چهره واقعی جنگ در افغانستان در سندهای لو رفته آمریکاییان
۱۳۸۹ مرداد ۴, دوشنبه
تخصص سایت "ویکی‌لیکس" (wikileaks.org) افشای سندهای محرمانه است. این سایت که در سال ۲۰۰۶ تأسیس شده، هدف خود را افشای کردار غیراخلاقی حکومت‌ها و شرکت‌ها از راه برملا کردن سندهای محرمانه‌‌می‌داند؛ سندهایی که کارکرد واقعی آنها را بنماید و افکار عمومی را هوشیار کند.
از شامگاه یکشنبه ۲۵ ژوئیه، نام سایت "ویکی‌لیکس" مدام در خبرگزاری‌ها ذکر می‌شود. اسنادی در اختیار آن قرار گرفته که ممکن است تأثیر مهمی بر روی تلقی افکار عمومی، بویژه در آمریکا و اروپا، در مورد جنگ در افغانستان بگذارد.
۹۰ هزار سند
قضیه به یکی دو سند محدود نمی‌شود. نود هزار سند نظامی از طریق نامعلومی به دست گردانندگان "ویکی‌لیکس" رسیده است. "ویکی‌لیکس" آنها را در اختیار هفته‌نامه‌ی آلمانی "اشپیگل"، روزنامه‌ی آمریکایی "نیویورک تایمز" و روزنامه‌ی انگلیسی "گاردین" قرار داده است. این سه نشریه، که خود به خاطر افشای رازهای حکومت‌ها نام‌آور هستند، تحلیل این سندها را آغاز کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری آلمان، سندها نشان می‌دهند ک طالبان در حال قدرت‌گیری هستند و آمریکا و متحدان آن در هندوکش پیاپی متحمل شکست می‌شوند. در شمال افغانستان نیز، جایی که در مقایسه با مناطق دیگر امن‌تر است، وضع رو به وخامت گذاشته است. سندها همچنین نشان می‌دهند که آمریکا در افغانستان نیرویی زبده مستقر کرده است که مأموریت آن کشتن سران طالبان است.
دولت آمریکا در مورد جزئیات قضیه اظهار نظر کرده است. نخستین واکنش‌ها در واشنگتن ابراز عصبانیت از این افشاگری و محکوم کردن آن بوده است. جیمز جونز، مشاور رئیس جمهور آمریکا در امور امنیت ملی گفته است: «دولت آمریکا با قاطعیت افشای اسناد محرمانه توسط افراد و سازمان‌ها را محکوم می‌کند؛ افشای اسنادی که جان آمریکایی‌ها و متحدانشان را به خطر می‌اندازد و امنیت ملی را مورد تهدید قرار می‌دهد.»
خشونت و فلاکت جنگ
"اشپیگل"، "نیویورک تایمز" و "گاردین" هر یک برای خود اسناد را تحلیل می‌کنند. آنها در شامگاه یکشنبه همزمان شروع به انتشار بخش‌هایی از اسناد بر روی سایت‌های اینترنتی خود کردند.
بخشی از سندهای منشر شده حاوی گزارش‌های جنگی است. حادثه‌ای رخ داده و نظامیان در مورد آن گزارشی برای دادن به فرماندهان خود تهیه کرده‌اند. رسانه‌هایی که به تحلیل سندها پرداخته‌اند، این گزارش‌های درونی را با گزارش‌های بیرونی، یعنی آنچه رسما به افکار عمومی اعلام می‌شود، مقایسه می‌کنند.
سندها به سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹ برمی‌گردند. همه‌ی آنها محرمانه نیستند، اما با کنار هم نهادن آنها می‌توان پی برد که وضع در افغانستان چگونه است.
به نوشته‌ی اشپیگل، آنها جنگ را از دید مستقیم سربازان آمریکایی تصویر می‌کنند. گزارش‌ها از جمله حاوی اطلاعاتی هستند در مورد قربانیانی که حملات نیروهای غربی از مردم غیرنظامی می‌گیرند.
ژولین اسانژ (Julian Assange)، بنیان‌گذار "ویکی‌لیکس" به "اشپیگل" گفته است: «اسناد پرتوی می‌افکنند بر روی خشونت و فلاکت جنگ. این مواد نظر افکار عمومی و همچنین کسانی را که دارای نفوذ سیاسی و دیپلماتیک هستند، دگرگون خواهد کرد.» او همچنان گفته است که تا کنون سابقه نداشته جنگی در جریان باشد و در مورد آن این همه سند افشا شود.
ایران و پاکستان
گزارش‌های آغازین در مورد سندهای افشا شده، حاکی از آن‌اند که پاکستان نقش مهمی در جنگ افغانستان دارد. مأموران مخفی آن با طالبان در تماس هستند.
در مورد دخالت دولت ایران در افغانستان نیز در سندها نکات مهمی وجود دارد. نخستین گزارش‌ها حاکی از آن‌اند که دولت ایران تلاش می‌کند بر روی حوادث افغانستان تآثیر بگذارد. این کار هم از طریق دادن سلاح و دیگر امکانات به نیروهای طالبان صورت می‌گیرد و هم از طریق فعالیت‌های تبلیغی و جاسوسی و "خریدن" مقامات افغانی.
RN/BB