ورود شهیندخت مولاوردی به دولت و بارهایی که بر دوش اوست
۱۳۹۲ مهر ۱۸, پنجشنبه
دو ماه بعد از آغاز به کار دولت حسن روحانی و در حالی که هیچ زنی در میان وزرای کابینه او نبود، شهیندخت مولاوردی به سمت معاون امور زنان و خانواده منصوب شد.
خانم مولاوردی اولین زن در مجموعه دولت نیست و پیش از او الهام امین‌زاده به سمت معاون حقوقی رئیس جمهور و معصومه ابتکار به سمت رئيس سازمان محیط زیست منصوب شده بودند. با این وجود انتصاب او در این مقام، واکنش‌های مثبت برخی از فعالان حقوق زنان را در پی داشت.
عمده این واکنش‌ها نه تنها به دلیل انتصاب سومین زن در مجموعه دولت بلکه بیشتر به سبب شخصیت خانم مولاوردی بود. اغلب کسانی که این انتخاب را خجسته دانسته‌اند به سوابق کاری و تحصیلی خانم مولاوردی اشاره کرده و او را زنی دیدند که می‌تواند مسیر رسیدن به خواست‌های زنان را هموارتر از پیش کند.
شهیندخت مولاوردی در جمع‌های هم‌اندیشی زنان که به منظور هم‌فکری میان طیفهای مختلف زنان برگزار می‌شده حضور داشته و از آنجا که خود حقوقدان است، در بسیاری موارد با مشکلات قانونی و حقوقی زنان آشناست. او همچنین یکی از افراد موثر در کمپین اعتراض به لایحه حمایت از خانواده بوده است.
سوسن طهماسبی فعال حقوق زنان یکی از کسانی است که معتقد است انتصاب خانم مولاوردی به سمت معاونت رئیس جمهور در امور زنان، می‌تواند راه را برای رسیدن به خواسته‌های زنان آسان‌تر کند.
او برای این گفته خود چند دلیل دارد که اولین آن شناختی است که خانم مولاوردی از جنبش زنان و خواست‌های آن دارد. این شناخت به نظر خانم طهماسبی باعث می‌شود که ارتباط و همکاری فعالان این جنبش با مرکز امور زنان ریاست جمهوری راحت‌تر شود.
در توضیح دومین دلیل، سوسن طهماسبی به آگاهی خانم مولاوردی از تبعیض‌های قانونی علیه زنان اشاره می‌کند و معتقد است این آگاهی می‌تواند منجر به تلاش برای تغییر لااقل برخی از قوانین تبعیض‌‌آمیز شود؛ به خصوص قوانینی که از سوی طیفهای مختلف زنان مورد اعتراض است.
همچنین به نظر او خانم مولاوردی در مقام معاونت رئیس جمهور می‌تواند بسیاری از قوانین ضدزنی را که در دوران احمدی‌نژاد تصویب شده بود، ملغی کند؛ از جمله برنامه تنظیم خانواده و سهمیه‌بندی و تفکیک جنسیتی.
دلیل دیگری که این فعال حقوق زنان را به انتصاب خانم مولاوردی خوشبین کرده، امکان ارتباط بهتر با مجامع بین‌المللی است. خانم طهماسبی در این باره می‌گوید: «ایشان کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل را دارند. ایران در چند سال گذشته در دوره‌ی آقای احمدی‌نژاد نقش خیلی منفی‌‌ای را در حوزه‌ی زنان میان جوامع بین‌المللی ایفاء کرده و اصلاً مشهور شده به‌عنوان کشوری که مدافع عقب‌گردهای خیلی جدی در حوزه‌ی تضمین‌های قانونی زنان در سطح بین‌الملل است. من فکر می‌کنم حداقل کاری که خانم ملاوردی می‌تواند در این زمینه بکند، این است که با همکاری و همراهی با وزارت خارجه، موضع ایران را در این رابطه تغییر دهد».
وی به عنوان مثال به مخالفت ایران با منع ازدواج زودهنگام دختران در قطعنامه پایانی کمیسیون مقام زن اشاره می‌کند و معتقد است خانم ملاوردی با شناختی که از حقوق زنان، جامعه‌ی بین‌الملل و از خشونت علیه زنان دارد، می‌تواند نقش مثبتی را در صحنه‌ی بین‌المللی در رابطه با تضمین حقوق زنان و به‌خصوص حقوق دختربچه‌ها ایفاء کند.
«نمی‌دانم خوشحال باشم یا نگران»
محبوبه عباسقلی‌زاده فعال زنان دیگری است که می‌گوید نمی‌داند از انتصاب خانم مولاوردی به سمت معاونت رئیس جمهور در امور زنان، خوشحال باشد یا نگران. او در توضیح این تردید خود به شخصیت خانم مولاوردی اشاره می‌کند و می‌گوید: «کاراکتر و یا مشی‌‌ای که خانم ملاوردی دارد، خیلی راهبردی نیست. البته با توجه به سابقه‌ی همکاری که ما در نشست‌های ائتلافی با گروه‌های اصلاح‌طلب در چند سال گذشته داشتیم، خانم ملاوردی همیشه در جلسات، نمایندگی گروهی از اصلاح‌طلبان میانه‌رو را داشتند و خیلی زن ملایم و آرامی بودند و همیشه حالت همکاری در مسائل حقوقی را داشتند و ما بیشتر روی مشترکات کار می‌کردیم. منتهی آن تجربه‌ای که من در آن سال‌ها داشتم، این بود که احساس نکردم ایشان می‌تواند یک شخصیت راهبردی و استراتژیک داشته باشد، آن هم در شرایطی که ما الان در کشور داریم. به‌خصوص بعد از هشت سال پس‌روی که در مورد مسائل زنان داشته‌ایم».
بشنوید: گفت و گو با محبوبه عباسقلی‌زاده
خانم عباسقلی‌زاده، معتقد است که شهیندخت مولاوردی در صحبت‌هایی که کرده مشخص شده که دغدغه اصلی‌اش تنها مشارکت سیاسی زنان و مسائل اقتصادی آنهاست. او می‌گوید خانم مولاوردی در آخرین نشستی که داشته حتی درباره مسائل حقوقی زنان هم صحبت نکرده است.
محبوبه عباسقلی‌زاده نتیجه می‌گیرد که جهت‌گیری خانم مولاوردی بیشتر به سمت مشارکت سیاسی زنان و این مسئله است که راه برای وزارت زنان باز شود و اینکه چقدر دغدغه همه مسائل زنان را داشته باشد هنوز مشخص نیست.
نداشتن احساس برتری نسبت به زنان سکولار
تجربه کار با شهیندخت مولاوردی گویا برای اکثر طیفهای زنان، تجربه خوشایندی بوده است. محبوبه عباسقلی‌زاده نیز علیرغم تردید هایی که درباره موفقیت او در رسیدن به خواست‌های زنان دارد، شخصیت او را مثبت ارزیابی می‌کند.
یکی از مهمترین جنبه‌های مثبت شخصیت شهیندخت مولاوردی از دید خانم عباسقلی‌زاده نداشتن پیش‌زمینه ذهنی و داوری درباره زنان سکولار است. او می‌گوید: «اصولاً شخصیت و کاراکتر مهم ایشان این است که هیچ داوری مذهبی یا پیش زمینه ذهنی در مورد کسانی که با وی تفاوت دارند، مثل زنان سکولار، نداشت. یعنی ما احساس نمی‌کردیم که در مقابل ایشان نوع دیگری هستیم و فرق داریم. این حسی است که متاسفانه اکثر زنان محجبه و نزدیک به حکومت‌به ما می‌دهند؛ یا حس نخبه‌گرایی‌ست یا این حس که ما بهتر از شما هستیم، چون مثلاً مسلمان‌تریم. این حس را من از خانم ملاوردی نگرفتم. همیشه رفتارش خیلی برابر بوده است».
وی همچنین به عملکرد کارشناسانه خانم مولاوردی اشاره می‌کند و معتقد است که او خیلی دلسوزانه و کارشناسانه روی مسائل حقوقی کار می‌کرد و پرکار و متمرکز کار را پیش می‌برد.
«خیلی چیزها بستگی به روحانی دارد»
محبوبه عباسقلی‌زاده تیم پشتیبان خانم مولاوردی را تیمی مثبت می‌داند که سابقه کار در دولت خاتمی را داشته‌اند مانند زهرا شجاعی و معصومه ابتکار. وی ولی در عین حال معتقد است خود روحانی نیز باید از مولاوردی پشتیبانی کند و می‌گوید مسئله اصلی بیشتر از آنکه خانم مولاوردی باشد، خود روحانی است.
به عقیده خانم عباسقلی‌زاده "اعتدال" آقای روحانی گاه به سوی محافظه‌کاران است و گاه اصلاح‌طلبان و تاکنون نیز بیشتر امتیازهایی که داده به محافظه‌کاران بوده است. بنابراین مشخص نیست که در حوزه زنان به کدام سمت گرایش داشته باشد.
در این باره که پست معاونت امور زنان چقدر می‌تواند کارایی داشته باشد، محبوبه عباسقلی‌زاده می‌گوید: «این پست اگر دست کسی باشد که مدیریت و رهبری حساب‌شده‌ای داشته باشد، با یک تیم حساب‌شده کار کند و بتواند رابطه‌ی خوبی با وزارتخانههای مختلف و با استان‌ها داشته باشد و ارتباط خوبی با خود رئیس جمهور داشته باشد که بتواند جاهایی که لازم است از فشار خود رئیس جمهور استفاده کند، می‌تواند خیلی مفید باشد. کمااینکه مثلا در دوره رفسنجانی که ما فقط دفتر امور زنان یعنی دفتر مشاوره داشتیم، ولی به خاطر نفوذ خیلی زیادی که خانواده آقای هاشمی داشتند یا ارتباط نزدیک با وزارتخانههای مختلف، این دفتر توانست کارهای خیلی مهمی کند. در دوره‌ی خانم زهرا شجاعی هم این اتفاق افتاد، به‌خاطر اینکه آقای خاتمی در خیلی از مسائل از کارهای خانم شجاعی پشتیبانی می‌کردند بنابراین مهم است که چه قدر رئیس جمهور پشتیبان قضیه باشد».
سوسن طهماسبی تعهد دولت روحانی به مسائل زنان را بسیار مثبت ارزیابی می‌کند و معتقد است معاونت امور زنان حداقل می‌تواند مرکزی باشد برای تاثیرگذاری بر وزارتخانههای دیگر ولابی کردن با مراکز قدرت به منظور اتخاذ سیاست‌های مفید برای زنان.
آنچه که هردوی این فعالان حقوق زنان بر آن توافق دارند، شناختی است که شهیندخت مولاوردی نسبت به مسائل زنان دارد و نیز سابقه همکاری او با گروه‌های مختلف زنان.
برای نتیجه بخش بودن این موارد مثبت، باید منتظر ماند و دید در قدم اول آیا معاونت امور زنان رئیس جمهور می‌تواند قدمی برای لغو مصوبه‌های اخیرا تصویب‌شده و مغایر با برابری حقوقی زن و مرد بردارد؟ این اولین قدم می‌تواند اعتراض به تبصره ماده ۲۷ قانون حمایت از کودکان که ازدواج پدرخوانده با فرزندخوانده را ممکن کرده، لغو سهمیه‌بندی جنسیتی و یا دستوری برای اجرای مجدد قانون تنظیم خانواده باشد.