هشدار آمریکا و فرانسه: فرصت برای احیای برجام محدود است
۱۴۰۰ تیر ۴, جمعه
وزیران خارجه آمریکا و فرانسه برای نخستین بار پس از ورود جو بایدن به کاخ سفید در پاریس دیدار و درباره مسائل مختلف، از جمله توافق هسته‌ای و مذاکرات وین برای احیای آن گفت‌وگو کردند.
به گزارش "فرانس۲۴" آنتونی بلینکن و ژان ایو لودریان روز جمعه، چهارم تیر در یک نشست خبری مشترک به تهران هشدار دادند که فرصت برای بازگشت به اجرای تعهداتش مطابق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بسیار محدود است.
آنها ابراز نگرانی کردند که در صورت به درازا کشیدن مذاکرات احیای برجام در وین "فعالیت‌های حساس اتمی" جمهوری اسلامی می‌تواند بیشتر پیش رود.
نمایندگان جمهوری اسلامی و شش قدرت جهانی (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان) سال ۲۰۱۵ پس از یک دوره مذاکرات فرسایشی و طولانی به توافقی دست یافتند که مطابق آن ایران در ازای به حالت تعلیق درآمد قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت و بخشی از تحریم‌های یک‌جانبه ایالات متحده به محدودیت‌هایی در برنامه و فعالیت‌های اتمی خود تن داد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین ایالات متحده اردیبهشت ۹۷ فرمان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای را امضاء کرد و پس از آن تحریم‌های تعلیق شده ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی دوباره اعمال شدند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
جمهوری اسلامی در واکنش به این تصمیم ترامپ از نخستین سالروز خروج آمریکا از توافق هسته‌ای اجرای تعهدات برجامی خود را در پنج مرحله کاهش داد و این روند را در ادامه تشدید کرده است.
بازگشت به توافق هسته‌ای یکی از وعده‌های انتخاباتی جو بایدن بود که آمریکا برای تحقق آن حاضر شده به صورت غیرمستقیم در مذاکرات وین مشارکت کند.
هدف از این مذاکرات بازگشت آمریکا به توافق و از سرگیری اجرای کامل تعهدات برجامی توسط ایران عنوان می‌شود اما دو طرف معتقدند طرف مقابل باید گام اول را بردارد.
وزیران خارجه آمریکا و فرانسه در نشست خبری مشترک خود تاکید کردند که در صورتی که رژیم ایران از خود انعطاف نشان ندهد تحقق وعده بایدن برای بازگشت به توافق هسته‌ای با خطر روبرو خواهد شد.
مذاکرات کمیسیون مشترک برجام در وین از میانه فروردین ماه آغاز شده و تا کنون شش دور آن برگزار شده است. عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه و سرپرست هیئت مداکره‌کننده ایران به تازگی گفته بود تمام اسناد توافق نهایی تقریبا آماده شده و اکنون زمان تصمیم‌گیری طرف مقابل فرارسیده است.
آنتونی بلینکن می‌گوید ایران و آمریکا هنوز "اختلاف‌های جدی" دارند و ابراز امیدواری می‌کند در دور هفتم مذاکرات بتوانند از این احتلاف‌ها عبور کنند.
نقطه غیرقابل بازگشت
وزیر خارجه آمریکا هشدار داد این احتمال وجود دارد به نقطه‌ای برسیم که در آن بازگشت به استانداردهای تعریف شده در برجام بسیار دشوار شود.
او افزود دو طرف هنوز به این نقطه نرسیده‌اند و نمی‌تواند تاریخ دقیقی برای آن تعیین کند اما این مسئله‌ای است که آمریکا از آن آگاه است.
بلینکن هشدار داد اگر ایران به "چرخش سانتریفیوژهای پیشرفته" و غنی‌سازی اورانیوم با غنای بالا ادامه دهد به طرز خطرناکی به زمان "گریز" برای تولید بمب اتمی نزدیک‌تر می‌شود.
او تاکید کرد که جو بایدن همچنان از بازگشت به توافق هسته‌ای حمایت می‌کند مشروط بر این که جمهوری اسلامی به اجرای تعهدات هسته‌ای خود مطابق برجام بازگردد.
بلینکن اجرای برجام را در جهت تامین منافع ملی آمریکا عنوان کرد و افزود اگر جمهوری اسلامی به بمب اتم یا امکان تولید آن در زمانی کوتاه دست یابد به مراتب خطرناک‌تر از امروز خواهد بود.
ایران و ضرورت اتخاذ تصمیم‌های سخت
وزیر خارجه فرانسه در نشست خبری مشترک با همتای آمریکایی خود گفت ما از مقام‌های جمهوری اسلامی انتظار داریم تصمیم نهایی، که بی‌شک تصمیم سختی خواهد بود را بگیرند تا دست یافتن به یک توافق در وین ممکن شود.
ظاهرا یکی از موارد جدی اختلاف، اصرار ایران به برداشته شدن تحریم‌هایی مانند تحریم برخی از اعضای دفتر رهبر جمهوری اسلامی علی خامنه‌ای است.
محمود واعظی، رئیس دفتر حسن روحانی دوم تیرماه گفته بود مطابق توافق‌هایی که تا کنون در وین حاصل شده بیش از هزار تحریم که در دوران ترامپ اعمال شده از جمله "تحریم افراد و دستگاه‌های مربوط به بیت رهبری" برداشته می‌شود.
خبرگزاری رویترز یک روز بعد به نقل از یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا اظهارات واعظی را رد کرد و گفت تا زمانی که تمام مسائل مورد اختلاف باقی‌مانده حل نشوند هیچ توافقی در کار نیست.
به نوشته "فرانس ۲۴" دولت جو بایدن آمادگی دارد تحریم‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را بردارد اما تحریم‌های دیگر، از جمله آنهایی که به خاطر نقض حقوق بشر و فعالیت‌های مناقشه‌برانگیز منطقه‌ای ایران وضع شده را حفظ کند.
کش دادن عمدی مذاکرات تا آمدن رئیسی؟
بنابر این گزارش برخی ناظران معتقدند ایران عمدا مذاکرات وین را تا پایان انتخابات ریاست جمهوری که ابراهیم رئیسی پیروز آن اعلام شد کش داده زیرا مواضع افراطی رئیسی همسو با خامنه‌ای، تعیین کننده نهایی سیاست خارجی است.
بر پایه این تحلیل مذاکرات وین می‌تواند تا قبل از پایان کار دولت دوازدهم در مرداد ماه به نتیجه برسد؛ در این صورت رئیسی می‌تواند گشایش‌های اقتصادی مورد انتظار با احیای برجام را به حساب خود بگذارد و در صورت بدتر شدن اوضاع گناه آن را به گردن حسن روحانی بیندازد که از طرفداران بهبود رابطه با غرب و توافق هسته‌ای به شمار می‌رود.
یکی از معضلاتی که بر مذاکرات وین سایه افکنده پایان مهلت توافق یک ماهه ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
مطابق مصوبه مجلس موسوم به "قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران" جمهوری اسلامی از پنجم اسفند اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و نظارت‌های بازرسان آژانس را به حال تعلیق درآورد.
پس از این اقدام در سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس به تهران توافق سه ماهه‌ای به امضاء رسید که طبق آن دوربین‌ها و تجهیزات نظارتی برای سه ماه به کار خود ادامه دادند اما اطلاعات آنها فقط در صورت لغو تحریم‌ها در اختیار آژانس قرار می‌گیرد.
در انتظار تمدید توافق ایران و آژانس
پس از پایان مهلت این توافق، از آنجا که مذاکرات وین به نتیجه نرسیده بود یک توافق یک ماهه امضاء شد که دوره آن سوم تیرماه خاتمه یافت.
محمود واعظی روز چهارشنبه گفته بود درباره توافق با آژانس و چگونگی ادامه نظارت‌های آن بر تاسیسات و فعالیت‌های هسته‌ای ایران شورای عالی امنیت ملی تصمیم می‌گیرد.
گروسی و کارشناسان آژانس هشدار داده‌اند که بدون تمدید توافق ایران با این نهاد مذاکرات احیای برجام در وین به مشکل برخواهد خورد.
منابع خبری روز پنجشنبه از قول یک مقام ارشد وزارت خارجه امریکا گزارش دادند که عدم تمدید توافق آژانس و ایران موضوع احیای برجام را پیچیده‌تر و احتمال دست یافتن به توافق در وین را مشکل‌تر می‌کند.
بر این اساس انتظار می‌رود اگر جمهوری اسلامی اراده‌ای برای احیای توافق هسته‌ای داشته باشد مانند دو دفعه قبل در آخرین مهلت با تمدید توافق با آژانس موافقت کند.