"وحشت ایرانیان از خاموشی مجدد اینترنت منطقی است"
۱۳۹۸ آذر ۸, جمعه
"اجلاس جهانی راهبری اینترنت" روز جمعه ۸ آذر (۲۹ نوامبر) پس از پنج روز فعالیت در شهر برلین به کار خود پایان داد. این اجلاس درست پس از خاتمه خاموشی کامل اینترنت در ایران برگزار شد. هنوز هم قطع اینترنت در ایران به طور کامل رفع نشده است.
خبرگزاری ایرنا در روز جمعه با اعلام خبر وصل شدن اینترنت موبایل چهار استان دیگر ایران بدون ذکر جزئیات بیش‌تر نوشت که روند وصل شدن اینترنت موبایل در استان‌های مختلف "همچنان ادامه دارد". در عین حال بسیاری از کاربران و فعالان آزادی اینترنت تاکید دارند که اینترنت ایران در مناطقی که وصل شده است "دیگر اینترنت سابق نیست". به گفته آنها اینترنت فعلی حتی از اینترنت سابق نیز که برخی آن را به طعنه "فیلترنت" می‌خواندند "محدودتر است".
اقدام ایران در قطع کردن اینترنت کاربران که از روز ۲۵ آبان تا دوم آذر در سراسر کشور جریان داشت و پس از آن به صورت منطقه‌ای و استانی ادامه یافت، یکی از موضوعاتی بود که در بحث‌های حاضران در اجلاس راهبری اینترنت مطرح شد.
خانم لین سنت‌امور، رئیس اجلاس راهبری اینترنت، در گفتگو با دویچه وله فارسی اظهار امیدواری کرد که بحث‌های مطرح در این اجلاس ایران را متقاعد کند که در قبال جامعه و شهروندان خود "مسئولیت‌پذیری و شفافیت بیش‌تری" نشان دهد. نماینده سفارت ایران اما به رغم حضور در اجلاس، حاضر به پاسخگویی رسمی به سوالات خبرنگار دویچه وله فارسی نشد.
اجلاس راهبری اینترنت (Internet Governance Forum) یکی از اجلاس‌های جهانی سازمان ملل متحد است که از سال ۲۰۰۶ برگزار می‌شود و سالانه دست‌اندرکاران مقوله اینترنت را از بخش‌های مختلف نظیر دولت، دانشگاه، جامعه مدنی و ... گرد هم می‌آورد تا درباره موضوعات مرتبط به اینترنت به بحث بپردازند. امسال این اجلاس به میزبانی آلمان در پایتخت این کشور برگزار شد.
مقابله با خاموشی اینترنت در ایران "شدنی است"
"اختلالات شبکه در داخل مرزها: پاسخ جدید سایبری" عنوان یکی از نشست‌های اجلاس راهبری اینترنت بود که روز پنجشنبه ۷ آذر (۲۸ نوامبر) برگزار شد. در این نشست امیر رشیدی، از کمپین حقوق بشر ایران، یکی از چهار سخنرانی بود که درباره خاموشی و اختلال اینترنت با تمرکز بر ایران صحبت کرد.
یکی از موضوعاتی که از سوی سخنرانان به آن اشاره شد، موضوع دور زدن قطعی اینترنت توسط کاربران بود. امیر رشیدی در حاشیه نشست در پاسخ به سوال دویچه وله فارسی که می‌پرسد ظاهرا دوره جدیدی در ارتباط با اینترنت ایران آغاز شده که مساله از دور زدن فیلترینگ به دور زدن خاموشی اینترنت تغییر کرده است، می‌گوید: «نه تنها این دوره شروع شده است که حتی بعد از روشن شدن اینترنت با اینترنتی رو به رو هستیم که اینترنت سابق نیست. ما مساله‌مان دیگر فیلترینگ نیست، سیاست‌هایی که دارد اعمال می‌شود و افرادی که این شبکه را کنترل می‌کنند، دارند اینترنت را به سمت کنترل بیش‌تر و امنیتی شدن هر چه بیش‌تر پیش می‌برند. سیاست‌هایی نظیر تلاش برای اجرای پروژه وی پی ان قانونی که نتیجه آن افزایش کنترل افراد و میزان شنود آن‌لاین و جاسوسی از آنها است.»
رشیدی وحشتی را که در میان کاربران دیده می‌شود، از کاربران عادی گرفته تا فعالان کسب و کارهای نوپای اینترنتی، "منطقی" می‌خواند. او می‌گوید که "اگر یک بار توی خیابان تظاهرات می‌کنی، می‌زنندت و می‌برندت زندان، قطعا دفعه دوم هم همین کار را می‌کنند. چون حکومت که عوض نشده است. بنابراین این خطر وجود دارد که به محض این‌که مقامات ایرانی بار دیگر احساس کنند آن‌چیزی که خودشان می‌گویند امنیت ملی، در خطر قرار گرفته، اینترنت را مختل و قطع کنند".
به گفته رشیدی این خطر وجود دارد و "باید سعی کرد برایش راه حل پیدا کرد". اما راه حل از نظر او که در این زمینه با ذی‌نفعان مختلف در عرصه بین‌المللی در تماس است چیست؟ او می‌گوید: «هم باید در سطح سیاسی در سطح سازمان‌های بین‌المللی اقدام کرد، و هم در سطح تکنولوژی، با افرادی که تخصص دارند، شرکت‌های بزرگ تکنولوژی نظیر گوگل و آمازون گفتگو کرد. باید سعی کنند راه‌حل‌هایی پیدا کنند، چون موضوع ایران نیست و بقیه کشورها هم از ایران یاد می‌گیرند.»
به اعتقاد او توان این کار وجود دارد، تنها "باید سعی کنیم منظم‌تر کار کنیم، کارمان را کانالیزه کنیم و تقسیم وظایف کنیم، من که کارم تکنولوژی است، بروم دنبال تکنولوژی، آن کسی که کارش ترویج و شبکه‌سازی است برود دنبال کار خودش، و در جهت مناسب حرکت کنیم، شدنی است".
وجود ایرانیان فعال در خارج از کشور، "خوش‌اقبالی ایرانیان"
شاید یکی ازمعدود دفعاتی که کاربران ایرانی خارج کشور و داخل کشور دریافتند که واقعا در دو جهان مجزا زندگی می‌کنند وقتی بود که در آخرین شنبه آبان ماه "دیوار دیجیتال" بین ایران و جهان کشیده شد. اما هر دو دسته در یک چیز مشترک‌اند، و آن شکایت از واکنش جهان به جمهوری اسلامی است که از نگاه بسیاری از آنها "اندک و ناکافی" بوده است.
کریستیان میر، رئیس گزارشگران بدون مرز در آلمان، در گفتگو با دویچه فارسی تایید می‌کند که "پتانسیل واکنش بیش‌تری وجود داشت". او امی‌گوید که "ما نسبت به واکنش‌ها خوشحال نبودیم، می‌توانستند منتقدانه‌تر اقدام ایران را بررسی کنند".
او می‌گوید گزارشگران بدون مرز در تلاش است تا جامعه جهانی نه فقط در حد بیانیه بلکه از طریق گفتگوهای موجود در کنفرانس‌هایی نظیر اجلاس راهبری اینترنت مفهوم "اینترنت غیرمتمرکز" را ترویج دهد و از این طریق راه بستن ساده اینترنت در کشورهای تحت حکومت توتالیتر را سد کند.
مهسا علیمردانی، از سازمان "آرتیکل ۱۹" نیز در این اجلاس در گفتگو با دویچه‌وله فارسی می‌گوید که به رغم در دسترس نبودن هیات ایرانی که به صورت سنتی امری همیشگی است، "این‌جا موقعیت‌هایی وجود دارد تا با کشورهای دیگر صحبت کنیم تا ببینیم چطور می‌توانند جلسات دو جانبه با دولت ایران برگزار کنند و به صورت غیرمستقیم به ایران فشار بیاورند". او این گونه تلاش‌ها را نتیجه‌بخش‌تر از دنبال کردن اقدام ایران از طریق رجوع به قطعنامه ۲۰۱۶ سازمان ملل می‌داند که حق دسترسی به اینترنت را از حقوق بشر برشمرده است.
او همچنین با اشاره به وضعیت کشمیر که هم‌اکنون حدود چهار ماه است اینترنتش توسط کشور هند قطع شده است، می‌گوید که خوب است ایران را در یک افق جهانی ببینیم چرا که "این یک موضوع جهانی است که حکومت‌های تمامیت‌خواه حقوق شهروندان را به رسمیت نمی‌شناسند".
او با این پیش‌زمینه به علت وجود "پراکندگی عظیم" ایرانی‌های خارج از کشور، ایرانیان را در این میان "خوش اقبال" می‌داند، چرا که هنوز "توجه بیش‌تری به ایران جلب می‌شود".
خانم علیمردانی با این‌همه تاکید دارد که "قطعا باید کارهای بیش‌تری انجام داد چون قطع اینترنت اساسا غلط است و نباید اجازه داد ایران چنین اقدامی کند و راه خودش را برود".