پنج کشور مقصد سه چهارم صادرات ایران در بهار ۱۴۰۰
۱۴۰۰ تیر ۵, شنبه
در گزارش‌های رسمی گمرک جمهوری اسلامی تعداد کشورهایی که از ایران کالا به آنها صادر می‌شود از ۱۵۰ کشور بیشتر است اما مقصد حدود سه چهارم کالاهای صادراتی کشورهای چین، عراق، امارات، ترکیه و افغانستان هستند.
روزنامه همشهری شنبه پنجم تیر به نقل از مهدی میراشرفی، رئیس کل گمرک گزارش داد، حجم تجارت خارجی ایران در بهار امسال ۲۰ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار بوده و نسبت به مدت مشابه سال گذشته هفت میلیارد دلار افزایش داشته است.
بهار سال گذشته به دلیل محدودیت‌های شدید کرونایی، بسته شدن و قرنطینه برخی کشورها تجارت خارجی اغلب کشورها از جمله ایران با اختلال‌های شدیدی روبرو شد و افزایش حجم مبادلات در سه ماه نخست امسال می‌تواند به طور عمده ناشی از کاهش محدودیت‌ها باشد.
به گفته میراشرفی، ایران در سه ماه اول امسال کالاهایی به ارزش ۱۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار صادر و به میزان ۱۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار کالا وارد کرده است.
تراز مثبت تجاری بر خلاف سال پیش
با این حساب تراز تجاری جمهوری اسلامی در بهار امسال برخلاف سال گذشته حدود نیم میلیارد دلار مثبت بوده است. مطابق آماری که بانک مرکزی یک هفته پیش منتشر کرد، تراز تجاری ایران در سال ۹۹ حدود چهار میلیارد دلار منفی بوده است.
میانگین واردات ماهانه ایران در سال ۹۹ حدود سه میلیارد و ۲۴۱ میلیون دلار بود و بیشترین میزان واردات ماهانه مربوط به اسفند ماه با چهار میلیارد و ۵۷۲ میلیون دلار بوده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
میانگین ماهانه صادرات در سال گذشته نیز ۲ میلیارد و ۹۱۶ میلیون دلار بود و کمترین صادرات ماهانه در ماه خرداد بوده که ارزش کالاهای صادر شده فقط اندکی بیش از ۲ میلیارد دلار ثبت شده است.
در سال گذشته تنها در مهرماه تراز تجاری ایران مثبت و در بقیه ماه‌ها منفی بود. صندوق بین‌المللی پول در برآوردهای خود از وضعیت تجارت خارجی جمهوری اسلامی در سال گذشته منفی بودن تراز واردات و صادرات را پیش‌بینی کرده بود.
تاثیر تحریم‌ها و تکرار تراز منفی تجاری
تراز تجارت خارجی کشورها یکی از شاخص‌های مهم سنجش توانمندی اقتصاد آنها به شمار می‌رود. تراز مثبت تجارت خارجی به معنای ارزآوری و افزایش توان سرمایه‌گذاری و قدرتمند شدن پول ملی است.
از اردیبهشت ۹۷ که آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شد و تحریم‌های تعلیق شده علیه جمهوری اسلامی دوباره اعمال شدند مراودات تجاری ایران با شریکان و طرف‌های اصلی تجاری آن مانند چین، کره جنوبی و هند نیز دچار اختلال شد.
تاثیر تحریم‌ها در منفی شدن تراز تجارت خارجی ایران در سال ۹۸ نیز آشکار شد. میزان صادرات در این سال ۴۱ میلیارد و ۳۷۰ میلیون دلار در برابر ۴۳ میلیارد و ۷۳۵ میلیون دلار واردات بود.
با این حساب کسری تجاری ایران در داد و ستد خارجی در دو سال گذشته شدیدتر شده و از ۲ میلیارد و ۳۶۵ میلیون دلار در سال ۹۸ به حدود چهار میلیارد دلار در سال گذشته رسیده است.
محدود شدن مقصدهای صادرات به عنوان یک تهدید
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بررسی داده‌های تجارت خارجی ایران در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ می‌گوید صادرات غیرنفتی در این دوره رشد قابل توجهی داشته اما بازارهای اصلی هدف صادرات مدام محدودتر شده است.
این مرکز با بررسی وضعیت تجارت خارجی ایران در سال ۹۷ می‌گوید در این سال سهم چهار کشور امارات متحده عربی، چین، عراق و کره‌جنوبی در مجموع بیش از ارزش صادرات به ۱۴۵ کشور دیگر به عنوان مقصد کالاهای صادراتی بوده است.
بازوی پژوهشی مجلس هشدار می‌دهد که "تمرکز نسبتا شدید" در بازارهای هدف صادراتی می‌تواند برای کشور یک تهدید تلقی شود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
محدود شدن بخش عمده صادرات به چند کشور می‌تواند با بروز هر گونه مشکل سیاسی، اقتصادی یا حتی تغییر قوانین گمرکی در کشور مقصد، تجارت خارجی را با معضل روبرو کند و جایگزین کردن آنها به سادگی ممکن نباشد.
وعده رئیسی برای دو برابر کردن صادرات
با همه تنگناهایی که اقتصاد ایران به خاطر تحریم با آن مواجه است، ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری آتی وعده داده طی چهار سال صادرات غیرنفتی را تا دو برابر افزایش دهد و به حدود سالی ۷۰ میلیارد دلار برساند.
با توجه به روند رو به کاهش صادرات ایران پس از اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا، ظاهرا رئیسی امید دارد مذاکرات وین برای احیای برجام به نتیجه برسد و با بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای تحریم‌ها برداشته شود.
تا کنون شش دور از مذاکره برای احیای احتمالی برجام انجام شده و در آستانه دور هفتم گفت‌وگوها در وین، آمریکا هشدار داده که فرصت برای رسیدن به توافق نامحدود نیست و در صورت عدم انعطاف تهران ممکن است در رویکرد خود تجدید نظر کند.