پرورش آزمایشگاهی نخستین مغز مشابه مغز انسان
۱۳۹۲ شهریور ۷, پنجشنبه
برای اولین‌بار دانشمندان موفق شده‌اند گام‌هایی در راه ساخت مغز مشابه مغز انسان در آزمایشگاه بردارند. "مغز مینیاتوری" که دانشمندان موفق به پروش آن شدند، تنها ۴ میلی‌متر است. با این‌حال محققان می‌گویند توانایی این مغزمینیاتوری مصنوعی به اندازه مغز جنینی است که ۹ هفته از حیاتش می‌گذرد.
"ایندیپندنت" گزارش داد که این مغز مصنوعی ساختار پیچیده و سه بعدی مغز جنین انسان را نیز داراست. نتایج این تحقیق در نشریه " نیچر" منتشر شد.
تلاش‌های قبلی دانشمندان تنها تا ساخت دو بعد از ابعاد مغزی جنین انسان رسیده بود. این اولین‌بار است که دانشمندان موفق شدند ویژگی سه بعدی مغز انسانی را تا حدی شبیه‌سازی کنند.
دانشمندان اعلام کردند که مغز مینیاتوری مصنوعی آن‌ها هنوز در مراحل "ابتدایی" است و نمی‌توان دقیقا واژه نمونه مصنوعی "مغز انسان" را به آن اطلاق کرد.
آن‌ها تاکید دارند که مغز مصنوعی آزمایشگاهی آن‌ها هوشیاری و آگاهی از خود ندارد و می‌افزایند، ساخت مغزی با هوشیاری کامل نه تنها فعلا ممکن نیست، که عبور از خطوط قرمز علمی نیز محسوب می‌شود.
یورگن کنوبلیش، یکی از محققان انستیتو تحقیقاتی "بیوتکنولوژی مولکولی" وین درباره این اولین نمونه شبیه‌سازی مغز انسانی می‌گوید:«سه یا چهار میلی‌متر به نظر زیاد نیست، اما برای محققی که قبل از این باید با نمونه میکروسکوپی کار می‌کرد، این حد از پیشرفت عالی است. بخش‌های منحصر بفرد مغزی که در این نمونه بسیار کوچک پرورش شده است، فاصله و تفاوت چندانی با بافت‌های درونی مغز جنین انسان ۹ هفته‌ای ندارد.»
این محقق پروژه با تاکید بر اینکه آن‌ها به دنبال این نیستند که مغزی کاملا مشابه و هم‌‌اندازه مغز انسان بسازند، گفت:« همین نمونه ۴ میلی‌متر بسیاری از خصوصیات پیچیده و عملکردهای مغز انسان را داراست. این یکی از آن مواردی است که رشد اندازه موضوع ما نیست و به دنبال این نیستیم که اندازه مغز ساخت آزمایشگاه را بزرگ‌تر کنیم.»
امیدهای تازه برای درک بهتر پیچیدگی بیماری‌ها
این مغز مینیاتوری از تبدیل سلول‌های پوست انسان به سلول‌های بنیادی با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته مهندسی ژنتیک پرورش داده شده است.
کنوبلیش می‌گوید که مغز مینیاتوری تا همین حالا نیز برای تحقیقات مفید بوده است و توانسته ابعاد تازه‌ای از مشکل موسوم به "میکروسفالی" را روشن کند. در این وضعیت مغز جنین در رحم مسیر طبیعی رشد خود را طی نمی‌کند و به اندازه عادی مغز جنین کامل نمی‌رسد.
این محقق می‌گوید مغز مینیاتوری می‌تواند به محافل علمی در کشف ابعاد تازه‌ای از بیمارهایی مثل "شیزوفرنی" و "درخودماندگی (اوتیسم)" نیز کمک کند.
دانشمندان پیش از این بارها تلاش کرده بودند تا مشابه بافت مغزی انسان را تولید کنند. تا به‌حال از نسوج و بافت‌های چشم، کبد و غده هیپوفیز برای شبیه‌سازی بافت مغزی استفاده شده است.
محققان انستیتو تحقیقاتی "بیوتکنولوژی مولکولی" می‌گویند، دستاورد تازه در ساخت مغز مینیاتوری ۴ میلی‌متری به آن‌ها کمک خواهد کرد تا چگونگی شکل‌گیری توانایی‌های مغز انسان را دقیق بررسی کنند. همچنین حالا آن‌ها می‌توانند عملکرد هر ژن مغزی را به دقت تحلیل کنند.