نگرانی ایران از سفر وزیر خارجه آذربایجان به اسرائیل
۱۳۹۲ اردیبهشت ۲, دوشنبه
وزیر امور خارجه‌ی آذربایجان قرار است در جریان سفر ۴ روزه‌اش به اسرائیل که از ۳۱ فرودین ۱۳۹۲ (۲۰ آوریل) آغاز شده با شیمون پرز، رئیس جمهور، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر، یولی ادلشتاین رئیس كنست (پارلمان) و سایر مقامات عالیرتبه‌ی اسرائیل دیدار کند.
گفته می‌شود شاید نزدیکی آذربایجان و اسرائیل به افزایش شکاف میان ایران و آذربایجان بیانجامد. گرچه عبدالله‌یف، سخنگوی وزارت امور خارجه‌ی جمهوری آذربایجان در ۳۰ فرودین ۱۳۹۲ در دیدار با خبرنگاران در باکو صریحا ابراز کرد: «کشورش در حمله‌ی احتمالی اسرائیل و آمریکا علیه ایران، پایگاه نظامی در اختیار آنها قرار نخواهد داد و آذربایجان اجازه نمی‌دهد از خاکش علیه ایران استفاده شود.»
نخستین سفر وزیر خارجه‌ی آذربایجان به اسرائیل
وزیر امور خارجه‌ی آذربایجان در سفر به رام‌الله در ۱ اردیبهشت ۱۳۹۲ با محمود عباس رئیس حکومت خودگردان فلسطین نیز دیدار و مذاکره کرده است.
یک کارشناس مقیم باکو که مسائل ایران و جمهوری آذربایجان را تحلیل می‌کند و نخواست که نامش برده شود به دویچه وله می‌گوید، موضوع سفر را باید از دیدگاه و مسئولیتی که بر دوش آذربایجان به‌عنوان عضو غیردائم شورای امنیت است، نگاه کرد. وی تاکید می‌کند: «جمهوری آذربایجان هم اکنون عضو غیر دائم شورای امنیت سازمان ملل است و این پست را تا سال آینده حفظ خواهد کرد. این پست مسئولیت مضاعفی بر دوش تعهدات بین‌المللی و مسئولیت‌های دولت آذربایجان برای توجه نشان دادن به مسائل جهانی می‌گذارد. آذربایجان با هر دو دولت فلسطین و اسرائیل رابطه خوبی دارد، خصوصا با دولت خودمختار فلسطین و می‌تواند از این پتانسیل برای بهبود روند صلح خاورمیانه استفاده کند.»
وی همچنین خاطرنشان می‌کند که آذربایجان نوامبر سال ۲۰۱۲ در رای‌گیری سازمان ملل برای ارتقاء وضعیت تشکیلات خودگردان فلسطینی از "نهاد ناظر" به "دولت ناظر غیر عضو" به نفع فلسطین رای داده بود و امروز ممدیاراف در دیدار با ریاض‌المالکی همتای فلسطینی خود دوباره گفت که دولت آذربایجان از عضویت تام‌الحقوق فلسطین در سازمان ملل حمایت می‌کند.
نگرانی ایران از فروش جنگ‌افزارهای اسرائیلی
مناشه امیر کارشناس امور خاورمیانه هم به دویچه وله می‌گوید: «روابط آذربایجان با حکومت اسلامی ایران همیشه تیره بوده و علت اصلی آن این بوده است که حکومت ایران همیشه سعی کرده انقلاب خود را به یگانه کشور خارج از ایران که همه‌ی اهالی آن شیعه هست، صادر بکند.»
آقای امیر یادآور می‌شود که مقام‌های ایران و آذربایجان بارها بر سر فعالیت‌های دینی گروه‌های اسلام‌گرای افراطی در داخل آذربایجان اختلاف پیدا کرده‌اند. وی همچنین تاکید می‌کند بین ایران و آذربایجان بر سر تقسیم منابع زیرآبی خزر نیز اختلاف نظر هست.
این کارشناس مقیم اسرائیل می‌گوید: «آذربایجان از روزی که استقلال پیدا کرد، تصمیم گرفت سرنوشت خود را به آمریکا، کشورهای غربی و اسرائیل وصل کند. این کشور به سرمایه‌گذاری گسترده و همچنین به تکنولوژی جدید نیاز دارد و این تکنولوژی را می‌تواند از اسرائیل دریافت کند. آذربایجان روابط دوستانه با اسرائیل را دریچه‌ای برای تشویق سرمایه‌گذاری‌های آمریکا می‌داند.»
"زمان سفر به اسرائیل فرا رسیده بود"
مناشه امیر اضافه می‌کند که همکاری آمریکا با آذربایجان در اکتشتاف و استخراج نفت و گاز در خزر و همچنین سرمایه‌گذاری گسترده آمریکا در جمهوری آذربایجان بیشتر به دلیل همکاری آذربایجان با اسرائیل بوده است.
مناشه امیر در ادامه‌ی صحبت‌هایش نتیجه می‌گیرد که زمان برای سفر وزیر امور خارجه‌ی آذربایجان فرا رسیده بود. وی دلیل می‌آورد: «ایران در انزوای کامل قرار گرفته و وضعیت اقتصادی حکومت ایران وخیم شده است. آمریکا یک سلسله جنگ‌افزارهای پیشرفته و جدید فروخته و توان اسرائیل را برای اجرای یک حمله به ایران بالا برده است. اقدام آذربایجان در چنین شرایطی بی‌تردید نوعی دهن کجی به حکومت ایران است.»
این کارشناس اضافه می‌کند که آذربایجان جنگ‌افزارهای مدرن از جمله پهپادهایی از اسرائیل خریده و این معامله پر سودی برای اسرائیل بوده است. از سوی دیگر آذربایجان صاحب نفت است و اسرائیل می‌تواند به آن تکیه بکند و توسعه‌ی مناسبات می‌تواند همکاری اطلاعاتی را هم میان دو کشور بیشتر کند.
"ایران با اسرائیل رابطه ندارد و آذربایجان با ارمنستان"
راسیم موسی‌بیگ‌اف، نماینده‌ی پارلمان جمهوری آذربایجان هم در گفت‌وگو با بخش فارسی دویچه وله درباره‌ی اهداف سفر وزیر امور خارجه‌ی کشورش به اسرائیل توضیح می‌دهد که دیدار وزیر خارجه‌ی آذربایجان هم از اسرائیل و هم از حکومت خودگردان فلسطین انجام می‌گیرد.
وی درباره‌ی ناخرسندی مقام‌های ایرانی از این سفر اظهار داشت: «آذربایجان مواضع خود را دارد و نارضایتی ایران در انجام این سفر تاثیری ندارد. ایران با اسرائیل رابطه ندارد و آذربایجان هم با ارمنستان رابطه ندارد. مقام‌های ایرانی هیچوقت در سفرهایی که به ارمنستان داشتند به ما توضیحی نداده‌اند. مقام‌های ایرانی در زمانی که خاک ما در اشغال ارمنستان هست به این کشور سفر می‌کنند و با رهبران ارمنستان روابط گرم و دوستانه‌ای برقرار کرده‌اند. وقتی ایران دراین باره به ما هیچگونه توضیحی نمی‌دهد، حق ندارد درباره‌ی مناسبات ما با اسرائیل از ما توضیحی بخواهد.»
موسی بیگ‌اف، نماینده‌ی پارلمان آذربایجان همچنین می‌گوید کشورش علاقمند است از تنش سیاسی دوری بجوید ومناسبات اقتصادی با ایران را توسعه دهد. در این رابطه وی تاکید می‌کند که ایران باید از تحریکات خود علیه آذربایجان دست بکشد.
نگرانی آذربایجان از نفوذ دینی ایران
اووه هالباخ کارشناس مسائل قفقاز در بنیاد علم و سیاست برلین، به دویچه وله می‌گوید:« آذربایجان مناسبات تنگاتنگی در عرصه‌ی اقتصادی، گردش‌گری و نظامی با اسرائیل دارد. اسرائیل یک قرارداد نظامی ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلاری هم با این کشور منعقد کرده است. در قفقاز جنوبی یعنی در گرجستان، ارمنستان و آذربایجان مناسبات با اسرائیل عادی است. اما فروش جنگ افزار اسرائیل به آذربایجان، ایران را بیشتر نگران کرده است.»
کارشناس مقیم باکو که نخواست نامش برده شود هم، ناخرسندی و نارضایتی ایران از توسعه روابط آذربایجان و اسرائیل را تائید می‌کند اما وی می‌گوید ایران تابحال واکنش رسمی به سفر وزیر امور خارجه‌ی آذربایجان به اسرائیل نشان نداده‌است. وی نتیجه می‌گیرد که این مسئله تنش جدیدی میان ایران و آذربایجان ایجاد نخواهد کرد.