پندى كه از گردباد آمريكا بايد آموخت

خساراات مالى طوفان و گردباد موسوم به «كاترينا» را كه ديروز در ايالت هاى لوئيزيانا و ميسى سيپى آمريكا انسانها را وادار به ترك خانه و كاشانه خود كرد به سى ميليارد دلار تخمين زده اند. قسمت اعظم مركز ايالت لوئيزيانا يعنى شهر نيو اورلئان كه بطور كامل از جمعيت تخليه شده بود زير آب قرار گرفته بود. گردباد كاترينا نشان داد كه هنوز هم آب و طوفان خطرناك ترين و پرمصيبت ترين سوانح طبيعى هستند كه تدبير بشر قادر به جلوگيرى از آنها نيست. در جنوب آمريكا از مدتها قبل اين واقعيت روشن است و طوفانهاى مناطق حاره اى نيروى خود را از آبهاى گرم اقيانوس كسب ميكنند و لذا هر قدر هوا و آب دريا گرم تر باشد، شدت طوفان هم بيشتر است. ولى انسان با اقدامات مغاير با مصلحت طبيعت به تغيير شرايط جوى كره زمين كمك كرده كه از همه موثرتر سوزاندن مواد فسيلى مانند نفت و زغال سنگ براى كسب انرژى بوده است كه اكسيد دو كربن ايجاد ميكند.

هواشناسان از سالها قبل گفته اند كه تعداد گردبادها در هر سال افزايش نيافته، بلكه برشدت و ابعاد آنها افزوده شده است. ولى سياستمداران كشورهاى مختلف جهان ابتدا با بى توجهى و سپس با لبخند استهزا نسبت به اين گفته ها عكسل العمل نشان دادند. در حال حاضر حتى با عصبانيت با اينگونه عقايد برخورد ميكنند كه علت آن اينست كه اينگونه نظريه ها با وجود اينكه صحت آنها مكرراً ثابت شده مايه ناراحتى مسئولين دولتها است از آنجهت كه كارشناسان ميگويند براى كاهش توليد گازهاى داراى اثر گلخانه اى و مخصوصاً گاز كربنيك بايد از مواد انرژى زاى بى خطر استفاده كرد مانند انرژى خورشيد يا باد و بجاى زغال سنگ گاز طبيعى سوزاند.

اينگونه حرفها در آغاز دهه نود مد روز و باب طبع همگان بود كه كشورهاى جهان در شهر ريو دو ژانيرو جمع شدند و بر سر اجراى برنامه هاى حفظ محيط زيست با يكديگر به توافق رسيدند. در آن موقع بر اثر فرريختن ديوار آهنين، يعنى زوال نظام كمونيستى در شرق اروپا حالت شعف و شادى عمومى بوجود آمده بود. ولى بعد از ان روزها اتفاقات زيادى در جهان روى داد، منجمله اينكه اقتصاد نوين فروپاشيد، شبح وحشتناك تروريسم بين المللى سايه بر سر جهان افكند و اقتصاد كشورهاى قدرتمند و صنعتى دچار بحرانى اساسى گرديد وهمه اينها باعث شد كه مسئله حفظ محيط زيست فعلأ بدست فراموشى سپرده شود، كه اكنون شاهد اثرات و نتايج آن هستيم. آمريكا كه زمانى خود در تنظيم تدابير جهانى حفظ محيط زيست شركت داشت هر جا صحبت از اقدامات ملموس پيش آمد، پاى خود را كنار كشيد. گفتگو در باره پروتكل كيوتو هم كه با اميدهاى زياد همراه بود از راه باز ماند و معلوم شد كه تحقق آن كار آسانى نيست.