وضعیت سرپناه و مسکن پناهجویان در آلمان

چه چیز حق من است؟

به هر پناهجویی که به آلمان می‌آید مکانی برای زندگی داده می‌شود. اینکه این مکان چگونه است بستگی به این دارد که پناهجو چه مدت است در آلمان به سر می‌برد و وضعیت اقامتش چگونه است.

در ابتدا پناهجویان به طور معمول در یک مدرسه قدیمی‌، یک سالن ورزش یا یک سربازخانه سابق اسکان داده می‌شوند. بیشتر اقامتگاه‌های اضطراری یا جاهایی که پناهجویان را در ابتدای ورودشان پذیرفته و ثبت نام کرده‌اند به این شکل هستند.

اینکه پس از آن پناهجو در کجا می‌تواند زندگی کند، در هر ایالت یا شهر آلمان متفاوت است. در یک شهر ممکن است پناهجویان در مکان‌های اقامتی دسته‌ جمعی و در یک اتاق با هم به سر برند و در شهرهای دیگر امکان دارد اجازه زندگی در یک آپارتمان به آن‌ها داده شود.

پناهجویانی که از "کشورهای امن" می‌آیند باید تا پایان رسیدگی به درخواست پناهجویی‌شان در مکانی بمانند که در ابتدا در آن پذیرفته شده‌اند.

آیا می‌توانم محلی که مرا می‌پذیرد را خودم انتخاب کنم؟

خیر. کسی که وارد آلمان می‌شود و خود را به عنوان پناهجو معرفی می‌کند به نزدیکترین محل پذیرش پناهجویان منتقل و در آنجا ثبت نام می‌شود. ممکن است او را سپس به محلی دیگر منتقل کنند، چون هر مکانی مخصوص پناهجویان کشوری خاص است.

افزون بر این، در آلمان پناهجویان طبق سهمیه‌ای معین در سراسر کشور تقسیم می‌شوند.

هر چه جمعیت یک ایالت بیشتر باشد تعداد بیشتری پناهجو را می‌پذیرد. وقتی که پناهجویی وارد محل پذیرش "درست" مربوط به خود شد می‌تواند تقاضای پناهندگی بدهد.

پس از سه تا شش ماه پناهجو باید بار دیگر نقل مکان کند. بسته به اینکه پناهجو در کدام شهر باشد یا به محل اقامتی دسته جمعی یا به یک آپارتمان نقل مکان می‌کند.

هر پناهجو باید در طول شش ماه اول پس از ورود خود رعایت قاعده "وظیفه اقامت" را بکند. براساس این قاعده، پناهجو مجاز نیست از اقامتگاه خود تا یک شعاع معین دور شود. قاعده هر شهر در مورد اینکه تا چه حد پناهجو می‌تواند از اقامتگاهش دور بشود متفاوت است. در برخی موارد پناهجو اجازه دارد تنها در شهر بماند​، در مواردی می‌تواند از شهر خارج شود و دورتر سفر کند، ولی به‌ندرت اجازه دارد به ایالتی دیگر برود.

پس از شش ماه پناهجو می‌تواند به سراسر آلمان سفر کند اما هنوز هم نمی‌تواند خودش تصمیم بگیرد که در کدام نقطه زندگی کند.

پناهجو می‌تواند پس از آنکه روند رسیدگی به پرونده‌اش به پایان رسید و به عنوان پناهنده به رسمیت شناخته شد، نقل مکان کند. البته این روند اغلب بیش از یک سال طول می‌کشد.

اگر پناهجو تنها حق اقامت داشته باشد تنها در صورتی می‌تواند ایالتی که در آن به سر می‌برد را ترک کند که کمک اجتماعی از دولت دریافت نکند. اگر کسی پناهجوی "تحمل شده" باشد به هیچ وجه اجازه نقل مکان ندارد.

پناهجویانی که از کشورهای به اصطلاح امن آمده‌اند تا پایان رسیدگی به تقاضایشان اجازه ترک اقامتگاه پناهجویان را ندارند و همچنین نمی‌توانند در آلمان سفر کنند. آنها در تمام مدت باید به قاعده "وظیفه اقامت" عمل کنند.

البته ملاقات خویشاوندان یا برخی دوستانی که در شهرها یا ایالت‌های دیگر مقیم آلمان هستند، در مواردی امکان‌پذیر است، یعنی فقط با اطلاع و دریافت اجازه‌نامه‌ اداره اقامت مربوطه، تا اگر در میان راه از سوی پلیس کنترلی صورت گیرد، مشکلی پیش نیاید و تردد غیرقانونی محسوب نشود.

چه کسی به من برای یافتن مسکن کمک می‌کند؟

تصمیم‌گیری درباره اینکه پناهجو در کجا اجازه زندگی دارد به طور معمول بر عهده اداره مسئول مربوطه است. در شهرهایی که به پناهجو اجازه زندگی در آپارتمان خصوصی را می‌دهند، به او برای یافتن مسکن هم کمک می‌کنند. اما پناهجو می‌تواند خودش هم اقدام به جستجوی مسکن کند و سپس تقاضای نقل مکان به مسکنی را بدهد که یافته است. دفاتر کمک به پناهجویان در هر محل می‌توانند به پناهجو بگویند که به کدام اداره باید مراجعه کند.

برای پناهجویان اغلب مشکل است که از راه عادی مسکنی بیابند، چون اغلب روشن نیست چه مدت اجازه اقامت دارند و نیز به قدر کافی زبان آلمانی را نمی‌دانند. از این رو در بسیاری از شهرها سازمان‌های کمک به پناهجویان به آنان در یافتن خانه کمک می‌کنند.

پناهجویان می‌توانند در هر جا که هستند در این مورد اطلاعات کسب کنند. وبسایت "Flüchtlinge Willkommen" هم به پناهجویان سراسر آلمان کمک می‌کند تا آپارتمان‌های اشتراکی یا آپارتمان‌های خصوصی پیدا کنند.

تجربه "ابرامی"، پناهجوی اهل کشور گامبیا

«یک خانه بزرگ بود با آدم‌های زیاد. هر کس که می‌خواست در شهر "برمن" تقاضای پناهندگی بدهد، وارد آن می‌شد. معمولا باید چند هفته در آنجا بمانی و بعد می‌توانی به جای دیگری بروی. واقعا تعداد آدم‌ها زیاد بود. هر روز باید به مدرسه می‌رفتم. اما نمی‌توانستم خوب بخوابم. چراغ همیشه روشن بود. همه مدام حرف می‌زدند، سیگار می‌کشیدند. سخت بود که صبح بلند شوی و به مدرسه بروی. در آنجا نمی‌توانستم در آرامش چیزی بخوانم. خیلی سخت بود. تا بالاخره به جای دیگری رفتم.»

"ابرامی" دو سال است که در شهر "برمن" زندگی می‌کند.