نقش آلمان در مذاکرات ۱+۵ و ایران
۱۳۹۴ تیر ۱۶, سه‌شنبه
در مذاکرات گروه ۱+۵ و ایران، فرانک-والتر اشتاین‌مایر، وزیر خارجه آلمان تجربه بیشتری از همتای آمریکایی خود، جان کری دارد. او ده سال پیش برای نخستین بار در مذاکرات غرب و ایران بر سر برنامه اتمی ایران شرکت داشت.
اشتاین‌مایر سه‌شنبه (۷ ژوئیه/ ۱۶ تیر) به شبکه اول رادیوهای دولتی آلمان گفت: «هرچند که حال چشم‌انداز مسیر ما تا رسیدن به توافق بسیار کوتاه شده، اما من می‌دانم که آخرین گام، سخت‌‌ترین گام است.»
آلمان در این گفتگوها نقش بسیار مهمی بازی می‌کند. برلین دوازده سال پیش باب گفتگو با ایران را بر سر برنامه اتمی این کشور گشود. سال ۲۰۰۳ میلادی پس از آنکه تصاویر ماهواره‌ای و بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشانه‌هایی از فعالیت‌های پنهان برنامه اتمی جمهوری اسلامی برملا کردند، یوشکا فیشر وزیر خارجه آلمان بود.
بیشتر بخوانید: اشتاین مایر: مذاکرات اتمی با ایران تا ۳۰ ژوئن پایان نمی‌یابد
فیشر آن زمان موفق شد با متقاعد کردن همتایان بریتانیایی و فرانسوی خود وارد مذاکره با ایران شود. دلیل نخست آلمان برای برداشتن این گام، نگرانی اسرائیل به عنوان نزدیک‌ترین شریک اتحادیه اروپا بود. اسرائیل امکان ساخت بمب اتمی توسط جمهوری اسلامی را تهدیدی جدی برای بقای خود می‌دانست.
دومین دلیل هم روابط سنتی خوب تجاری میان آلمان و ایران بود. بسیاری از شرکت‌های آلمانی به ویژه تولیدکنندگان ماشین‌آلات و تجهیزات امیدوار بودند که مذاکره با ایران ثمربخش باشد و تحریم‌‌های اقتصادی وضع شده علیه این کشور لغو شوند. این مذاکرات اما به نتیجه مطلوب نرسید.
سال ۲۰۰۶ میلادی علاوه بر کشورهای اروپایی، آمریکا و سازمان ملل متحد نیز نقشی تعیین کننده در مذاکره با جمهوری اسلامی عهدهدار شدند و ساختار کنونی گروه ۱+۵(پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل به‌علاوه آلمان) برای مذاکره با ایران شکل گرفت.
تا چندی پیش نیز کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هماهنگ‌کننده موضع غرب و همین‌طور میانجی گفتگوهای ایران و آمریکا بود. تا اینکه محمد جواد ظریف و جان کری خود هماهنگی این جلسات را عهدهدار شدند.
محمد جواد ظریف در آخرین دور این گفتگو تأکید کرده است که رسیدن به توافق نیازمند شهامت برای سازش است. جان کری هم می‌گوید هرگز تا این اندازه به توافق نزدیک نبوده‌ایم.
با این حال فرانک والتر اشتاین‌مایر هشدار می‌دهد که هنوز توافقی حاصل نشده است.
او سه‌شنبه به شبکه اول رادیوهای دولتی آلمان گفت: «هنوز موانع کوچک و بزرگ زیادی پیش روی ماست که برای برداشتن آنها از پیش‌رو باید تلاش کنیم.»
در آخرین مرحله این مذاکرات پیچیده، آلمان نقش نخست را بازی نمی‌کند.
حال ایران و آمریکا بازیگران اصلی تلاش‌های دیپلماتیک برای پایان دادن به مناقشه‌ای دوازده ساله هستند.
آلمان اما می‌تواند به عنوان پلی میان بازیگران اصلی و همچنین تلاش برای متقاعد کردن روسیه و چین برای هماهنگی موضع گروه ۱+۵، نقش تأثیرگذاری در دست‌یابی به توافق نهایی داشته باشد.
از آن گذشته با توجه به نقش آلمان در رهبری اتحادیه اروپا که در مذاکرات اتمی با ایران نیز تأثیرگذار است، آمریکا که دیگر مایل نیست در خاور نزدیک و میانه تنها قدرت مطرح باشد، در پی آن است که بخشی از بار این مسئولیت را بر دوش کشورهای اروپایی بگذارد.
آیا طرف‌های مذاکره در وین به توافق می‌رسند؟ یا اینکه همه‌این تلاش‌ها بار دیگر به شکست می‌انجامد؟ اشتاین‌مایر معتقد است این گقتگوها "شانسی است که تکرار نمی‌شود".
او می‌گوید: «تمام طرف‌های گفت‌وگو با جدیت تلاش می‌کنند. اما آیا خواست و شهامت آنها در نهایت برای دست‌یابی به توافق کافی خواهد بود؟ این پرسشی است که من هنوز نمی‌توانم به شما پاسخ دهم.»