نظربایف حکم تبدیل الفبای سیریلیک به لاتین را امضا کرد

به فرمان نورسلطان نظربایف، رئیس جمهوری قزاقستان که به "پدر ملت قزاق" معروف است، تا هشت سال دیگر الفبای سیریلیک قزاقستان به لاتین تبدیل می‌شود. نظربایف روز جمعه (۵ آبان/۲۷ اکتبر)، این دستور را ابلاغ کرد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

طبق ابلاغیه نظربایف، با آغاز سال ۲۰۱۸ میلادی، کتاب‌های درسی قزاقستان رسما با حروف جدید لاتین چاپ خواهند شد و تا سال ۲۰۲۵ نیز تمامی کتاب‌ها و اسناد رسمی این کشور با الفبای تازه انتشار می‌یابند.

نظربایف در ماه آوریل ۲۰۱۷ با انتشار مقاله‌ای تحت عنوان "نگاهی به آینده: مدرنیزه کردن شعور اجتماعی" در سایت ریاست جمهوری به مقامات کشور دستور داده بود که الفبای لاتین برای زبان قزاقی تهیه کرده و از سال ۲۰۱۸ آموزش آن را شروع کنند. اینک و پس از امضا، فرمان نظربایف به قانون تبدیل شده است.

فرمان رئیس جمهوری قزاقستان از روز امضای آن به اجرا گذاشته می‌شود و نهادهای دولتی موظف به اجرای مفاد آن هستند. کنترل بر روند تبدیل خط سیریلیک به لاتین بر عهده دفتر ریاست جمهوری قزاقستان خواهد بود.

در قزاقستان علاوه بر قزاقی، زبان روسی هم به عنوان زبان رسمی شناخته می‌شود. مقامات این کشور می‌گویند  تمام رسانه‌هایی که در قزاقستان به زبان روسی برای شهروندان روس مطلب منتشر می‌کنند، باقی خواهند ماند.

چرا قزاقستان الفبای لاتین را جایگزین سیریلیک کرد؟

یکی از دلایل عمده تبدیل الفبای سیریلیک (روسی) به لاتین کاستن از نفوذ و نقش روسیه در این کشور است. الحاق کریمه در سال ۲۰۱۴ و ادامه بحران شرق اوکراین قزاقستان را بیشتر از هر کشور دیگر نگران نقش روسیه کرد.

قزاقستان بعد از فدراسیون روسیه تنها کشوری است که بیشترین تعداد متکلمان به زبان روسی را دارد. حدود یک چهارم از جمعیت قزاقستان روس هستند و این کشور نگران پیوستن استان​‌های روس زبان کشورش به روسیه است.

دکتر اووه‌هالباخ (Uwe Halbach)، کارشناس امور قفقاز و آسیای مرکزی در "بنیاد علم و سیاست" در برلین به بخش فارسی دویچه وله می‌گوید نظربایف برای مقابله با الحاق چهار استان این کشور به روسیه، پایتخت را در سال ۱۹۹۸ از آلماتی به آستانه منتقل کرد.

کارشناسان می‌گویند الفبای لاتین برای زبان قزاقی پدیده تازه‌ای نیست. قبلا هم این الفبا در قزاقستان رایج بوده و بعدها استالین در سال ۱۹۴۰ دستور داد الفبای زبان کشورهای ترک زبان آسیای میانه (ترکمنی، ازبکی، قرقیزی، قزاقی) به سیریلیک روسی تبدیل شود.

بعد از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱کشورهای آسیای میانه بازگشت به خط لاتین را در اولویت سیاست‌های خود قرار دادند. ترکمنستان و ازبکستان اکنون از الفبای لاتین استفاده می‌کنند. حال قزاقستان هم به این کشورها پیوست.