هفته نخست نوروز کم حادثه‌تراز سالهای پیش گذشت
۱۳۸۸ فروردین ۸, شنبه
از روز ۲۵ اسفندماه که سفرهای نوروزی عملا آغاز شد، جادههای اصلی ایران شاهد جا به جایی میلیونها مسافر بودهاند. در چنین روزهایی راهها چنان از خودرو پر است که کم یا زیاد شدن چند هزار وسیله‌ی نقلیه زیاد به چشم نمیآید. با این وجود این به نظر میرسد در برخی از مسیرهایی که معمولا با تردد بیشتری روبرو هستند، تعداد مسافران نسبت به سال گذشته کمتر شده است. به آمار رسمی تعداد مسافران نمیتوان زیاد اعتماد کرد، اما آمار مجروحان و کشته‌شدگان حوادث رانندگی از دقت بیشتری برخوردار است.
آمار نادقیق تعداد مسافران
مهم‌ترین اطلاعات آماری مسافرتهای نوروزی از جمع تعداد خودروها و سرنشینان آنها در ورودی ده دوازده شهر مهم به دست میآید. برخی از این شهرها مانند قم و اصفهان در مسیر شهرهای دیگر قرار دارند و مسافران گذری گاهی دوبار در آمار ثبت میشوند.
در مورد تلفات حوادث رانندگی وضعیت کاملا متفاوت است. این آمار را سازمان پزشکی قانونی بر اساس گزارش مراکز استانی تهیه میکند و از دقت نسبتا بالایی برخوردار است. مقایسه تعداد کشته‌شدگان در هفتهی اول نوروز ۸۸ با اطلاعاتی که پزشکی قانونی از تلفات تصادفها، در مدت زمان مشابه و ماههای سال گذشته منتشر کرده، نشان میدهد که سفرهای نوروزی لااقل در این مدت قربانیان بسیار کمتری داشته است.
کاهش چشمگیر شمار تلفات
بر اساس گزارشهایی که تا پایان روز هفتم فروردین ماه انتشار یافته، روزانه حدود ۲۰ نفر جان خود را در حوادث رانندگی از دست دادهاند. این ارقام گرچه به نسبت میانگین جهانی همچنان بسیار نگران کننده است، در قیاس با سالهای پیش کاهشی چشمگیر را نشان میدهد.
به گزارش سازمان پزشکی قانونی، در فروردین ماه سال ۸۷ تعداد قربانیان حوادث رانندگی ۲۰۱۴ نفر بود. از این تعداد ۱۵۳۵ کشته مربوط به تعطیلات نوروز (۲۵ اسفند تا ۱۵ فروردین ۸۷) بوده است. مطابق این آمار در این ایام روزانه بیش از ۷۵ نفر در تصادف جان باختهاند که نسبت به مدت مشابه در سال ۸۶، ۲/۳ درصد افزایش داشته است.
به گفتهی مسئولان راهنمایی و رانندگی تا پایان نخستین هفتهی سال جدید علاوه بر ۲۰ کشته، روزانه ۸۰ نفر مجروح شدهاند. این آمار ظاهرا تلفات تصادفهای درون شهری را دربر ندارد که حدود یک سوم از قربانیان حوادث رانندگی را تشکیل میدهند. با این همه اگر این روند ادامه یابد، جادههای ایران یکی از کمحادثهترین نوروزهای سالهای اخیر را شاهد خواهند بود.
راههای اصلی امن تر بودهاند
مسئولان سهم عامل انسانی در حوادث مرگبار رانندگی را تا ۷۵ درصد ذکر کردهاند. ممکن است در این برآورد سهم جادهها و خودروهای غیراستاندارد، و نقش آنها در مرگبار کردن خطاهای انسانی کم رنگتر از واقعیت باشد. اما اخبار روزهای گذشته حکایت از آن دارد که بخش بزرگی از کاهش شمار قربانیان حوادث رانندگی، به کنترل بیشتر و مؤثرتر جادهها و رعایت نکات ایمنی مربوط است.
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی، محمد رویانیان میگوید، بیش از ۹۰ در صد رانندگان قوانین را رعایت کردهاند. حسین علیشاهی، رئیس مرکز کنترل ترافیک، در گفتگو با خبرگزاری ایلنا گفته است، ۹۸ درصد از مردم توصیههای پلیس را جدی گرفتهاند. به گفتهی او بیشترین حوادث رانندگی در جادههای کم‌ترافیک و فرعی اتفاق افتاده، که کنترل و نظارت کمتری بر آنها اعمال میشود. در این مدت با بیش از ۷۰۰ هزار تخلف برخورد شده، و هزاران گواهینامه و خودرو توقیف شدهاند.
وضعیت جادهها بحرانی میماند
بنابر گزارشها، در میان عوامل بروز تصادفهای رانندگی، بیشترین سهم به سرعت و سبقت غیرمجاز، عدم توجه به جلو و رعایت نکردن فاصله‌ی لازم مربوط میشود. کنترل بیشتر، میزان تلفات را به طرز قابل توجهی کاهش داده، اما پلیس توان و امکان دائمی کردن کنترلهای نوروزی را ندارد.
در سال ۱۳۸۷بیش از ۱۳۶ هزار تصادف رخ داد که مرگ نزدیک به ۲۴ هزار نفر را در پی داشت. در دیماه ۸۷ که کم حادثهترین ماه سال بود روزانه ۴۷ نفر در تصادفهای رانندگی کشته شدند.
در حال حاضر مسئولان تلاش میکنند به رغم افزایش ۱۲ درصدی تعداد خودروها، میزان تصادفها و قربانیان از حد سال ۸۷ فراتر نرود. میانگین روزانه‌ی شمار کشته شدگان در تصادفهای این سال بیش از سه برابر میانگین روزهای گذشته بوده است.
به اعتقاد کارشناسان بهبود پایدار در وضعیت بحرانی کنونی، مستلزم فرهنگ سازی، مراقبت پیگیر و گسترش زیرساختهای لازم است. سالانه ۴ تا ۶ درصد از ارزش جادهها باید صرف نگهداری آنها شود. بودجهای که در ایران به این کار اختصاص میدهند به دو درصد نیز نمیرسد.