وضعیت عمادالدین باقی در زندان اوین

دویچه وله: وضعیت آقای باقی در زندان چگونه است؟ چه مدت از بازداشت ایشان می‌گذرد؟

فاطمه کمالی: الان ۳۶ روز از بازداشت ایشان می‌‌گذرد. ایشان تمام این مدت را در سلول بسته در بند ۲۰۹ که تحت نظر وزارت اطلاعات است به سر برده است. در حالی که طبق اعلام نظر دادستانی تهران، آقای باقی باید برای سپری کردن حکم یک ساله خود که نزدیک به دو سه سال اجرای آن متوقف بوده، در زندان عمومی باشد. اگر بنا بربازجویی در پرونده انجمن دفاع از حقوق زندانیان است، قرار وثیقه برای این مورد صادر شده و ایشان نباید الان در انفرادی باشد. بر فرض برای بازجویی در چنین شرایطی هم، باید پس از اتمام بازجویی، به بند عمومی انتقال داده شوند. ما اطلاع داریم که آقای باقی از ۱۳ آبان به بعد دیگر بازجویی پس نداده‌اند. چرا بازجویی از همسرم، شفاهی برگزار می‌شود؟ در حالی که باید طبق قانون، بازجویی کتبی باشد؟ چرا بازجویی طولانی مدت و تحت فشار است؟ چرا به روایت خود ایشان این بازجویی‌ها، با سوءنیت هستند؟ چرا پس از اخذ آخرین دفاع پس از بازپرسی در زندان اوین و در خارج از دادگاه، بازجویی‌ها ادامه پیدا می‌کنند؟ چرادر بازجویی‌های مقدماتی، آقای باقی را ملزم به استفاده ازچشم بند کرده‌اند و پس از مخالفت ایشان، به او دستبند زده‌اند؟ این کار را نسبت به کسی کرده‌اند که انجمن‌اش چندین همایش و سمینار در باره حقوق زندانی و نقض این روش‌های غیرقانونی برگزار کرده است. این رفتارها غیرقانونی‌اند.

اشارات شما، تظلم‌ نامه آقای باقی را به یاد می‌آورند که چند هفته پیش منتشر شد. آقای شاهرودی در این باره واکنشی نشان دادند؟

در قوه قضاییه بسیاری آقایان، باقی را می‌شناسند و از بازداشت ایشان متاسف هستند اما موضوع را به سکوت برگزار کرده‌اند. نه تنها آیت الله شاهرودی پاسخی به این نامه نداده‌اند، بلکه وقتی خبرنگاری از سخنگوی قوه قضاییه در مورد آقای باقی می‌پرسد، ایشان پاسخ را به وقت دیگری موکول می‌کند. بعد هم موضوع فراموش می‌‌شود. در عوض، چند نشریه انگشت شمار باقیمانده اصلاح طلب به خاطر انتشار اخبار مربوط به آقای باقی، تحت فشار قرار می‌گیرند. ما مطلع هستیم که برای یک روزنامه به دلیل انتشار اخبار آقای باقی، پرونده گشودند.

من متاسفم که در سالی که شعارآن اتحاد ملی بوده، بسیاری دانشجویان، فعالین زنان، اقوام، کارگران و معلمان دستگیر می‌شوند، یکی از معتدل‌ترین فعالین حقوق بشری مانند آقای باقی دستگیر می‌شود. تلاش‌های باقی در این چهارسال گذشته برای ارتقای حقوق بشر و حل مشکلات زندانیان با هر نوع گرایش، به دور از جار و جنجال بود. باید از او تقدیر می‌شد نه اینکه به زندان فرستاده شود.

چند روز پیش مراسمی برای پاسداشت فعالیت‌های آقای باقی در محل انجمن صنفی روزنامه‌نگاران برگزار شد. شما هم حتما حضور داشتید ...

بله! در حقیقت این دعوت به درخواست ۵۴ فعال سیاسی اجتماعی و همچنین ۱۶۰ فعال مطبوعاتی برگزار شد. چهره‌های شاخص اجتماعی و مدنی و مطبوعاتی در این جلسه بودند. به اعتقاد برخی دوستان، چنین اجتماعی پس از دوران اصلاحات کم سابقه بوده است که چنین افراد شاخصی با این تنوع دیدگاه، دور هم جمع شده و متفقا پی‌گیر یک مسئله واحد باشند (...) آنها در سخنرانی‌های خود تاکید کردند که با اقدامات حکومت، رادیکالیسم ترویج داده می‌شود. اگر افرادی میهن‌دوست، اسلام‌خواه و قانونگرا چون باقی تحمل نشوند، دیگر چه کسانی تحمل می‌شوند؟ تاکید سخنران‌ها همچنین این بود که آقای باقی فردی مستقل از جریان‌های سیاسی است و میان زندانیان با هر مرام و مسلک، فرق نمی‌‌گذاشت و این موضوع به ویژه هنگام ارائه گزارش چند شهروند عرب خوزستانی در باره کمک‌های انجمن دفاع از حقوق زندانیان و شخص آقای باقی به این مردم، کاملا مشهود بود.

آیا این، نشان‌دهنده این نیست که تلاش‌های آقای باقی موثر و موفقیت آمیز بوده اند؟

چرا! کاش سانسور نبود و این سخنرانی‌ها انتشار پیدا می‌کرد. سخنران‌ها متاسف بودند که رسانه‌های داخلی، این مسئله را نمی‌توانند پوشش دهند یا در نهایت در لابلای صفحات به آن به طور گذرا خواهند پرداخت.

شما الان با آقای باقی ملاقات یا تماس تلفنی دارید؟

ما تنها یک ملاقات کابینی داشتیم. در این ملاقات، ایشان را برخلاف دیگران با لباس زندان و ریش و موی بلند ملاقات کردیم و دختران من خیلی متاثر شدند. آقای باقی خودش این را اجحاف مضاعف می‌دانست و از ما خواهش کرد چنین ملاقات‌هایی را نپذیریم. ایشان از آن موقع به‌بعد حتی تماس تلفنی ندارند. در آن ملاقات، از گرفتن لباس‌ گرم و لوازم بهداشتی برای ایشان خودداری کردند. متاسفم که در ملاقات با وکیل هم، همیشه شخص ثالثی حضور دارد. آیا یک زندانی از حق داشتن کتاب باید محروم باشد؟ حتی قرآن و نهج البلاغه؟ (...) اینها فشار و شکنجه روحی نیست؟ چرا از ۱۳ آبان که دیگر بازجویی پس نداده، به بند عمومی منتقل نشده است؟

در غیاب اقای باقی فعالیت‌های انجمن دفاع از حقوق زندانیان ادامه دارد؟

بله. انجمن کاملا فعال است. این خواسته ایشان است و از درون زندان به وکیل و به ما پیغام دادند که همکاران‌شان در انجمن، همانطور مانند قبل کار کنند و ما مطمئن هستیم که آنها هیچ چیز کم نخواهند گذاشت. چه در ارتباط با خانواده‌ها و چه در رابطه با زندانیان.

مصاحبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گر: مهیندخت مصباح