1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

پرواز ۷۵۲؛ خطای سهوی، دروغ عمدی

۱۳۹۸ دی ۲۱, شنبه

پنهان‌کاری، سهل‌انگاری و تبلیغات سه روزه مسئولان در قبال فاجعه هواپیمای مسافربری، افکار عمومی را تکان داده است. مردم یکدیگر را به جمع شدن در میدان‌ها دعوت می‌کنند. فرمانده هوافضا خطا را به اپراتور سامانه پدافند نسبت داد.

https://p.dw.com/p/3W2T8
Iran Flugzeugabsturz Ukraine International Airlines | Presse in Teheran
عکس: Getty Images/AFP/A. Kenare

سه روز پس از فاجعه سرنگونی هواپیمای مسافربری، پس از انبوهی تبلیغات گسترده و کتمان حقیقت، ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، شلیک غیرعمد موشک به هواپیما را پذیرفت. صبح شنبه ۲۱ دی اعلام شد که مسئولان سپاه با حضور در تلویزیون، توضیحات خود را خواهند داد.

واکنش اولیه افکار عمومی به این بیانیه، بهت، بغض، اعتراض و فوران خشم بود. یک پیام با پسزمینه سیاه در تلگرام و واتس‌اپ دست به دست می‌چرخد: «در تاریخ ثبت کنید. نخبگان را در شب انتقام سخت، پخمگان زدند.»

یکی از کاربران توییتر نوشته که ای کاش راهی پیدا می‌شد که اعتراض و خشم را به جای خالی کردن در شبکه‌های اجتماعی در خیابان‌ها فریاد می‌زدیم. هم‌زمان گروهی از شهروندان، یکدیگر را به حضور در میدان‌های محل زندگی و گذاشتن شمع و گل به یاد قربانیان بیگناه فراخوانده‌اند. این دعوت با هشتگ "تو هم بیا" همرسانی می‌شود.

رخشان بنی‌اعتماد، کارگردان سینما از تجمع در میدان آزادی در روز ۲۲ دی به یاد داغداران این "افتضاح سخت" خبر داده است.

جمع دیگری از هنرمندان نیز با بازماندگان فاجعه اعلام همدردی کرده و خواهان پیگیری رخداد شده‌اند. سید علی صالحی، نیکی کریمی، منیژه حکمت، بهمن فرمانآرا، پرویز پرستویی، تهمینه میلانی، شهره سلطانی، ماهایا پتروسیان در میان این جمع هستند. نیکی کریمی، بازیگر و کارگردان شعری از شاملو را بازنوشته است: نه عادلانه نه زیبا بود این روزهای جهان.

برای شرکت در تجمع‌های یادبود در واشنگتن یا لندن نیز در توییتر فراخوان داده شده است.

یاشار سلطانی، روزنامه‌نگار در توییتر نوشت: «خطایتان سهوی بود، دروغ‌تان که عمدی بود... اگر پرواز خارجی نبود و جامعه جهانی پیگیری نمی‌کرد به راحتی گردن خلبان متوفی و خطای انسانی می‌انداختید...»

عبدی کلانتری، جامعه‌شناس و نویسنده در فیس‌بوک خود نوشت که اعلامیه ستاد کل نیروهای مسلح با فرومایگیِ کامل نوشته شده است: «... در عنوان آن هیچ اشاره‌ای به "خطای انسانی" نیست، مثل یک نامه‌ اداری... در  پاراگراف طولانیِ اول هیچ اشاره‌ای به خطا نیست، فقط "تشکیل هیأت بازرسی" و "بررسی دقیق شبانه‌روزی"... در پاراگراف طولانیِ دوم هیچ اشاره‌ای به خطا نیست، فقط "تهدیدات نظامی آمریکای جنایتکار"... در پاراگراف طولانیِ سوم هیچ اشاره‌ای نیست، فقط "پروازهای جنگی نیروهای تروریست آمریکایی پیرامون کشور"... در پاراگراف چهارم، یک جمله‌‌ی گنگ و مبهم، هواپیمای مسافری "در حالت نزدیک شونده به یک مرکز حساس نظامی سپاه و در ارتفاع و شکل پروازی یک هدف متخاصم قرار می‌گیرد". آنگاه و فقط آنگاه هواپیما با خطای انسانی "مورد اصابت قرار می‌گیرد". حتا نگفته‌اند مورد اصابت موشک! و تسلیت و پوزش و با مقصر برخورد خواهد شد. همین!...»

حسن روحانی در بیانیه‌اش از "پیگرد قانونی مسببین این اشتباه نابخشودنی" خبر داده است.

در حالی که انتظار می‌رفت مقامات مربوطه به صورت جمعی در صدا و سیما حضور یابند، فرمانده هوافضای سپاه، مسئولیت امر را بر عهده گرفت و اعلام کرد که سازمان هواپیمایی کشوری در این ماجرا بی‌تقصیر است. سردار امیر حاجی‌زاده گفت با شنیدن خبر "آرزوی مرگ" کرده است. او  خطا را متوجه اپراتور دانست و این که تنها ده ثانیه فرصت داشت تا تصمیم بگیرد: «می‌توانست هدف را بزند یا نزند که این تصمیم بد را می‌گیرد و هواپیما مورد هدف قرار می‌گیرد.»

در این میان، آیتالله خامنه‌ای ستاد کل نیرو‌های مسلح را مأمور پیگیری کوتاهی‌ها یا تقصیر‌های احتمالی در این حادثه و مراقبت برای عدم امکان تکرار چنین سانحه‌ای کرده است.