هجوم به مغازه‌ها از ترس کرونا، منطقی یا بی‌منطق؟
۱۳۹۸ اسفند ۱۴, چهارشنبه
"تاگس‌شاو"، سایت شبکه اول تلویزیون آلمان، در توصیف حال و هوای این روزهای آلمان نوشته هرکس این روزها به خرید می‌رود به احتمال قوی با قفسه خالی فروشگاه‌ها روبرو می‌شود. انبار کردن مواد غذایی این روزها دستمایه طنز و تمسخر بسیاری نیز شده است. بخصوص اخبار و تصاویری راست و ناراست هم در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شوند. هرکس گشتی در این شبکه‌ها بزند تصور می‌کند کل آلمان از هول کرونا به فروشگاه‌ها هجوم برده است.
دویچه وله را در تلگرام دنبال کنید
اما چه عاملی انسان‌ها را به صرافت این می‌اندازد که کالاهای زندگی روزمره را در زیرزمین خانه خود ذخیره کنند؟ آنهم در شرایطی که سیاستمداران و صاحبان فروشگاه‌ها تاکید می‌کنند که هیچ دلیلی برای نگرانی از کمبود کالا وجود ندارد.
دشمنی نامرئی
اشتفان گرونوالد، روانشناس و مدیر "موسسه پژوهشی بازار و رسانه‌‌ای راینگولد" علت این رفتار را چنین توضیح می‌دهد: «مردم در برابر ویروس کرونا با یک دشمن نامرئی روبرو هستند و این آنها را دچار حس نوعی ناتوانی می‌کند.» او معتقد است که مردم با روی آوردن به خرید انبوه این احساس را پیدا می‌کنند که توانایی نشان دادن واکنش به این دشمن نامرئی را پیدا کرده‌اند.
این روانشناس به تاگس‌شاو می‌گوید که شستن دست‌ها و استفاده مدام از اسپری‌ها و دستمال‌های ضدعفونی بیش از آنکه در عمل نفعی داشته باشد، از نظر روحی به مردم این تصور را القاء می‌کند که علیه ویروس وارد عمل شده‌اند.
در این شرایط هرکس هم که به فکر ذخیره کردن نیافتاده باشد، با دیدن این وضع به تشویش می‌افتد و احتمالا به فکر خرید انبوه می‌افتد. چون تصور می‌کند اگر نجنبد آخر کار دست خالی می‌ماند. به عبارتی «ترس از کرونا سریع‌تر از خود کرونا به یک اپیدمی تبدیل می‌شود».
نگرانی از درهم شکستن ساز و کار تامین کالا
پاسخ به این سوال دشوار است که آیا نگرانی از میزان توانایی یا ناتوانی دولت و صاحبان فروشگاه‌ها در تامین مایحتاج ضروری منطقی و منطبق بر واقعیت است یا نه؟
پاسخ گردانندگان عمده فروشی‌ها می‌گویند: «اگرچه ما در حال حاضر در برخی فروشگاه‌های مواد غذایی با تقاضای زیادی برای مواد غذایی با تاریخ مصرف طولانی (قابل ذخیره) روبرو هستیم، اما تامین کالاهای ضروری و مواد غذایی در سطح آلمان به شکلی کاملا عادی ادامه دارد.»
در همین رابطه تاکید می‌شود که روش تامین مایحتاج ضروری و روزمره به شکلی کاملا سازمانیافته و موثر انجام می‌شود و آمادگی کامل در این زمینه وجود دارد. تنها در صورتی که محصولاتی وارداتی باشند و از کشورهایی وارد شوند که قرنطینه شده‌اند، آنگاه امکان دارد به شکل مقطعی با کمبود این مواد روبرو شویم.
با این همه ترس منطق نمی‌شناسد. برای همین توصیه می‌شود هرکس واقعا نگران این است که زمانی مجبور شود ۱۴ روز از در خانه بیرون نرود و گرسنه بماند، بهتر است برای خلاصی از این نگرانی بخشی از مواد مورد نیازش را انبار کند تا خیالش راحت شود.
البته مستقل از این که ویروس کرونا چقدر شیوع پیدا کند یا نه، وزارت کشور و «اداره حفاظت از مردم و کمک رسانی در برابر فجایع» توصیه می‌کنند که خوب است مردم همیشه مقداری ذخیره برای روز مبادا داشته باشند. مثلا به اندازه‌ای که بتوانند ۱۰ روز را بدون نیاز به خرید سر کنند. این توصیه‌ای است که تاکنون برای مواردی غیر از کرونا شده است؛ مانند جاری شدن سیل یا قطع شدن سراسری برق یا بارش برف سنگین و قطع شدن راه‌های ارتباطی، به عبارتی برای روبرو شدن با شرایط اضطراری و فجایع طبیعی.
ذخیره آری، احتکار نه!
تاگس‌شاو نوشته معنی این توصیه این نیست که کیلو کیلو مواد غذایی انبار کنید. زیرا بعد مجبور می‌شوید کیلو کیلو مواد غذایی فاسد شده را به سطل زباله بریزید. خرید انبوه مواد ضدعفونی کننده و ماسک نیز نهایتا می‌تواند به این منجر شود که بیمارستان‌ها و جاهایی که این مواد را واقعا لازم دارند، با کمبود روبرو شوند. پس خود را مجهز کنید ولی احتکار نکنید.
دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید
از این گذشته پزشکان می‌گویند که ضدعفونی کردن دست‌ها در خانه هیچ سودی ندارد. شستن دست‌ها همانقدر موثر است که استفاده از ژل ضدعفونی. این مواد در مکان‌های عمومی به مراتب بیشتر مورد نیازند. کارشناسان و پزشکان مردم را به شکل جدی نسبت به احتکار مواد ضدعفونی کننده هشدار داده‌اند.
ایریس چنبری، مدیر انستیتوی بهداشت در کلینیک دانشگاه لایپزیگ می‌گوید: «این مواد قبل از آنکه برای مقابله با ویروس کرونا به کار آیند، لازمه کار روزمره در بیمارستان‌ها و اتاق‌های جراحی و برای حفاظت از بیماران در برابر ده‌ها بیماری دیگر است.»
اگر قرنطینه شوم کسی به داد من می‌رسد؟
شاید خیلی‌ها از خود بپرسند در صورتی که بیمار شوم و قرنطینه، تکلیف‌ام چیست؟ آیا امکانی برای تهیه کالاهای ضروری دارم؟ در بیشتر موارد این دوستان و افراد خانواده هستند که کار تهیه مواد غذایی و سایر نیازهای فرد قرنطینه شده را بر عهده می‌گیند و مواد مورد نیاز او را تا در خانه می‌رسانند.
اما حتی اگر دوست یا آشنایی نداشته باشید نیز جای نگرانی نیست. در این صورت انجمن‌های شهر و مراکز بهداشتی مسئول رسیدگی به شما هستند. یک نمونه شهر هاینزبرگ و حومه آن است. در این منطقه گروه‌های داوطلب از مردم تشکیل شده که به یاری بیماران می‌شتابند. صلیب سرخ آلمان نیز وارد عمل شده و گفته که امکانات خود را در اختیار بیماران کرونا قرار می‌دهد.
وقتی خرید انبوه به ضد خرید تبدیل می‌شود
با تمام دغدغه‌ای که درباره ابتلا به بیماری کرونا در همه کشورها به وجود آمده، اما خرید انبوه، ذخیره کردن و در خانه ماندن یک نکته مثبت هم می‌تواند داشته باشد؛ دو هفته ماندن در خانه، در محیط خصوصی و سرگرم با خانواده، به نوعی فرد را از استرس زندگی روزمره می‌تواند رها کند.
اگر از این زاویه به مسئله نگاه کنیم شاید بشود نتیجه گرفت که استرس برای خرید انبوه، ممکن است خود به ضد استرس تبدیل شود و به نیاز برای انبار کردن دستکم به شکل مقطعی پایان دهد.