نقش چین در انفجار قیمت نفت

در سال ۲۰۰۷ میلادی، بهای نفت خام در بازارهای جهانی ۸۰ درصد افزایش یافت. این روند، در شش‌ماه گذشته نیز، با سرعتی افزون‌تر ادامه یافت. بیشتر کارشناسان، تاکنون بورس‌ها، ناآرامی‌های نیجریه و تنش میان ایران و آمریکا را مهمترین عامل انفجار بهای نفت‌معرفی کرده‌اند.

برخی از کارشناسان نیز، به گونه‌ای گذرا به نقش چین اشاره کرده‌اند. اما این مساله تاکنون با دقت کافی مورد ارزیابی قرار نگرفته است. ذخائر ارزی جمهوری خلق چین در پایان سال ۲۰۰۶ میلادی به بیش از هزار میلیارد دلار رسید. تزریق این ذخائر به اقتصاد داخلی، سبب رشد تورم می‌شد که در هرحال یکی از مشکلات اساسی چین امروز است. به این دلیل، رهبران چین تصمیم گرفتند ذخائر ارزی خود را در طرح‌های درازمدت و استراتژیک به کار بیاندازند.

ذخائر استراتژیک نفت چین

در همان زمان، منابع مطلع اعلام کردند که پکن تصمیم گرفته است با ساختن انبارهای تازه، ظرف ۵ سال آینده، ۱۰۰ میلیون بشکه نفت‌خام ذخیره کند. هدف چین از این اقدام، مقابله با فشارهای احتمالی از خارج اعلام شد. کارشناسان اقتصادی اعلام کردند که ذخیره استراتژیک نفت چین، به ۵ سال آینده محدود نخواهد بود و این کشور قصد دارد میزان ذخائر خود را، تا سال ۲۰۲۰ ، به حدود هزار میلیون بشکه برساند. برای این منظور، ساخت انبارهای مخفی، از د و سال پیش آغاز شد.

نقش امنیتی نفت برای چین

واردات نفت خام به چین، در سه ماهه نخست سال جاری میلادی ۱۴ درصد افزایش یافت. همزمان با آن، ۳۱ درصد بیش از سه ماهه آخر سال ۲۰۰۷ مشتقات نفتی وارد چین شد. جمهوری خلق چین می‌رود تا آلمان را از سکوی قهرمانی صادرات جهان پس بزند. تولید کالاهای صادراتی، نیازمند انرژی است. اما رکود بازارهای جهانی، می‌تواند از میزان صادرات چین بکاهد.

با این همه، پکن بی توجه به احتمال کاهش صادرات، به ذخیره استراتژیک نفت ادامه می‌دهد، زیرا نفت برای چین اهمیت امنیتی نیز یافته است. بحران‌های سیاسی فعلی، در خاورمیانه و آفریقا، می‌تواند در سال‌های آینده به صف آرائی‌های تازه‌ای در جهان بیانجامد. کارشناسان نظامی و سیاستمداران معتقدند که در این صف آرائی، پیمان شانگهای به رهبری مشترک پکن و مسکو، می‌تواند در برابر پیمان ناتو قرار گیرد.

به لحاظ اقتصادی، چین برای ذخیره نفت یک دلیل مهم دیگر هم دارد: این کشور، بیشتر کالاهای صادراتی خود را به دلار می‌فروشد. دلار، دائما در حال سقوط است. بنابر این، حفظ دلار به عنوان ذخیره ارزی، منطقی نیست و باید چیزی جایگزین آن شود که ارزش خود را حفظ کند.

ذخیره ارزی چین، به تازگی از سوی بانک جهانی ۱۷۶۰میلیارد دلار اعلام شد. این ۷۵ درصد بیش از پایان سال ۲۰۰۶ است. با استفاده از این ذخیره ارزی، دولت چین می‌تواند برای مصرف مواد انرژی‌زا در داخل کشور، یارانه کافی بپردازد. اما باید راه حلی برای جلوگیری از خرابی بازار صادرات خود بیابد.

فلوریان شولتس، کارشناسان بورس و سردبیر نشریه Emerging Markets Trade معتقد است: " رهبران چین ناچار خواهند شد برای ذخیره مازاد درآمد ارزی خود، چیزی دیگر را جایگزین نفت کنند و مطمئن‌ترین ماده خام، در حال حاضر، چیزی نیست جز طلا که نرخ آن همگام با نفت بالا می‌رود. اما ذخیره کردن آن، آسیبی به صادرات چین نمی‌زند".

جواد طالعی