موضوع حداقل در مورد بیماران مبتلا به بیمارى قند صادق است.

تاکنون تفاوت گذارى جنسى متوجه بیماران بوده است. نوع بیمارى و شرایط درمان مشخص، مردان را از زنان متمایز مى سازد. زنان طول عمر بیشترى نسبت به مردان دارند. اما زنان به مراتب بیشتر از مردان به پزشک مراجعه مى کنند و مصرف دارو نزد زنان بیش از مردان است.

دنیای پزشکی مردانه است

آمار وارقام نشان مى دهند که اغلب زنان از خدمات درمانى کمتر و بدترى نسبت به مردان برخوردارند. در مورد بیمارى هاى مشترک میان مردان و زنان، براى تبیین شیوه هاى درمانى، در بیشتر موارد، معیارهاى فیزیکى مردانه مد نظر بوده و کمتر به مشخصات و ویژگى هاى بدن زنان توجه شده‌است. جالب اینکه در تحقیقات جدید پزشکى هنوز بدن مرد به مثابه الگو انتخاب شده و در اغلب موارد، تهیه و تولید داروهاى جدید، نخست بر روى بدن مردان آزمایش مى شود. آمار و تجربه نشان مى دهند که درصد خطا در تشخیص بیمارى نزد زنان بالاتر از مردان است. اما تمامى موارد درستى از این نوع، تنها ما را متوجه اهمیت فوق العاده تمایز جنسى و مشخصات متفاوت بدنى و فیزیکى میان بیماران مى کند.

پزشکان زن بیماری قند را بهتر معالجه می‌کنند

اما نقش پزشکان زن در این میان کجاست؟ در نشریه پزشکى "Journal of Internal Medicine" گزارشى از برخى پزشکان دانشگاه بن و کلن درج شده است که در آن ادعا مى‌شود که بیماران مبتلا به دیابت از سوى پزشکان زن بهتر معاینه و معالجه مى شوند. یکى از این پزشکان به نام دکتر برتهلد عنوان مى کند: «که از زاویه علمى هیچ توضیحى در این زمینه وجود ندارد و فرضیات موجود براى این پدیده تنها به معناى تکرار نظرات کلیشه‌اى رایج خواهد بود.» این مشاهده تجربى و آمارى، اما بیانگر این مطلب است که پزشکان زن بهتر گوش به بیماران خود مى‌سپارند و در تصمیم‌گیرى به منظور انتخاب شیوه‌هاى درمانى، به بیماران به‌طور موثرترى امکان مشارکت مى‌دهند.

پزشک زن گوش به حرف بیمار می‌سپارد، پزشک مرد چشم به دستگاه

بیمارى قند یکى از بیمارهاى پیچیده است که بیمار مجبور به تغییر ریشه‌اى در نحوه زندگى خود مى‌شود. در این‌باره مى‌توان از توجه ویژه به تغذیه، مصرف دقیق و به موقع دارو و از استفاده و تزریق درست آمپول یاد کرد. دکتر برتهلد در این مورد اشاره به این واقعیت دارد که «بسیارى از بیماران خود را موظف به رعایت توصیه‌هاى پزشک نمى‌دانند. این بیماران به مراقبت شدیدترى نیاز دارند. پزشکان زن در این‌زمینه موفق‌ترند و بیش ازهمکاران مرد خود به قادر به پیشبرد توصیه‌هاى درمانى و قبول و اجراى آن از سوى بیماران هستند. این پژوهش دربرگیرنده بیش از ۵۱ هزار بیمار در نزد سه هزار پزشک معالج در سراسر آلمان مى‌باشد. بنا به معیارهاى پزشکى آن‌ دسته از بیماران دیابتى از خدمات درمانى بهترى برخوردار شده‌اند، که پزشک معالج آنان زن بوده است. در مورد این بیماران کاهش فشار و چربى خون بیشتر به چشم مى‌خورد و معیار براى میزان قند (HbA1c ) این بیماران کمترین اندازه را نشان مى‌دهد. گستردگى این آمار احتمال نتایج تصادف را منتفى مى سازد. بر طبق این گزارش تنها نتیجه گیرى منطقى در اینباره این است که ”درمان و مراقبت از بیماران توسط پزشکان زن از کیفیت بالاترى برخوردار است. این گزارش همچنین یادآور مى شود که پزشکان مرد بیشتر به تکنیک و دستگاه‌هاى اندازه‌گیرى، براى مثال دستگاه فشار خون، تکیه دارند، در حالی‌که پزشکان زن به گفتگو با بیمار توجه بیشترى نشان مى دهند.»

رفتار پزشک مرد، منطبق با الگوهای از پیش تعیین شده

این مطلب نیز جالب توجه است که بیماران، سوا از جنسیت‌شان از سوى پزشکان زن بهتر درمان شده‌اند. زنان به‌ طور معمول بیشتر پزشکان زن را براى مداواى خود ترجیح مى دهند اما این پژوهش نشان مى‌دهد که بیماران مردى که پزشک معالج آنان زن بوده است نیز به مراتب خدمات درمانى بهترى دریافت کرده‌اند.

در این گزارش آمده است که زنان مبتلا به سرطان پستان پس از عمل جراحى از سوى جراحان زن در مقایسه با جراحان مرد، کمتر به بیماران پرتو درمانى ترغیب مى‌شوند.

خانم ورا رگیتس– تساگروزک، متخصص بیمارى‌هاى قلبى براین نظر است که این نمونه‌ها نشان دهنده آنست که براى پزشکان زن این موضوع اهمیت زیادى دارد که توصیه‌هاى پزشکى از سوى بیمار فهمیده شوند. پزشکان مرد کمتر تمایل به گفت‌وگو و توجیه بیمار دارند و رفتار آنان با بیماران بر طبق الگوهاى از قبل تعیین شده است.

برغم این مشاهدات خانم انگرید مول هازر، پرفسور در علوم تندرستى از هامبورگ، بر این عقیده است: که «این آمار نشانگر آن نیست که زنان پزشکان بهترى از مردان هستند. در این‌باره مى‌توان شک و تردید فراوان داشت. دکتر برتهلد یکى از نویسندگان این گزارش نیز اعتراف مى‌کند که نتایج حاصله به معناى عدم رجوع به پزشکان مرد نیست، و این پژوهش هنوز در مراحل آغازین خود مى‌باشد.