پناهجویان زلزله‌زده‌ی شهر وان: آواره و بی سرپناه
۱۳۹۰ آبان ۲, دوشنبه
شهر وان ترکیه برای ایرانیان بیش از هرچیز با نام پناهندگی و پناه‌جویی گره خورده است. این شهر که در نزدیکی مرز ایران قرار دارد، اولین جایی است که پناهجویان ایرانی پس از ورود به ترکیه در آنجا خود را به دفتر پناهندگان سازمان ملل معرفی می‌کنند و گاه تا سال‌ها در آنجا می‌مانند تا پس از پذیرفته شدن درخواستشان، شرایط انتقال آنان به یک کشور امن اروپایی فراهم شود.
شهر وان روز یکشنبه اول آبان با زلزله‌ای به قدرت بیش از ۷ ریشتر لرزید و نامش را این‌گونه در صدر اخبار نشاند. اما این بار خبر زلزله در کنار اخبار بی‌سرپناهی و دربه‌دری پناهجویان ایرانی ساکن این شهر نشست و "وان" را به گونه‌ای دیگر برای مخاطبان ایرانی پراهمیت کرد.
سایت جرس از «وضعیت نگران‌کننده چندصد پناهجوی ایرانی در شهر زلزله‌زده‌ی وان» نوشت و این‌که پلیس به پناهجویان اجازه خروج از شهر را نمی‌دهد.
سازمان اروپایی پناهندگان ایرانی نیز از "کم‌کاری دولت ترکیه" در کمک‌رسانی به زلزله‌زدگان انتقاد و تاکید کرد که این سازمان «کم‌کاری و تبعیض دولت ترکیه را پی‌گیری کرده و به چالش خواهد کشید».
خبرنامه فریاد سبز ضمن گفت و گو با چند نفر از پناهجویان ایرانی زلزله‌زده از قول آنان نوشت که ماموران اطلاعاتی ایران ممکن است مجروحان و حادثه‌دیدگان را شناسایی کرده و به جای بیمارستان به زندان منتقل کنند.
این سایت خبری همچنین به نقل از خبرگزاری ایرنا از انتقال چندین مجروح ایرانی به بیمارستانی در شهر خوی ایران خبر داد و نوشت: «مسئولین کمیساریای عالی پناهندگان بایستی در این زمینه دقت کنند که مبادا مجروحین پناه‌جو به مراکز درمانی ایران منتقل شوند و مشکلات حاد دیگری برای آنان رخ دهد».
خانه غیرقابل سکونت پناهجویان
"رضا" دانشجوی اخراجی ایرانی که در شهر وان ترکیه تقاضای پناهندگی داده درباره وضعیت عمومی پناهجویان ایرانی زلزله‌زده به دویچه وله گفت: «یکی از خانه‌هایی که ایرانیان در آن ساکن بودند تقریباً تخریب شده و اصلاً دیگر قابل سکونت نیست. بقیه خانه‌ها هم واقعاً وضعیت خطرناکی دارند. یعنی ترک‌های خیلی بزرگ برداشته‌اند و یا گچ و کاشی‌های خانه‌ها ریخته واصلاً قابل سکونت نیستند. دیشب هم که هوا سرد بود، تقریباً همه تمام مدت بیرون بودند و مجبور شدند در سرما بمانند و خیلی‌ها دچار سرماخوردگی شدند. چادر به اندازه‌ی کافی نبود و پناهگاه‌هایی که برپا شده به اندازه‌ی کافی نیستند تا ایرانی‌ها بتوانند از آنها استفاده کنند. به طور خلاصه الان وضعیت پناه‌جوها خیلی پیچیده و اسفبار است».
بشنوید: گفت و گو با یک پناهجوی ایرانی ساکن شهر وان
این پناهجوی ایرانی همچنین به ندانستن زبان اشاره می‌کند و می‌گوید همین مسئله باعث سردرگمی بیشتر پناهجویان زلزله‌زده شده است.
درباره انتقال پناهجویان مصدوم به بیمارستان‌های داخل ایران، رضا این احتمال را رد نمی‌کند و می‌گوید پلیس کسانی را که بخواهند به ایران برگردند بازرسی می‌کند وبنابراین باید جلوی این کار گرفته شود.
سرپناه‌های موقت، بسته به‌روی پناهجویان
رضا، پناهجوی ایرانی ساکن وان می‌گوید روز دوشنبه دوم آبان زمانی که پناهجویان برای رسیدگی به وضعیتشان پس از زلزله مقابل دفتر سازمان ملل تجمع کرده بودند، یکی از وکلای پناهندگان اعلام کرده که پناهجویان اجازه استفاده از کمپ‌های موقت زلزله‌زدگان را ندارند. این وکیل البته تاکید کرده که رایزنی برای حل این مشکل ادامه دارد.
رضا در این باره می‌گوید: «وقتی پناهجویان علت را جویا شدند، مسئولان مربوطه گفتند کاری از دست ما برنمی‌آید و ما مرتب با آنکارا و ژنو در تماس هستیم. آنها می‌گویند ما کمکی نمی‌توانیم بکنیم، جز این که با این سازمان‌ها تماس بگیریم. یعنی عملاً پاسخی جدی از طرف سازمان و مسئولین‌اش به پناه‌جوها داده نشده است. یا مثلاً وقتی ما وضعیت‌مان را بیان می‌کردیم، مرتب اظهار می‌کردند که وضعیت خود ما هم همین است، ما هم خانه‌هامان خراب شده، ما هم جایی نداریم برویم. یعنی من حقیقتاً پاسخ درستی نشنیدم. البته خب خیلی با همدلی حرف می‌زدند، نمی‌شود این را انکار کرد. ولی در عمل ندیده‌ام که اقدامی شده باشد. می‌گفتند ما عاجزیم تا زمانی که خود آنکارا بتواند کمکی به ما برساند».
این دانشجوی اخراج‌شده از دانشگاه می‌گوید در حال حاضر مهمترین مشکل پناهجویان شهر وان، بی‌سرپناهی است. او می‌گوید تا به حال نه چادری در اختیار این افراد قرار گرفته و نه فکری برای سکونت‌شان شده است.
رضا می‌گوید اگر اجازه رسمی برای خروج از شهر وان به پناهجویان داده شود، دست‌کم آن عده که توان مالی رفتن به شهرهای دیگر را دارند می‌توانند خود را از این وضعیت نجات دهند. البته واضح است که حتی در صورت صدور چنین اجازه‌ای، گروه دیگری نیز هستند که پول کافی حتی به اندازه خرید یک بلیط قطار یا اتوبوس و رساندن خود به یک محل امن را ندارند.
میترا شجاعی
تحریریه: جواد طالعی