پلاستیک: اختراعی با عمر طولانی
۱۳۹۰ مرداد ۳۱, دوشنبه
پلاستیک مطمئنا یکی از مدرن‌ترین ابداعات بشر محسوب می‌شود. این محصول به طور وسیع مورد استفاده قرار می‌گیرد و جدا از پی‌آمدهایی که برای محیط زیست دارد در صنعت کاربرد زیادی دارد و البته همینطور در زندگی روزمره.
دلیل عمر طولانی پلاستیک چیست؟
بیشتر مواد پلاستیکی از ملکول‌های به هم فشرده و ضدآب تشکیل می‌شوند. جنس آنها با جنس مواد موجود در طبیعت متفاوت است و از این رو در برابر باکتری‌های دفع‌کننده موجود در طبیعت بسیار مقاوم هستند. به طور مثال برخی از زباله‌های پلاستیکی حتی پس از گذشت قرن‌ها دفع نشده و در طبیعت باقی می‌مانند.
در سال ۱۹۵۰ تولید پلاستیک در سراسر جهان بیش از یک و نیم میلیون تن بود. امروز تولید این محصول پرکاربرد اما در عین حال مضر حدود ۲۷۰ میلیون تن است. بازار پلاستیک سالانه به میزان ۹ درصد رشد کرده است. تنها در آلمان در سال ۲۰۱۰ تقریبا ۲۱ میلیون تن مواد پلاستیکی تولید شده که بیشتر در صنعت بسته‌بندی و برای تولید مواد ساختمانی مورد مصرف قرار گرفته است.
تقاضای بالا
مواد پلاستیکی از امتیازات بسیاری برخوردار هستند. آنها سبک و انعطاف‌پذیرند و در برابر حرارت‌های بالا و همینطور سرما مقاوم هستند. محصولات پلاستیکی همچنین عمر طولانی دارند و در نهایت می‌توان آنها را بازیافت کرد. بنا بر گزارش انجمن تولید‌کنندگان پلاستیک اروپا در آلمان بهره‌گیری دوباره از مواد پلاستیکی در ۹۷ درصد موارد صورت می‌گیرد.
آیا با توجه به تمام منافعی که پلاستیک برای صنعت به ارمغان آورده است می‌توان امید داشت که تولید آن در آینده کاهش یابد؟ متأسفانه احتمال کاهش تولید مواد پلاستیکی بسیار کم است. بویژه در زمینه تولید محصولات مبتنی بر فناوری پیشرفته استفاده از پلاستیک بر بکارگیری آلومینیوم و فولاد ارجحیت دارد، زیرا مقاوم‌تر و سبک‌تر است. از طرف دیگر استفاده از پلاستیک به‌صرفه است، زیرا به طور مثال اتومبیل‌ها و هواپیماهای سبک به سوخت کمتری هم نیاز دارند.
خطرات پلاستیک برای محیط زیست و سلامتی انسان‌ها
دانشمندان در بررسی‌های متعددی که در آزمایشگاه‌ها انجام داده‌اند، مشاهده کرده‌اند که ذرات ریز پلاستیک می‌توانند وارد سلولهای بدن نرم‌تنان مانند جاندار موجود در صدف‌ها شوند و اختلالاتی در سیستم دفاعی آنها ایجاد کنند. هنوز به طور قطعی ثابت نشده که آیا این ذرات از طریق زنجیره غذایی به بدن انسان‌نیز راه می‌یابند یا نه.
اما در مجموع مواد پلاستیکی برای سلامتی انسان پی‌آمدهای متعددی دارند. به طور مثال پی‌وی‌سی (نوعی پلیمر ترموپلاستیک) زمانی که از خلوص بالایی برخوردار باشد می‌تواند احتمال ناباروری را در زنان افزایش دهد. در عین حال عناصر دیگر نیز در آن وجود دارند که سرطان‌زا هستند.
آیا تولید پلاستیک قابل تجزیه راه‌حلی مؤثر است؟
مواد پلاستیکی که به عنوان مواد قابل تجزیه وارد بازار می‌شوند، معمولا از مواد طبیعی مانند ذرت، گندم و سیب‌زمینی تهیه می‌شوند. اما نکته منفی در مورد اینگونه محصولات این است که تجزیه آنها در طبیعت آنقدر هم سریع‌تر از پلاستیک معمولی رخ نمی‌دهد. کارشناسان توصیه می‌کنند که زباله‌های قابل تجزیه را نیز بایستی در مکان‌های مخصوص دفع کرد.
شاید یکی از بهترین راه‌حل‌ها برای متوقف کردن تولید زباله‌های پلاستیکی این است که هر کس خود را موظف بداند تا جایی که امکان دارد از خرید محصولات پلاستیکی و استفاده از آن پرهیز کند.
AZ/FW