واکنش محتاطانه ایران به تهدیدهای غرب

بخش‌هایی از تازه‌ترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که حاوی اتهام‌های سنگینی علیه ایران است منتشر شده و مقام‌های ارشد اسرائیل ادعا می‌کنند جمهوری اسلامی می‌تواند تا شش ماه دیگر به بمب اتم دست پیدا کند.

تهدیدهای غرب در مورد گسترش تحریم‌ها و اظهارات مقام‌های اسرائیل در مورد ضرورت دست زدن به اقدام‌های پیش‌گیرانه علیه ایران هر روز شدیدتر می‌شود. با این همه و برخلاف رویه‌ی معمول، واکنش‌های تهران بسیار محتاطانه به نظر می‌رسد.

«مقابل آمریکا دست به اسلحه نمی‌بریم»

در روزهای گذشته خبرهایی در مورد پیشنهاد تعدادی از مقام‌های ارشد نظامی آمریکا به کنگره این کشور برای برخورد با جمهوری اسلامی منتشر شده است. مطابق این گزارش‌ها ظاهرا فرمانده سابق نیروی زمینی پیشنهاد کرده به تلافی عملیات تروریستی که به واحد برون‌مرزی سپاه پاسداران نسبت داده می‌شود، و به مرگ تعداد زیادی آمریکایی منجر شده، از میان بردن شماری از فرماندهان سپاه در دستور کار قرار بگیرد.

به نظر می‌رسد محمدرضا نقدی، فرمانده بسیج، با اشاره به این گزارش‌هاست که در روز شنبه (۴ آبان / ۵ نوامبر) به خبرگزاری مهر می‌گوید: «اگر آمریکائی‌ها ترور هم بکنند ما در مقابل آنها دست به اسلحه نمی‌بریم.» او علت این تصمیم را "بی‌فایده بودن شلیک به جسد مرده" عنوان می‌کند. خبرگزاری فارس نیز ۱۴ آبان گزارش داد حسن فیروزآبادی، فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح، در پاسخ به این پرسش که در صورت اقدام آمریکا برای ترور فرماندهان سپاه آیا مقابله خواهد شد گفته است: «مقابله که می‌شود ولی اگر توانستند، این کار را بکنند.»

«زمین‌گیر کردن دشمن در خاک خودش»

گرچه فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی آمریکا را "جسد مرده" و "ناتوان" می‌خوانند، این لحن با آنچه معمولا از مسئولان این کشور شنیده می‌شود بسیار تفاوت دارد. مقام‌های ارشد ایران بارها تهدید کرده‌اند که در صورت هر تعرضی تمام منطقه را به آتش می‌کشند. در آخرین روز هفته‌ی موسوم به "دفاع مقدس"، چهارشنبه (۶ مهر / ۲۸ سپتامبر)، پرویز هاشمی، معاون عملیات ستاد ارتش، مدعی شد که «نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ... امروز از همیشه آماده‌ترند و در صورت تهدید پاسخ قاطعی را به دشمنان خواهند داد».

محمود احمدی‌نژاد نیز اول شهریور در سخنرانی به مناسبت روز صنعت دفاعی گفت، ما برای دفاع از خود «باید به گونه‌ای عمل و برنامه‌ریزی كنیم كه تجهیزات دشمن را از كار بیاندازیم تا قادر به عمل كردن نباشد». او بدون نام بردن از دشمنان احتمالی اظهار داشت: «تجهیزات دفاعی دشمن و یا خود دشمن باید در نقطه عزیمت زمین گیر شود نه در آسمان تهران.»

صالحی: ما صبوریم

به گزارش خبرگزاری ایسنا، علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، روز شنبه (۱۴ آبان / ۵ نوامبر) در اشاره به گزارش آینده آژانس و پیامدهای احتمالی آن گفته است: «ما آنقدر صبور هستيم كه در اين مورد صبورانه عمل كنيم.» نسخه‌ی انگلیسی روزنامه "حریت" چاپ ترکیه در شماره روز پنج‌شنبه خود (۱۲ آبان / ۳ نوامبر) از قول علی اکبر صالحی نوشت: «ایران همیشه برای جنگ آماده است.» این سخنان که ظاهرا در واکنش به تهدید و حمله‌ی احتمالی اسرائیل ابراز شده صبح شنبه تکذیب شده است.

به گزارش خبرگزاری مهر، سفارت جمهوری اسلامی در آنکارا با انتشار بیانیه‌ای نوشت که "جمهوری اسلامی ایران در طول تاریخ خود آغاز کننده هیچ جنگی نبوده" و سخنان صالحی در توضیح این امر بیان شده است. دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در آنکارا روزنامه‌ی "حریت" را متهم می‌کند که مصاحبه با صالحی را "با تیتر نامناسب" و با هدف ارتباط دادن آن به "فضاسازی" رسانه‌های اسرائیلی منتشر کرده است. به این ترتیب ظاهرا قصد این بیانیه تاکید بر این نکته بود که مخاطب صالحی اسرائیل نیست.

برخی از تحلیلگران اعتقاد دارند گرچه این اظهارات نشانه‌ی پرهیز مسئولان جمهوری اسلامی از متشنج‌تر شدن اوضاع کنونی است، عوامل مختلفی می‌تواند این لحن را دوباره تغییر دهد؛ بر این اساس توافق‌های احتمالی پشت پرده با غرب، نیاز بسیج افکار عمومی داخل با شعارهای تکراری، و تمایل جناحی از حکومت به راه‌اندازی یک درگیری نظامی می‌تواند "صبوری" امروز را به سخنان و اقدام‌های تحریک‌آمیزی تبدیل کند که نمونه‌ی آن از مسئولان جمهوری اسلامی زیاد شنیده و دیده شده است.

BK/KG