واکنش‌ها به بیانیه جامعه مدرسین علیه آیت‌الله صانعی
۱۳۸۸ دی ۱۴, دوشنبه
در پی بیانیه‌ی مناقشه‌برانگیز جامعه‌ی مدرسین، مجمع روحانیون مبارز و مجمع مدرسین و محققین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، دو نهاد متشکل از روحانیان اصلاح‌طلب در ایران، پشتیبانی خود را از مرجعیت آیت‌الله صانعی اعلام کردند.
دیدگاه آیت‌الله سیستانی و هاشمی رفسنجانی
همچنین شبکه‌ی جنبش راه سبز (جرس) گزارش داد که دفتر آیت‌الله العظمی سیستانی، در پاسخ به پرسشی اعلام کرده است که جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، مرجع تشخیص صلاحیت مراجع نیست. به گفته‌ی این دفتر، در این موارد نظر شخص مقلد ارجح است.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نیز روز دوشنبه (۱۴ دی) در دیدار با جمعی از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی، در پاسخ یکی از دانشجویان درباره‌ی نقش مرجعیت در فقه شیعه گفت، هیچگاه مرجعی توسط جایی نصب یا عزل نشده است، بلکه مردم با تشخیص خود و پرداخت وجوهات فرد مناسب به عنوان مجتهد را انتخاب کرده‌اند.
واکنش دیگر روحانیان بلندپایه
شبکه‌ی یاد شده می‌افزاید که سایت اصولگرای فردا، در گزارشی، نظرات برخی مراجع و علمای دین را در خصوص بیانیه‌ی جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم جویا شده است. در پی آن، آیت‌الله موسوی اردبیلی که خود نیز از مراجع تقلید است، ادامه‌ی تقلید از آیت‌الله صانعی را بلامانع عنوان کرده است.
در پاسخ دفتر آیت‌الله نوری همدانی درباره‌ی این موضوع نیز آمده است که به سادگی نمی‌توان صلاحیت یک مرجع تقلید را زیر سوال برد. اما اگر شخص مقلد با تحقیقات از آیت‌الله صانعی پیروی می‌کند، می‌تواند ادامه دهد تا زمانی که فسق مرجع مورد نظر اثبات شود.
همچنین دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی اعلام کرده است: «در ادامه‌ی پیروی از آیت‌الله صانعی ایرادی وارد نیست و همانطور که امام خمینی دیدگاه‌های سیاسی آیت‌الله منتظری را مردود می‌دانستند اما به مرجعیت ایشان خللی وارد نشد و ایشان همچنان مقلدانی داشتند، در موضوع آیت‌الله صانعی نیز به همین گونه برخورد شود».
امتناع دفتر آیت‌الله خامنه‌ای از اظهار نظر
طبق گزارش یادشده، دفتر آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، از اظهارنظر مستقیم درباره‌ی مرجعیت آیت‌الله صانعی خودداری کرده و یادآور شده که برای گرفتن پاسخ در این باره باید به یکی از مراجع تقلید رجوع کرد.
همچنین در حالی که دفتر آیت‌الله وحید خراسانی نیز عنوان کرده که در این باره نمی‌تواند نظر بدهد، دفتر آیت‌الله جوادی آملی آورده است که در این موضوع تشخیص به عهده‌ی خود مقلد است و اگر قول و حرف جامعه‌ی مدرسین برای مقلد حجت است، می‌تواند از نظر آن‌ها پیروی کند.
به موازات آن، آیت‌الله امینی، از اعضای جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، در پاسخ به افرادی که با مراجعه به دفتر وی درباره‌ی بیانیه‌ی اخیر جامعه‌ی مدرسین در رد صلاحیت مرجعیت آیت‌الله صانعی پرسیده‌اند، اعلام کرد که چهار سال است به جلسات جامعه‌ی مدرسین نمی‌رود و اصولا این کارها را به صلاح حوزه و دین نمی‌داند.
مرجع تشخیص مراجع تقلید؟
جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، روز شنبه (۱۲ دی) در اقدامی که در تاریخ مرجعیت شیعه سابقه ندارد، طی بیانیه‌ای آیت‌الله صانعی را فاقد ملاک‌های لازم برای تصدی مرجعیت دانسته بود.
به نوشته‌ی شبکه‌ی «جرس»، به نظر می‌رسد که بیانیه‌ی جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم با امضای محمد یزدی و بدون هماهنگی با اعضای این تشکل منتشر شده است. به گفته‌ی ناظران، جامعه‌ی مدرسین که تشکل مذهبی پشتیبان دولت احمدی‌نژاد است، با این اقدام می‌خواهد خود را مرجعی برای تشخیص و اعلام مراجع تقلید شیعه معرفی کند.
در پی بیانیه‌ی جامعه‌ی مدرسین، نامه‌ای به امضای «جمعی از فضلا و اساتید حوزه‌ی علمیه‌ی قم» منتشر شد که در آن به فتاوی آیت‌الله صانعی درباره‌ی لزوم «تساوی دیه‌ی زن و مرد»، «منع ازدواج موقت مرد مسلمان در صورت داشتن همسر»، تردید در جاری شدن حکم ارتداد در مورد کسانی که «آگاهانه و از روی تحقیق» دین خود را عوض کرده‌اند و چند مورد دیگر ایراد گرفته شده است. این بیانیه، موارد یاد شده را «بدعت» خوانده است.
آیت‌الله یوسف صانعی از روحانیانی است که در حوادث پس از انتخابات در ایران، مواضع روشنی در پشتیبانی از جنبش اعتراضی مردم اتخاذ کرد. وی به دلیل محکوم کردن سرکوب و کشتار مردم توسط ارگان‌های امنیتی دولت، بارها مورد انتقاد و اهانت رسانه‌های دولتی قرار گرفت و این رسانه‌ها حتا عنوان آیت‌الله را از اول نام وی حذف کردند. تازه‌ترین خبرها حاکی از آن است که فشار مقامات دولتی بر آیت‌الله صانعی افزایش یافته و دفتر وی در گرگان مهروموم شده است.