پناهجویان و فرار بزرگ به اروپا

فصل بهار آغاز شده و به همراه آن موج آوارگان به سمت اروپا نیز شروع شده است. تلاش انسان‌ها برای رساندن خود به اروپا دلایل گوناگون دارد: فقر و تنگدستی شدید، محرومیت از تحصیل و کسب شغل، زندگی در نظام‌های مستبد و دیکتاتوری، تعقیب و شکنجه، سرکوبی، درگیری‌های داخلی و جنگ. آوارگان در اکثر موارد از کشورهایی می‌گریزند که فروپاشیده و دسته‌های غارتگر زمام امور را در دست دارند.

این یأس و نیاز مطلق است که انسان‌ها را به فرار وامی‌دارد تا در غربت زندگی تازه‌ای را آغاز کنند و به خوشبختی‌ای هر چند کوچک امید ببندند. آوارگان از کشورهای گوناگون می‌گریزند، از اریتره، سومالی، لیبی، سرویه، عراق، افغانستان و ده‌ها کشور دیگر. بر این تعداد باید شمار کسانی را افزود که در درون خاک کشور بحران‌زده‌ی خود آواره و بی‌خانمان شده‌اند و در گریز به سر می‌برند.

معامله‌ای پردرآمد

طبق برآورد کارشناسان، شمار آوارگان و پناهجویان در جهان بر حدود ۵۰ میلیون نفر بالغ می‌شود. سفرهای پرماجرای آنها خطرناک است و در اغلب موارد به مرگ می‌انجامد، چرا که آنها خود به تنهایی راه گریز را در پیش نمی‌گیرند.

پناهجویان سرنوشت خود را به دست قاچاقچیان می‌سپارند. قاچاقچیانی که وعده می‌دهند آنان را از راه‌های پرخطر از سوریه به ترکیه و سپس به اروپا برسانند، یا از الجزایر و از طریق صحرای لیبی و سپس با قایق به خاک اروپا. قاچاقچیان در بسیاری از موارد آنان را در قایق به حال خود رها می‌کنند. قاچاق انسان که امروزه به برده‌داری مدرن شباهت دارد، معامله‌ای است پردرآمد که در آن خشونت حکمفرماست.

و در آن لحظه که آوارگان خود را به اروپا می‌رسانند، در خوابگاه‌های اضطراری کوچک و تنگ جا داده می‌شوند، گاهی مورد معاینه پزشکی قرار می‌گیرند و در اغلب موارد متوجه می‌شوند که به باید کشورشان بازگردانده شوند. گاه نیز آنان موفق می‌شوند زندگی‌ای مخفیانه را آغاز کنند و از طریق مشاغل غیرقانونی و تحقیر‌آمیز کسب درآمد کنند و حتی نان‌آور خانواده‌شان باشند.

برخی از آوارگان و پناهجویانی که خود را به اروپا می‌رسانند، مورد حمایت خانواده‌های خود قرار دارند. برخی دیگر نیازمند کمک نهادها و سازمان‌های خیریه و امدادگر هستند و دسته‌ای دیگر نیز به پشتیانی کشورهای میزبان و اخذ پناهندگی در این کشورها امید بسته‌اند. اکثر آوارگان و پناهجویان اما چاره‌ای جز این ندارند که به زادگاه خود و به این ترتیب به فقر و ناامیدی برگردند؛ موقعیتی که از آن گریخته بودند.

کامیابی‌های کوچک و ناکامی‌های بزرگ

دویچه وله در طول یک هفته در قالب مجموعه مطالبی ویژه به موضوع پناهجویان و آوارگان و تلاش آنان برای رساندن خود به اروپا می‌پردازد.

در چارچوب این نوشته‌ها کشورهایی که انسان‌ها از آنجا می‌گریزند از نزدیک بررسی می‌شوند و راه پر پیچ‌وخم و پرخطر این انسان‌ها مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد. در چارچوب این مجموعه همچنین به این امر پرداخته می‌شود که چه چیزی در آلمان و اروپا انتظار آوارگان و پناهجویان را می‌کشد.

هدف از انتشار این مطالب به تصویر کشیدن واقعیت‌ها، امیدها، سرخوردگی‌ها، کامیابی‌های کوچک و ناکامی‌های بزرگ آنان و همچنین چالشی است که سیاست رویاروی آن قرار گرفته؛ هر چه باشد نجات آوارگان از خطر غرق شدن در آب‌ها و پناه‌دادن به آنان وظیفه‌ای انسانی است. در عین حال باید اذعان داشت که نمی‌توان به هر کسی که میل به آمدن دارد، پناهندگی داد. حق پناهندگی "حقی مقدس" است که امروزه در واقعیت امر بیش از حد به آن استناد می‌شود. این حق گاه حتی پایمال می‌شود.

برای صدها هزار انسانی که در سواحل شمال آفریقا به سر می‌برند اما تنها یک چیز مهم است: پا گذاشتن به قایقی که آنان را در اولین فرصت به اروپا برساند. آنان فقط می‌خواهند این راه پرخطر را زنده پشت سر بگذراند و به مقصد برسند.