چشمانداز برنامههای فرهنگی و هنری آلمان در سال ۲۰۱۴
۱۳۹۲ دی ۳, سهشنبهصد سال پیش در ۲۸ ژوئن سال ۱۹۱۴، فرانتس فردیناند، ولیعهد اتریش و همسرش در شهر سارایوو که به صربستان تعلق داشت، از سوی اعضای یک سازمان دانشجویی زیرزمینی مورد سوءقصد قرار گرفتند و کشته شدند.
این رویداد غافلگیرکننده، سرآغاز جنگ جهانگیر یکم شد؛ جنگی که در آن شمار چشمگیری از کشورهای جهان، بدون زمینهی درگیریهای پیشین در مقابل یکدیگر قرار گرفتند و پس از تحمل خسارات جانی و مالی بسیار در نوامبر سال ۱۹۱۸ به آن خاتمه دادند.
پایان جنگ، سرانجام شماری از نظامهای پادشاهی اروپا را رقم زد و سازوکار چهار دودمان پادشاهی هوهنتسولرن (اتریش- مجارستان)، هابسبورگ (آلمان)، عثمانی و رمانوف (روسیه تزاری) را برچید که از زمان جنگهای صلیبی در این کشورها حکمروایی میکردند.
بسیاری از تاریخنگاران بر این باورند که شکست گفتوگوها پس از این جنگ، امضای "پیمان ورسای" و تحمیل غرامت سنگین به آلمان و دیگر کشورهای شکستخورده، زمینهساز پرورش فاشیسم در ایتالیا و نازیسم در آلمان شد.
"موزهی تاریخی آلمان"، در جهت درسآموزی از این رخداد ویرانگر که بهگونهای مستقیم و غیرمستقیم، تاریخ سدهی بیستم را رقم زد، برنامهها و نمایشگاههای متعددی را تدارک دیده است: نمایشگاه "۱۹۱۴ـ ۱۹۱۸، جنگ جهانی اول"، که از ۱۸ تا ۲۳ اوت سال آینده در سالنهای این موزه برپا میشود، و اجرای نمایشنامهی "آخرین روز بشریت"، از نمایشنامهنویس اتریشی، کارل کراوز (۱۸۷۴ ـ ۱۹۳۶) از جملهی این برنامههاست.
میتولوژی یونان در تئاتر هامبورگ
اجرای ۵ تراژدی یونانی به کارگردانی کارین بایر در "خانهی تئاتر" هامبورگ که در ۱۸ ژانویهی ۲۰۱۴ پس از سالها تعمیر و بازسازی بازگشایی میشود، برجستهترین رویداد فرهنگی این شهر بندری در سال آینده است.
کارین بایر که پیشتر به عنوان کارگردان و مدیر هنری "خانهی تئاتر" شهر کلن، شماری از این نمایشنامهها را به روی صحنه آورده است، در هامبورگ سرنوشتهای محتوم "زنان ترویا"، "ایفیژنی"، "الکترا"، "آگاممنون" و دیگر شخصیتهای میتولوژی یونان را با اجراهایی پیوسته، در ۷ ـ ۸ ساعت به نمایش میگذارد تا تصویری تمامنما از بازیهای قدرت میان حکمرانان وقت و رابطهی آنان با مذهب و ثروت را نشان دهد. به نظر بایر "این موضوعها به یونان باستان تعلق ندارند، مسائل امروز ما هم هستند."
"مطب دکتر کالیگاری" در برلیناله
۶۴ مین دورهی جشنوارهی بینالمللی فیلم برلین که از ۶ تا ۱۶ فوریه ۲۰۱۴ در پایتخت آلمان برگزار میشود، مهمترین رویداد فرهنگی این کشور در هفتههای پایانی زمستان است. در این دوره، با اهدای خرس افتخاری طلایی برلیناله به سینماگر منتقد بریتانیایی، کن لوچ، از او به عنوان "یک فیلم ساز انساندوست" تقدیر میشود.
این کارگردان ۷۷ ساله، با فیلمهایی مانند "بادی که کشتزار جو را تکان میدهد" (۲۰۰۶)،"جادهی ایرلند" (۲۰۱۰)،"در جستوجوی اریک" (۲۰۰۹) و نیز "سهم فرشتگان" (۲۰۱۲) سالهاست که به یکی از چهرههای برجستهی جهان سینما بدل شده است.
در جشنوارهی فیلم برلین سال آینده،همچنین نسخهی ترمیم شدهی دیجیتال فیلم اکسپرسیونیستی "مطب دکتر کالیگاری" نیز به نمایش در میآید. این فیلم آلمانی به عنوان یکی از موفقترین فیلمهای صامت که روبرت وینه (۱۸۷۳ ـ ۱۹۳۸)، فیلمساز لهستانی آن را کارگردانی کرده است، برای نخستین بار در ۲۶ فوریه ۱۹۲۰ در برلیناله نشان داده شد. ورنر کراوس (۱۸۸۴ ـ ۱۹۵۹)، هنرپیشهی آلمانی، نقش اصلی "مطب دکتر کالیگاری" را بازی کرده است.
هنرهای تجسمی در کلن
در ماه آوریل، ۲۰۰ گالری از سراسر جهان آثار هنرمندان خود را در نمایشگاه "آرت کلن" به نمایش میگذارند که از ۱۹۶۷ هر ساله برپا میشود.
در مرکز نمایشگاه امسال، هنرهای تجسمی قرنهای ۲۰ و آغاز ۲۱ قرار دارد. گالریهای نامآشنا و بانفوذی که اغلب در این نمایشگاه شرکت میکنند، خود تعیینکنندهی سمت و سوی گرایشها و معیارهای ارزشگذاری در بازار آزاد هنرند.
در ماه آوریل، همچنین آی ویوی، هنرمند معترض چینی، نیز در شهر برلین نخستین نمایشگاه خود را در آلمان برگزار میکند. "دانههای آفتابگردان"، یکی از آثار مشهور آی ویوی است که چندی پیش در گالری تیت مدرن لندن به نمایش درآمد. در این اثر، از هزاران قطعهی کوچک از جنس چینی استفاده شده است که شبیه به تخمهی آفتابگردان رنگ آمیزی شدهاند. آی ویوی، به حکم مقامات امنیتی چینی، ماهها در زندان بهسر میبرد.
یک سال اشتراوس
۱۱ ژوئن ۲۰۱۴، روز تولد ریشارد اشتراوس، آهنگساز و رهبر ارکستر آلمانی است. به مناسبت ۱۵۰ مین زادروز این نابغهی موسیقی خانههای موزیک آلمان در طول سال آینده آثار متعدد او را در شهرهای مختلف این کشور به اجرا درمیآورند: مهمترین کارهای اشتراوس پوئمسمفونیهای او هستند که به موضوعهای تجریدی و فلسفی مانند مرگ و دگرگونی (... و چنین گفت زرتشت ـ ۱۸۹۶) میپردازند. این قطعهها، داستان خاصی را بازگو نمیکنند.
از میان اپراهای بهیادماندنی اشتراوس، قطعههای سالومه Salome و سوارکار گل سرخ Der Rosekavalier نیز اجرا میشوند.
جشن کتاب
هر سال در آلمان، با برپایی نمایشگاههای بینالمللی کتاب در لایپزیک (ماه مارس) و فرانکفورت (ماه اکتبر)، کتاب و کتابخوانی در مرکز رویدادهای فرهنگی این کشور قرار میگیرد.
سوئیس، در نمایشگاه کتاب لایپزیک سال آینده، میهمان افتخاری است. قرار است در این دوره، همچنین مجموعههایی از فیلمهای کارتون ژاپنی با عنوان "مانگا ـ کمیک" و شیوهی رایج نقاشی و تنظیم آنها به نمایش در آید.
در نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت، کشور فنلاند میهمان افتخاری است که آثار بیش از ۱۰۰ نویسندهی این کشور را با عنوان "فنلاند؛ سرد و شگرف"، به خوانندگان آلمانیزبان میشناساند.
این برنامهها، تنها گوشهای از فعالیتهای هنری ـ ادبی ـ سینمایی نهادهای دولتی آلمان را نشان میدهد که برای اعتلای سطح فرهنگی شهروندان آن و برقراری ارتباط با کشورها و فرهنگهای دیگر تنظیم شدهاند.